Een goede golfbaan is een veilige golfbaan. De samenleving vraagt om maatschappelijk verantwoord management en bestuur. Daarbij hoort de inspanningsverplichting om schade voor anderen te voorkomen en alles te doen (en laten) om de golfbaan zo veilig mogelijk te maken voor medewerkers, spelers en andere bezoekers. Deze inspanningsverplichting is van groot belang, want een verzekering dekt vaak de financiële risico’s af, maar verantwoord bestuur behelst meer.
Inleiding
Deze leidraad biedt antwoord op cruciale vragen over veiligheid op golfbanen. Wat maakt een golfbaan veilig? Welke risico’s zijn er en hoe kunnen deze worden beperkt? Wie is aansprakelijk bij incidenten? Het is belangrijk om te beseffen dat elke golfbaan uniek is en dat details en specifieke omstandigheden een grote rol spelen.
Het belang van een eigen risico-inventarisatie
Juist omdat de lokale omstandigheden zo verschillend kunnen zijn, volstaat het niet om een risico-inventarisatie en plan van aanpak van een andere golfbaan/-club over te nemen. Het is belangrijk om het eigen aandachtsgebied goed in kaart te brengen.
Reacties en Verplichtingen
In gesprekken over veiligheid op golfbanen krijg je weleens de reactie van managers of bestuurders dat bij hen nog nooit wat is gebeurd. Dat is natuurlijk fijn, maar het zegt niets over de kans dat er morgen wel iets gebeurt waardoor schade ontstaat en waarvoor de organisatie aansprakelijk wordt gesteld. Met andere woorden, het ontslaat de verantwoordelijke geenszins van zijn verplichtingen.
Risico van rondvliegende golfballen
In hoofdstuk 1 komt het risico van rondvliegende golfballen aan de orde. Dit onderwerp wordt in de eerste editie van deze wegwijs-publicatie algemeen behandeld, maar vraagt om een nadere uitwerking. Hiervoor vindt overleg plaats met erkende golfbaanarchitecten verenigd in de EIGCA (European Institute of Golf Course Architects). De architecten zijn bereid om hun inzichten in en ervaringen met de veiligheid van golfbaanontwerpen, holes en specifieke situaties te delen. Wat maakt een specifieke situatie (on)veilig en hoe zijn de risico’s, met deskundige ingrepen in het ontwerp, te beperken? Slimme aanpassingen kunnen een hole niet alleen veiliger maar ook speltechnisch interessanter maken. Het kan ook betekenen dat hekwerk, dat altijd afbreuk doet aan de aantrekkelijkheid van een golfbaan, niet geplaatst hoeft te worden of zelfs verwijderd kan worden.
Lees ook: Waar KNVB Bekerfinale kijken?
Doel van de leidraad
Een golfbaanorganisatie wil dat spelers veel spelplezier beleven op haar golfbaan. Hiervoor moet zij aandacht besteden aan diverse onderwerpen, waaronder veiligheid. In de eerste drie hoofdstukken, het algemene deel, komen de systematische aanpak, de aansprakelijkheid, de relevante wetgeving en een voorbeeld van een risico-inventarisatie aan bod. Het tweede deel, bevat voor elk veiligheidsonderwerp een specifiek informatieblad. Met behulp van deze leidraad kan een golfbaanorganisatie zelfstandig de risico’s op haar baan inventariseren en vervolgens aanvaardbaar maken en behouden, en dus structureel invulling geven aan haar zorgplicht voor veiligheid op en rond de golfbaan.
Verschil met de Arbocatalogus en Golfbaan RI&E
Wellicht vraagt u zich af wat het verschil is tussen deze leidraad en de Arbocatalogus ‘Drive naar veilig werken’ en de ‘Golfbaan RI&E’. De Arbocatalogus en de Golfbaan RI&E bevatten onderdelen uit de Arbowet en -regelgeving en richten zich alleen op de veiligheid en gezondheid van werknemers. De leidraad ‘Zorgplicht en veiligheid golfbanen’ behandelt alle veiligheidsaspecten van een golfbaan, betreffende onder meer de spelers, bezoekers en de omgeving.
Concrete informatie over de aanpak van veiligheidsrisico’s
Concrete informatie over de aanpak van veiligheidsrisico’s op de golfbaan staat in Hoofdstuk 4: de informatiebladen. Voor uiteenlopende aandachtsgebieden zijn informatiebladen samengesteld, met daarin de mogelijke risico’s en de vereiste veiligheidsmaatregelen. Dit kunnen wettelijke voorschriften zijn, maar ook voorbeelden die in de praktijk succesvol worden toegepast.
