Het zaalvoetbal in Nederland kent een rijke historie en een georganiseerde structuur, die zich uitstrekt van lokale competities tot de Eredivisie Futsal. Dit artikel biedt een overzicht van de huidige stand van zaken in het zaalvoetbal, met een focus op de regio West 1 en de ontwikkelingen in de competitie.
Historische Context van het Zaalvoetbal in Nederland
De geschiedenis van het Nederlandse amateurvoetbal, inclusief zaalvoetbal, gaat terug tot de 19e eeuw. Voetbal werd in Nederland geïntroduceerd door Engelse studenten en expats, waarna het snel populair werd onder verschillende bevolkingsgroepen. Aanvankelijk speelden vooral de elite en de hogere klasse, maar al snel deden ook arbeiders en andere lagen van de bevolking mee.
De eerste competities waren lokaal, maar breidden zich later uit naar regionale- en districtcompetities. In de jaren tachtig werd gekozen voor een piramideopbouw met drie eerste divisies en een eredivisie. In het seizoen 2005/’06 veranderde dit in twee eredivisies en zes eerste divisies. De districten Oost, Noord en West I vormden samen een eredivisie, terwijl de districten West II, Zuid I en Zuid II de tweede Eredivisie completeerden. De beste vier teams van elke eredivisie speelden play-offs om het kampioenschap van Nederland en plaatsten zich voor de nieuwe klasse.
In 2008 werd besloten om boven de eredivisies de Topdivisie in te voeren. Vanaf het seizoen 2012/’13 werd de naam van de Topdivisie veranderd naar Eredivisie. Met ingang van het seizoen 2020/’21 is de Eredivisie uitgebreid van twaalf naar zestien teams en is er een split-season geïntroduceerd.
De Eredivisie Futsal: Huidige Structuur
De Eredivisie Futsal bestaat momenteel uit zestien teams. Het seizoen is opgedeeld in twee fasen:
Lees ook: Voetbal Competitiestanden: Structuur en Regels
Eerste Fase
In de eerste fase worden twaalf wedstrijdronden vastgesteld door middel van loting. Elk team speelt tegen alle tegenstanders binnen de eigen pot en vervolgens tegen drie tegenstanders uit elke andere pot, wat resulteert in twaalf wedstrijden. In het seizoen 2024/’25 is de eerste fase ingekort naar acht speelronden in verband met het WK Futsal 2024, waaraan Oranje Futsal voor het eerst in 24 jaar deelnam.
Tweede Fase
In de tweede fase worden de zestien teams opgedeeld in twee poules van acht teams. Er wordt een volledige competitie gespeeld, waarbij elk team de helft van het aantal behaalde wedstrijdpunten meeneemt. Na de reguliere competitie volgt het kampioenschap van Nederland voor de nummers één tot en met zes van poule A en de nummer één van poule B.
Hypercube Ranking
De Hypercube ranking rangschikt de clubs die actief zijn op de drie hoogste niveaus van de KNVB. Het toont de relatieve speelsterkte op het moment van de laatste update. De potindeling voor de eerste fase van de Eredivisie vindt plaats op basis van deze ranking. De waarde van een club representeert het verwachte sportieve niveau. Met wetenschappelijke statistische methodes wordt de rankingwaarde berekend, gebruikmakend van de officiële historische en actuele resultaten in de competitie, beker, nacompetitie, play-offs en supercup. Omdat de Hypercube ranking zo is gebouwd dat de voorspelkracht maximaliseert, is de impact van recente resultaten groter dan prestaties uit het verleden.
Play-offs Eredivisie Futsal
Na veertien wedstrijden in de tweede fase wordt de eindstand opgemaakt in poule A en B. Bij een gelijke stand in het aantal behaalde wedstrijdpunten, wordt gekeken naar het aantal behaalde wedstrijdpunten in de eerste fase. Indien nog steeds gelijk, is het doelsaldo beslissend.
De play-offs worden gespeeld volgens het volgende schema:
Lees ook: KNVB 3e Klasse Noord: Huidige Stand van Zaken
- Ronde 1 (enkele wedstrijd): Nummer 6 poule A vs Nummer 1 poule B
- Ronde 2 (uit en thuis):
- Nummer 4 poule A vs Nummer 5 poule A
- Nummer 3 poule A vs winnaar wedstrijd A
- Halve finale (best of three):
- Nummer 1 poule A vs Winnaar wedstrijd B
- Nummer 2 poule A vs Winnaar wedstrijd C
- Finale (best of three): Winnaar wedstrijd D vs Winnaar wedstrijd E
Afgelaste Kampioenschappen
Vanwege de coronapandemie en het verbod op binnensport, zijn de seizoenen 2019/’20 en 2020/’21 niet uitgespeeld en zijn er geen kampioenen uitgeroepen.
