De Nederlandse sportwereld, en in het bijzonder het voetbal, staat nooit stil. De Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond (KNVB) speelt een cruciale rol in het vormgeven van de toekomst van sportverenigingen. Door middel van onderzoek, kennisdeling en innovatieve projecten streeft de KNVB ernaar om het voetbal in Nederland te professionaliseren, te verduurzamen en toegankelijk te maken voor iedereen. Dit artikel duikt in de trends en ontwikkelingen die de KNVB ziet voor de toekomst van sportverenigingen, met speciale aandacht voor de uitdagingen en kansen die deze met zich meebrengen.
KNVB Expertise Kenniscongres: Een Terugblik en Vooruitzicht
Het jaarlijkse KNVB Expertise Kenniscongres is een belangrijke graadmeter voor de ontwikkelingen in het betaald voetbal. Tijdens het tiende congres, dat plaatsvond op 19 april in Stadion Galgenwaard, kwamen ruim 200 medewerkers van Nederlandse betaald voetbalclubs samen om te discussiëren over de toekomst van de sport. De directie van de KNVB, bestaande uit Nigel de Jong, Dave Dekker en Marianne van Leeuwen, gaf een overzicht van de afgelopen vijftien jaar en een beschouwing op de huidige ontwikkelingen. Ze benadrukten de verbindende kracht van voetbal en het belang van het betrekken van alle stakeholders om te voldoen aan de groeiende eisen op het gebied van duurzaamheid, inclusie, veiligheid en financiën.
Duurzaamheid als Kernwaarde
Een van de belangrijkste trends die de KNVB ziet, is de toenemende vraag naar duurzaamheid. Nico Briskorn van Vfl Wolfsburg presenteerde de aanpak van zijn club als de duurzaamste van Duitsland. Uit onderzoek blijkt dat 80% van de voetbalfans verwacht dat hun club werk maakt van duurzaamheid, en dat een deel zelfs minder interesse in hun club heeft als deze geen duurzaamheidsstrategie ontwikkelt. De integrale aanpak van Vfl Wolfsburg omvat de organisatiestructuur, partnerships en facilitaire aspecten. Deze aanpak is ook doorvertaald naar hun internationale strategie, met campagnes over duurzaamheid, inclusie, gelijkheid en sportontwikkeling.
Inspiratiesessies: Diversiteit aan Onderwerpen
Het KNVB Expertise Kenniscongres bood verschillende inspiratiesessies waarin deelnemers zich konden verdiepen in diverse onderwerpen:
- De Ierse club Bohemian FC, die 100% fan-owned is en een maatschappelijke rol in de samenleving vertolkt.
- Trends en ontwikkelingen in het organiseren van evenementen, met tips voor eventmanagers op het gebied van communicatie, duurzaamheid en financiën.
- Een deelsessie over verduurzaming met More2Win en Vfl Wolfsburg, die handvatten bood om draagvlak te creëren voor duurzaamheidsmaatregelen.
- Een sessie van Beyond Sports over het inzetten van data en technologie om jonge fans op een nieuwe manier te benaderen.
- Het concept 'Reimagine Football' van de KNVB, waarin Close, Catchphrase en Slinger toepassingen presenteerden om wedstrijdbeleving en fan engagement te optimaliseren.
- Een sessie over de toekomst van sportsbetting en de (on)mogelijkheden door nieuwe regelgevingen.
- Een sessie van FANexperience in Lagerhuis-stijl over het bevorderen van contact met fans via nieuwe technologieën, AI en wedstrijddata.
- Een presentatie over de technologische transformatie van sportaccommodaties, om fans beter te bedienen met behulp van nieuwe technieken.
- SC Cambuur nam de aanwezigen mee in de voortgang van het nieuwe stadion en de betrokkenheid van stakeholders.
Fan- en Partnerawards
De dag werd afgesloten met de uitreiking van Fan- en Partnerawards. Go Ahead Eagles won de award voor de hoogste tevredenheidsscore in de Eredivisie, en Heracles Almelo won zowel de Fan Award in de Eerste Divisie als de Partner Award voor de hoogste tevredenheidsscore onder zakelijke relaties.
Lees ook: Plezier in Beachvolleybal
KNVB Expertise: Kenniscentrum voor het Betaald Voetbal
KNVB Expertise is een gezamenlijk initiatief van de KNVB, Eredivisie CV (ECV), Coöperatie Eerste Divisie (CED) en Federatie van Betaald Voetbal Organisaties (FBO). Het kenniscentrum streeft naar de verdere professionalisering van het betaald voetbal door middel van onderzoek, kennisdeling en opleiding. Onderzoek wordt gedaan naar financiële ontwikkelingen, tevredenheid van voetbalfans en ontwikkelingen op het gebied van accommodaties. Kennisdeling tussen BVO’s wordt gefaciliteerd door middel van kennisbijeenkomsten, workshops en opleidingen.