Verantwoordelijkheden binnen een golfbaanorganisatie
Een golfbaanorganisatie kan gebruikmaken van de golfbaan en de gebouwen die al of niet haar eigendom zijn. Soms heeft men personeel in dienst en soms wordt er alleen met vrijwilligers gewerkt. Het eerst deel van deze leidraad gaat over aansprakelijkheid en wetgeving, waarbij de verantwoordelijkheden bij de betreffende partijen worden geplaatst. Als in deze leidraad over een golfbaanorganisatie wordt gesproken, dan gaat het om een vereniging of bedrijf met een eigen baan en eigen gebouwen. Heeft zij die niet, dan is er vaak een gedeelde verantwoordelijkheid met de eigenaar van het terrein en de gebouwen. Binnen golfbaanorganisaties is het bestuur of de directie altijd de eindverantwoordelijke partij. Brieven over aansprakelijkheidskwesties zijn dan ook altijd aan het bestuur/de directie geadresseerd. Veel organisatorische taken kunnen aan een medewerker zijn gedelegeerd, bijvoorbeeld aan de golfbaanbeheerder, de manager of de hoofdgreenkeeper. In deze leidraad wordt regelmatig over de zorgplicht en inspanningsverplichtingen gesproken. Die gaan dan de eindverantwoordelijke persoon binnen de organisatie aan.
Het belang van een systematische aanpak
Golfbaanorganisaties besteden regelmatig aandacht aan veiligheid. Soms omdat zich op de baan een ongewenst incident heeft voorgedaan, of omdat iemand een gevaarlijke situatie heeft opgemerkt. Deze aandacht is prima, maar kent geen structuur en borging, en dit is voor een degelijke aanpak van alle risico’s op en rond de golfbaan tegenwoordig wel nodig. Een systematische aanpak maakt alle aandachtspunten inzichtelijk, zodat tijdige sturing mogelijk is. Overigens is deze aanpak nooit helemaal af, want hij dwingt de organisatie om steeds naar het resultaat te kijken.
Lees ook: Een diepgaande blik op de historische prestaties van het Duitse Dames Hockeyteam.
Voorbeeld van een systematische aanpak
Hieronder volgt een simpel voorbeeld van een systematische aanpak. Het gaat met name om de invulling en volgorde van de stappen.
- Weten: Alle risico’s die zich op en bij de golfbaan kunnen voordoen in kaart brengen.
- Wegen: De risico’s beoordelen en kwalificeren, van laag tot hoog indelen.
- Werken: De vastgestelde maatregelen uitvoeren en toepassen. Aangeven wie dit doet en wanneer.
- Waken: De genomen maatregelen evalueren. Houd periodiek overleg over de voortgang, maak dit een agendapunt van de bestuursvergadering.
Veilige werkomstandigheden en veiligheid van spelers en omgeving
Over deze vragen gaat dit hoofdstuk, waarbij de informatie is toegespitst op veilige werkomstandigheden op de golfbaan, de veiligheid van de spelers en die van de omgeving. Om een goede invulling te geven aan die wetgeving en zorgplicht is een structurele en praktische aanpak noodzakelijk.
Relevante wet- en regelgeving
Diverse wet- en regelgeving is van toepassing op de veiligheid op en rondom de golfbaan. Allereerst het Burgerlijk Wetboek. Hierin wordt onder andere de zorgplicht toegewezen aan een persoon, bestuur, eigenaar of functie. Bij een conflict of aansprakelijkheidsstelling maakt het Burgerlijk Wetboek duidelijk bij wie een bepaalde zorgplicht ligt. Het is natuurlijk beter om op voorhand te weten wie een bepaalde zorgplicht heeft. Dan kan daar ook invulling aan worden gegeven.