Overzicht van Landskampioenen
In het seizoen 1968/’69 werd Scagha`66 als eerste landskampioen gehuldigd.
Districtskampioenschap Zaalvoetbal West 1
Een voorbeeld van de regionale competities is het districtskampioenschap zaalvoetbal in West 1. In 2018 vond dit kampioenschap plaats in Sportplaza Groenendaal, waar COVS teams streden om de titel.
Een memorabele finale vond plaats met nog twee minuten op de klok, bij een 1 - 1 stand in de laatste en beslissende poulewedstrijd tussen Amsterdam en Alkmaar, leek het districtskampioenschap zaalvoetbal in West 1 een kopie te worden van de editie van vorig seizoen. De finale, die alles in zich had wat een finale zou moeten hebben, werd twee minuten voor tijd beslist toen Sander van Schoonderwoerd de Amsterdammers naar een 2 - 1 voorsprong schoot. Daarmee passeerde Amsterdam Alkmaar op de ranglijst en kroonde het zichzelf tot districtskampioen en mag het zich gaan opmaken voor deelname aan het NK zaalvoetbal dat op 19 januari 2019 plaatsvindt.
Onder leiding van coach Jörg Stensinski betraden Delano Bakker, Dylan Beukenkamp, Marcello Boud, Emrullah Omrak, Iheb Ouled Khlaf, Sander van Schoonderwoerd, Nicolai Stensinski en Peter de Waard de sporthal voor een dubbele confrontatie met de zusterverenigingen uit Alkmaar, Haarlem en de Zaanstreek.
Lees ook: Seizoensoverzicht Hoofdklasse B
SVA's Weg naar de Titel
- SVA - Zaanstreek: 2 - 1 en Zaanstreek - SVA 1 - 1: De Zaanstreek, kampioen van 2016, was de tegenstander in de eerste wedstrijd. Via Iheb kwam Amsterdam op voorsprong, maar halverwege de wedstrijd kwam de Zaanstreek langszij. Vanaf dat moment hadden de Zaankanters ook het overwicht en waren dicht bij een tweede treffer, maar Delano bracht Amsterdam opnieuw aan de leiding en stelde daarmee de overwinning veilig. Halverwege de avond stonden beide ploegen opnieuw tegenover elkaar. Ditmaal kwam de Zaanstreek op een vroege voorsprong door een een vrije trap, veroorzaakt door onoplettendheid in de Amsterdamse defensie, knap binnen te schieten. De mouwen konden opgestroopt worden, zeker toen Sander met een tijdstraf naar de kant werd gezonden en Amsterdam met een man minder in het veld stond. Ondanks de aanvallende intensies en gecreëerde kansen was het vinden van een gat in de hechte Zaanse defensie een behoorlijke opgave. Gelukkig werd deze wel gevonden en passeerde Delano vlak voor tijd de doelman van de Zaanstreek.
- SVA - HSV: 1 - 1 en HSV - SVA 1 - 4: Haarlem, traditioneel een lastige opponent, was in de tweede en vierde poulewedstrijd voor de SVA de tegenstander. In de eerste ontmoeting had Amsterdam moeite om de goed georganiseerde Haarlemse defensie te passeren. Veel kansen leverde maar één doelpunt (Delano) op. De bewoners uit de Spaarnestad waren een stuk effectiever, de enige kans leverde ook een doelpunt op.Delano bracht de Amsterdammers in de tweede confrontatie aan de leiding, maar door onoplettendheid achterin kwamen de Haarlemmers langszij. Via Sander, Dylan en Nicolai werd het krachtsverschil in deze wedstrijd wel in doelpunten uitgedrukt, zij zorgden voor een 4 - 1 overwinning.
- Alkmaar - SVA: 1 - 1 en SVA - Alkmaar 2 - 1: In de laatste twee poulewedstrijden was regerend kampioen Alkmaar de tegenstander. De ploeg uit de Kaasstad had voor aanvang van het tweeluik één punt voorsprong in het klassement en leek door een vroege goal lange tijd op weg naar titelprolongatie. Maar de blauwwitten verzuimden om de voorsprong uit te bouwen gedurende de twee minuten dat zij met een man meer speelde. Amsterdam, dat in het tweede deel van de wedstrijd de nodige kansen creëerde, kon opgelucht adem halen toen Sander vlak voor het verstrijken van de speeltijd de gelijkmaker liet aantekenen en daarmee de titelaspiraties levend hield.