Football Innovation Platform: Samenwerking voor Innovatie
De KNVB is een van de initiatiefnemers van het Football Innovation Platform, een samenwerkingsverband van leidende innovatieve voetbalorganisaties, waaronder UEFA, City Football Group, Johan Cruijff Arena en AFC Ajax. Het platform scout, beoordeelt en implementeert nieuwe innovaties. Onder de noemer ‘Reimagine Football’ worden innovatiechallenges georganiseerd op thema’s als duurzaamheid, fanexperience en performance tech. Inmiddels hebben meer dan 500 bedrijven hun oplossingen ingediend en zijn tientallen pilotprojecten gestart met startups en scaleups van over de hele wereld.
Aandacht voor Leefbaarheid en Ruimte
De KNVB vraagt nadrukkelijk aandacht voor de leefbaarheid van de wijken van de toekomst en ziet een groeiend tekort aan ruimte voor amateurclubs. De invoer van een sportnorm op basis van het aantal inwoners per gemeente moet hoog op de politieke agenda komen te staan. Met de ambities om veel nieuwe woningen te realiseren, is het belangrijk dat er voldoende ruimte blijft voor sport. Op dit moment dreigt er al bij 226 verenigingen een tekort aan velden, en meerdere clubs hebben structureel moeite om trainingen en wedstrijden te huisvesten. De KNVB verwacht dat het gebrek aan ruimte in de toekomst nog meer onder druk komt te staan door de toenemende populariteit van het voetbal en demografische ontwikkelingen.
Voetbalclubs als Bindmiddel
Voetbalclubs zijn een belangrijk middel voor binding met de wijk en tussen de inwoners. Nieuwe woonwijken trekken vaak jonge gezinnen aan, waardoor bestaande voetbalverenigingen vaak verhuizen naar deze wijken en een enorme aanwas van nieuwe leden krijgen. Ook de groei van het meiden- en vrouwenvoetbal zorgt voor een grotere vraag naar capaciteit. Op dit moment telt de KNVB 135.000 voetballende meiden en vrouwen, die naast ruimte om te voetballen ook gebruik moeten kunnen maken van kleedkamerfaciliteiten.
Jan Dirk van der Zee, directeur-bestuurder KNVB: "In een klein land als Nederland, waar ruimte schaars is, is het van belang dat er voldoende sportruimte wordt gerealiseerd. Nieuwe woningen zijn weinig waard als ze niet in leefbare wijken worden geplaatst. Voetbalclubs zijn het ultieme middel voor binding met de wijk en binding tussen de inwoners."
Lees ook: Ooij Volleybal: Meer dan alleen een sportclub
Een Toekomstplan voor Sportverenigingen
Het is essentieel voor sportverenigingen om een goed toekomstplan te hebben. Uitdagende tijden met een tekort aan bestuurders en vrijwilligers, teruglopend ledenaantal, financiële problemen en complexer wordende wet- en regelgeving vragen om een strategische aanpak. De overheid wil dat sportverenigingen zich breder ontwikkelen, met een breder sportaanbod voor meerdere doelgroepen.
Sjors van Leeuwen, zelfstandig managementadviseur, adviseert bedrijven en instellingen op het gebied van klantgericht ondernemen, strategie en marketing. Hij stelt dat een toekomstbestendige amateurclub van betekenis is voor de eigen leden en de omgeving, financieel gezond is, inspeelt op de veranderende behoeftes van de leden en goed kan omgaan met veranderingen in de omgeving en de samenleving. Een veilige sportomgeving, een sterke verbinding tussen kader en vrijwilligers en een grote betrokkenheid van leden zijn cruciaal.
Zes Stappen naar een Gedegen Toekomstplan
Voetbalvereniging VDZ heeft de afgelopen twintig jaar drie keer een toekomstplan gemaakt en uitgevoerd. De aanpak bestaat uit zes stappen:
- Duidelijke aanleiding: Definieer het probleem, de vraagstelling en het gewenste resultaat.
- Werkgroep samenstellen: Stel een team samen van vijf à zes personen met leden, oud-leden, kaderleden en eventueel een ouder van een jeugdlid of sponsor.
- Ontwikkelingen en trends inventariseren: Onderzoek de belangrijkste ontwikkelingen en trends in de omgeving van de club.
- In gesprek met stakeholders: Maak een ‘rondje langs de velden’ met commissies, coördinatoren, trainers, leiders, ouders van jeugdleden, oud-leden en sponsors. Stel vragen over wat goed gaat, wat beter kan, wat hun ideaalplaatje is en van welke clubs geleerd kan worden.
- Leren van anderen: Neem contact op met het gemeentelijk sportbedrijf, de lokale sportfederatie en de sportbond voor advies, tips en ondersteuning. Bestudeer best practices van andere verenigingen, gemeenten en sportbonden.
- Plan opstellen en goedkeuren: Bespreek de bevindingen in de werkgroep, stel een plan op en laat het goedkeuren door het bestuur en de Algemene Ledenvergadering (ALV).