Verantwoordelijkheid, Aansprakelijkheid en Zorgplicht
De begrippen verantwoordelijkheid, aansprakelijkheid en zorgplicht hebben qua betekenis veel overeenkomsten. Ze worden vaak gebruikt om de noodzaak van bepaalde taken van een persoon of organisatie kracht bij te zetten, maar ook om de bevoegdheden en taken duidelijk te maken. Als dit voor alle betrokkenen helder is, ontstaan er geen problemen. Juridisch kunnen genoemde begrippen echter behoorlijk verschillen van wat men er in het dagelijks leven mee bedoelt. Bij het verhalen van schade op een persoon of partij moet er vaak iemand schuldig worden bevonden. Er wordt dan ook wel gesproken van verwijtbaar gedrag. De eisende partij moet de schuld kunnen aantonen. Dit is niet nodig als een werknemer tijdens het uitvoeren van zijn werkzaamheden schade heeft opgelopen. De werkgever moet dan bij een aansprakelijkheidsstelling de bewijslast van het tegendeel aandragen. Ook de eigenaar van een gebouw of terrein is voor zijn eigendom risico-aansprakelijk. Bij een aansprakelijkheidsstelling moet de gedaagde risico-aansprakelijke partij, bijvoorbeeld de eigenaar van een golfbaan, altijd aantonen dat hij voldoende inspanningen heeft gepleegd om de ontstane schade te voorkomen. Kenmerkend voor de risico-aansprakelijkheid is dat deze niet overdraagbaar is. Ook is het niet mogelijk om er zomaar afstand van te doen. Zo kan een werknemer voor bepaalde werkzaamheden of ongewenste handelingen niet zelf risico-aansprakelijk worden gemaakt. De zorgplicht heeft als wettelijke verplichting betrekking op diverse aspecten, zoals de veiligheid van de spelers en de omgeving, maar ook op het voorkomen van schade aan natuur en milieu. Met zorgplicht wordt niet de garantie op volledige veiligheid bedoeld. Die kan niemand geven. Het begrip verantwoordelijkheid is minder concreet in de wet omschreven dan (risico) aansprakelijkheid en zorgplicht. daar dan niet risico-aansprakelijk of zorgplichtig voor te zijn. Verantwoordelijkheid is overdraagbaar, men kan er afstand van nemen.
De Arbowet
De Arbowet geldt als er sprake is van een gezagsverhouding binnen een organisatie waar werkzaamheden worden uitgevoerd, zoals een golfbaanorganisatie. Er is dan een werkgeverwerknemerverhouding, ook als er geen betaling plaatsvindt. Het bestuur van de vereniging of de golfbaanexploitant is de werkgever van de personen die hij direct aanstuurt. vaste medewerkers. De Arbowet is een zogenaamde kaderwet, waarin geen concrete regels staan maar doelvoorschriften. Deze richten zich op de veiligheid, gezondheid en het welzijn (psychische sociale arbeidsbelasting) van de werknemer tijdens het uitvoeren van de werkzaamheden, maar zeker ook op het organiseren daarvan. De Arbowet geeft met deze verplichtingen de richting aan van het interne arbobeleid van een golfbaanorganisatie. Het is vervolgens aan de werkgever om dit beleid voor zijn organisatie specifiek te maken. Hoe groter de organisatie, hoe omvangrijker de uitvoering. Naast de Arbowet is er ook het Arbobesluit. Meer concrete regelgeving is vastgelegd in sectorafspraken. gemaakt en vastgelegd in een Arbocatalogus. Het ministerie van SZW beoordeelt deze Arbocatalogi. kennis’ voor de betreffende sector.
Lees ook: De evolutie van hockey: een gedetailleerde analyse
Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E)
Ook is er een golfbaanspecifieke Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E). Deze RI&E is beschikbaar voor NVG-leden. Zelf of met hulp van een deskundige een eigen RI&E uitvoeren, kan ook. Wel moet deze dan getoetst worden door een gecertificeerde arbokerndeskundige. Zie www.rie.nl/veelgebruiktebegrippen. Voor de RI&E is in de Arbowet geen geldigheidstermijn vastgesteld, maar de inhoud moet wel worden aangepast aan nieuwe situaties die van invloed zijn op de veiligheid, gezondheid en het welzijn van medewerkers.
Privaatrechtelijke en Publiekrechtelijke Verplichtingen
Een golfbaan heeft zogenaamde privaatrechtelijke verplichtingen. Dit betreft de zorgplicht voor bezoekers en werknemers. De overheid kent publiekrechtelijke verplichtingen. Dit is een zorgplicht voor het ‘algemene belang’ van alle burgers. Een golfbaan kan met deze wetgeving te maken krijgen wanneer haar activiteiten van invloed zijn op de leefbaarheid van haar omgeving. De overheid is proactief door vergunningen voor te schrijven, controles uit te voeren en in te grijpen door het opleggen van boetes of verboden. In de aankomende Omgevingswet wordt alle wetgeving die betrekking heeft op het omgevingsrecht bij elkaar gebracht, zoals de Wet milieubeheer, Waterwet, Wet ruimtelijke ordening en Ontgrondingenwet. Bij de uitbreiding of aanleg van golfbanen zal dit de noodzakelijke procedures vereenvoudigen. Deze wetgeving is van toepassing op de exploitatie van de horecagelegenheid op de golfbaan.