Nadat Zaanstreek in haar laatste poulewedstrijd Haarlem had verslagen stonden Amsterdam en Alkmaar opnieuw tegenover elkaar in de allesbeslissende wedstrijd, maar ook de meest kleurrijke van het toernooi. Ditmaal was het Amsterdam dat via Delano op een vroege voorsprong kwam. Aanvoerder Marcello Boud kreeg na een ogenschijnlijk lichte overtreding op eigen speelhelft de rode kaart voorgeschoteld van arbiter Uijttewaal. De boosheid en verbazing ten spijt, maar een ondertalssituatie van vijf minuten waren het gevolg. Alkmaar maakte daar gebruik van en kwam op gelijke hoogte. Niet veel later kregen - kort achter elkaar - ook twee tegenstanders de gele kaart voorgehouden. Amsterdam, dat nu met een man meer op het veld stond, wist de overtalssituatie niet in een doelpunt om te zetten. Toen beide teams weer compleet waren lag de druk bij Amsterdam, dat dringend op zoek was naar de voorsprong. Die kwam er uiteindelijk, twee minuten voor tijd schoot Sander de bevrijdende 2-1 tegen de touwen. Daarmee passeerde Amsterdam de vrienden uit Alkmaar op de ranglijst en mag zich de districtskampioen van 2018 noemen met als beloning deelname aan het NK zaalvoetbal op 19 januari 2019. Een puike prestatie, zeker gezien de strijdlust en veerkracht die is getoond in de wedstrijd tegen de Zaanstreek (1-1) en de ontmoetingen met Alkmaar.
Ontwikkelingen in het Amateurvoetbal
De KNVB hanteert een gestructureerd districtsysteem voor het indelen van competities in Nederland. Het districtsysteem is ontworpen om geografische nabijheid en reisafstanden tussen teams te minimaliseren, terwijl het tegelijkertijd een eerlijke en competitieve balans handhaaft. Buiten het landelijke voetbal is Nederland verdeeld in zes districten: Noord, Oost, West I, West II, Zuid I en Zuid II. Elk district heeft zijn eigen competitieorganisatie, bestuursleden en competitieaanpak. Deze indeling stelt de KNVB in staat om competities op een lokaal niveau te beheren en de betrokkenheid van clubs en spelers te vergroten.
Een belangrijke verandering in de voetbalpiramide vond plaats in 1996, toen het betaalde en amateurvoetbal van elkaar werden gescheiden. Sindsdien spelen de professionele clubs in de Eredivisie en Eerste Divisie, terwijl de amateurclubs in de lagere regionale competities spelen. In de afgelopen jaren zijn er verschillende aanpassingen aan de voetbalpiramide doorgevoerd, waaronder de introductie van de Tweede en Derde Divisie in 2016. Omdat de naam Hoofdklasse als 4e niveau van de piramide verwarring gaf is deze in 2022 omgedoopt tot de Vierde Divisie.
Een andere belangrijke ontwikkeling is de invoering van het licentiesysteem in 2020. Dit systeem houdt in dat clubs die willen deelnemen aan de Tweede Divisie of hoger moeten voldoen aan bepaalde eisen op het gebied van organisatie, financiën en accommodatie. Hierdoor wordt geprobeerd de kwaliteit van het amateurvoetbal te verhogen en de overgang van amateur- naar profvoetbal te vergemakkelijken.
Vanaf het seizoen 2023/’24 is het zaterdag- en zondagamateurvoetbal in de landelijke 3e en 4e divisie en de 1e klassen samengevoegd. Dit heeft geleid tot een significante verandering in de structuur van het Nederlandse amateurvoetbal. Voorheen werden deze competities op aparte dagen gespeeld, wat resulteerde in verschillende niveaus van competitiviteit en kwaliteit tussen de zaterdag- en zondagclubs. Door de samenvoeging kunnen clubs nu strijden op basis van hun prestaties, ongeacht de dag waarop ze traditioneel spelen, en kunnen spelers genieten van een hoger niveau van concurrentie. Hoewel het aanpassingsproces uitdagingen met zich meebracht, wordt gehoopt dat deze stap zal bijdragen aan een sterker en meer gebalanceerd amateurvoetbalsysteem in Nederland. Het is aannemelijk dat op een later moment ook in de de lagere klassen het zaterdag- en zondagvoetbal meer met elkaar zullen gaan vermengen.
tags: #standen #zaalvoetbal #west #1