Historisch Perspectief en Toekomstvisie
Prof. dr. benadrukt dat sport historisch gezien is gestart als een sociaal bindmiddel. Eind 1800 waren de eerste sportverenigingen omniverenigingen, waar meerdere sporten werden beoefend. Later ontstonden verenigingen vanuit het onderwijs, het leger, het bedrijfsleven, wijken en kerken. Na de Tweede Wereldoorlog kwam er diversificatie in de sport, met verenigingen opgericht op basis van afkomst.
Andrea Wiegman, trendwatcher, ziet de behoefte aan sociale verbanden, maar ook de complexiteit en disruptie van de moderne wereld. Ze benadrukt het belang van digitalisering, nieuwe ontwikkelingen in de openbare ruimte en de individualisering van de mens. Verenigingen moeten inspelen op de behoeften van hun leden, de kwaliteiten van vrijwilligers benutten en ruimte geven aan diversiteit. Gezondheid wordt een standaard binnen de vereniging, en merken worden belangrijker. De overheid trekt zich terug, waardoor gedeeld eigenaarschap centraal staat.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
Innovatie en Technologie
Innovatie en technologie zijn steeds belangrijker geworden in het voetbal. De VAR is een ingeburgerd begrip, teamprestaties worden verbeterd dankzij data-analyses en de belangstelling voor Voetbal TV is groot. De KNVB experimenteert met spelregelwijzigingen in de Future Rules Football League om het spel sneller en aantrekkelijker te maken.
Sportinnovaties
Er zijn verschillende sportinnovaties die de toekomst van sportverenigingen kunnen beïnvloeden:
- Competitie-indeling op basis van algoritmen: De KNVB ontwikkelt een algoritme om de teamspeelsterkte te analyseren en de gevolgen van het geboortejaareffect te verkleinen.
- Slimme shirts voor basketballers: De EuroLeague Players Association staat het dragen van shirts met data-sensoren toe om het gedrag van spelers te registreren en analyseren.
- Toeschouwers participeren in wedstrijden: De Fan Controlled Football League (FCFL) geeft toeschouwers de mogelijkheid om te participeren in wedstrijden.
- Platform voor esporters: Learn2play is een platform waar esporters hun skills kunnen verbeteren.
- Social network voor spelers, coaches en teams: Urusports is een platform dat spelers, coaches en teams in de hockeywereld met elkaar matcht.
Nieuwe Speeldagenkalender
Onderzoek wijst uit dat 58 procent van de respondenten zeer tevreden is met de nieuwe competitieopzet (seizoen 2017/’18). 68 procent is het ermee eens dat de competitie in september begint. Er is een voorkeur om tijdens de vakanties één week te voetballen en zes op de tien respondenten is blij met het eindigen van de reguliere competitie in mei.
Ledenrecord en Strategische Pijlers
In seizoen 2023/’24 had de KNVB meer leden dan ooit tevoren. Het groeiende ledenaantal is een trend van de laatste jaren. De stijging is zichtbaar in vrijwel alle categorieën, met uitzondering van de meisjespupillen. Het aantrekken van meer voetballers is één van de zes pijlers in het strategisch plan 2022-2026 van de KNVB.
Gastvrij en Veilig Voetbal
Gastvrijheid en veiligheid in het betaald voetbal en amateurvoetbal vormen een belangrijk speerpunt. Samen met clubs, overheid, politie, OM en supporters worden stappen gezet om het aantal incidenten in stadions te verminderen. Tegelijkertijd is de KNVB ontevreden over het aantal zware tuchtzaken en risicoverenigingen in het amateurvoetbal en de wanordelijkheden en onveiligheid door vuurwerk in het betaald voetbal.
Amateurclubs Toekomstbestendig
Om amateurverenigingen klaar te maken voor de toekomst, wordt ingezet op het versterken van het kader rondom verenigingen. Vrijwilligers, (club)scheidsrechters en voetbalcoaches zijn onmisbaar. Het Welkomstprogramma Jeugdtrainers is een succes gebleken, met een recordaantal deelnemers in seizoen 2023/’24. Op arbitragevlak is het dekkingspercentage van KNVB-scheidsrechters in de A-categorie toegenomen.
Maatschappelijke Impact
De impact van voetbal op de Nederlandse samenleving is enorm. De KNVB zet zich in voor maatschappelijke projecten in binnen- en buitenland, zoals KNVB WorldCoaches, Ons Voetbal Is Voor Iedereen en Niemand Buitenspel.
Jongeren als Fans
Uit onderzoek blijkt dat 98% van de jongeren die voor hun 14e supporter worden, later meer sport volgen en meer uitgeven aan sportgerelateerde zaken. Clubs worden aangeraden om meer in te spelen op de beleving van de supporter en dit te tonen op de diverse digitale kanalen. Specifieke merchandise en partnerships, het inzetten van een Supporter Liaison Officer (SLO) en het creëren van groepsbinding kunnen de betrokkenheid vergroten.
tags: #toekomst #sportvereniging #KNVB #trends