Betrokken Partijen en Hun Aansprakelijkheid
Bij een golfbaanorganisatie zijn diverse partijen betrokken. Iemands kenmerken bepalen tot welke partij hij behoort en wat zijn aansprakelijkheid is. Zie onderstaand overzicht. In het tweede overzicht zijn bij de diverse partijen de zorgplicht en inspanningsverplichtingen opgenomen, evenals de belangrijkste activiteiten.
- Werkgever: Hij, of zijn ondergeschikte, geeft rechtstreeks en binnen een gezagsverhouding aan iemand opdracht om bepaalde werkzaamheden uit te voeren. Bijvoorbeeld het maaien van het gras.
- Werknemer: Iemand die in opdracht en onder gezag werkzaamheden verricht.
- Opdrachtgever: Het bestuur of de terreineigenaar dat/die tegen betaling werkzaamheden of diensten uitbesteedt aan een bedrijf. In de uitbesteding wordt het eindresultaat van de werkzaamheden of dienst omschreven.
- Opdrachtnemer: De opdrachtnemer is met de opdrachtgever een overeenkomst aangegaan voor de uitvoering van werkzaamheden of diensten.
- Spelers en Bezoekers: Golfspelers, wel of geen lid van de vereniging. Spelers zijn ook bezoekers. Bestuursleden zijn niet hoofdelijk aansprakelijk voor de aan hen toegewezen taken.
Zorgplicht en Inspanningsverplichtingen per Partij
- Eigenaar van terrein of accommodatie: Heeft de plicht ervoor te zorgen dat spelers en bezoekers op de golfbaan en in de opstallen (gebouwen) geen gevaar lopen door gebrekkig onderhoud.
- Werkgever: Heeft een zorgplicht voor zijn werknemers.
- Werknemer: Bij werkzaamheden ligt de wettelijke zorgplicht altijd bij de werkgever.
- Opdrachtgever: In de voorbereidende fase van uit te besteden werkzaamheden de bijzondere risico’s op en rondom het terrein aangeven, zoals afzwaaiende ballen, kabels en leidingen, ondraagkrachtige bodem, munitie uit de Tweede Wereldoorlog, aanrijdgevaar passerend verkeer.
- Opdrachtnemer: Zorgen voor de veiligheid van de omgeving en derden.
- Zzp’er: Zorgen voor de veiligheid van de omgeving en derden.
- Spelers en bezoekers: Zijn zelf verantwoordelijk voor hun gedrag en handelen en kunnen daarop aangesproken worden, bijvoorbeeld roekeloos gedrag, opzettelijk gevaar veroorzaken en iets of iemand schade of letsel toebrengen. Algemeen bekende risico’s op de golfbaan en tijdens het spel zelf inschatten en daarop anticiperen.
Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E) voor Medewerkers
Wanneer een golfbaanorganisatie één of meer medewerkers in vaste dienst heeft, dan verplicht de Arbowet tot het uitvoeren van een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E). Deze richt zich alleen op de veiligheid, gezondheid en het welzijn van de medewerkers. Op deze RI&E zijn diverse uitvoeringsvoorschriften van toepassing. Het betreft een duidelijk afgebakend geheel dat, gezien de wettelijke verplichtingen, apart van de aanpak van overige risico’s op de golfbaan uitgevoerd moet worden, ook al hebben de benaderingswijze en analyse van gevaarlijke situaties en risico’s veel overeenkomsten.
Praktische Aanpak van Alle Risico’s op de Golfbaan
Hieronder komt een praktische aanpak van alle risico’s op de golfbaan aan bod. Deze geeft een richting aan waarmee de individuele golfbaanorganisatie haar risico’s kan inventariseren en op een aanvaardbaar niveau kan brengen. Ook al is er geen sprake van een wettelijke verplichting, toch wordt met deze aanpak een aantoonbaar veiligheidsbeleid verkregen.
Planmatige Aanpak voor Risicoreductie
Een belangrijk onderdeel van de zorgplicht is het reduceren van alle aanwezige risico’s op de golfbaan. Daarvoor is een planmatige aanpak noodzakelijk. De omvang hiervan is afhankelijk van de grootte van…
Conclusie
Veiligheid op golfbanen is een complex en veelomvattend onderwerp dat continue aandacht vereist. Door een systematische aanpak, het naleven van relevante wet- en regelgeving en het toewijzen van verantwoordelijkheden kan een golfbaanorganisatie een veilige omgeving creëren voor haar medewerkers, spelers en bezoekers. Het is essentieel om te onthouden dat elke golfbaan uniek is en dat een eigen risico-inventarisatie noodzakelijk is om de specifieke risico’s te identificeren en te beheersen.
tags: #Thijssen #zendt #hockey #uit #informatie