Soedan, een land met een rijke voetbaltraditie en geschiedenis, maakt een langverwachte terugkeer naar de Afrika Cup na afwezigheid in de editie van 2023. Deelname aan Marokko 2025 werd veiliggesteld dankzij strijdlust en vastberadenheid. In een spannende kwalificatiereeks behaalden ze een overwinning en een gelijkspel tegen Ghana, waarmee ze als tweede eindigden in hun groep achter Angola.
Oorsprong en vroege successen
De Afrika Cup begon in 1957 tamelijk klein. Aan de eerste editie deden namelijk slechts vier landen mee. En één van die landen, Zuid-Afrika, werd op het laatste moment vanwege de apartheid ook nog eens uitgesloten van deelname. Tegenwoordig moeten er veel meer wedstrijden afgewerkt worden voor een land tot continentaal kampioen uitgeroepen kan worden. Het hoogtepunt van Soedan kwam in 1970, toen ze het toernooi op eigen bodem wisten te winnen. Sindsdien maken ze deel uit van de rijke geschiedenis van de Afrika Cup.
De Afrika Cup: een overzicht
De Afrika Cup is het belangrijkste voetbaltoernooi op het Afrikaanse continent. Het toernooi wordt om de twee jaar gehouden en wordt georganiseerd door de Afrikaanse voetbalconfederatie (CAF). Egypte is met 7 eindoverwinningen met afstand het succesvolste Afrikaanse voetballand. Op nummer twee en drie staan respectievelijk Kameroen (5 eindzeges) en Ghana (4). Marokko, een land dat in Nederland op de voet wordt gevolgd, won het prestigieuze toernooi tot nu toe één keer, in 1976. In 2004 was het land verder verliezend finalist. Sinds 2009 kent Afrika het ook de African Championship of Nations. Aan dit voetbaltoernooi mogen alleen voetballers meedoen die uitkomen in de eigen nationale competitie. Dat is een groot verschil met de Afrika Cup. Veel sterspelers van dat toernooi spelen in met name de grote Europese competities.
Huidige status en WK-kwalificatie
Soedan staat momenteel bovenaan in hun groep in de WK-kwalificatie voor 2026, vóór grootmachten als Senegal en DR Congo.
De coach en sleutelspelers
Appiah, voormalig Ghanees international en bondscoach, is geen onbekende op het Afrikaanse voetbalpodium. Hij staat bekend om zijn tactisch inzicht en het smeden van veerkrachtige teams. “Het winnen van de AFCON in 2025 is mijn doel,” verklaarde hij onlangs met vertrouwen.
Lees ook: Alles over het WK Handbal voor Vrouwen
Sleutelspelers in het team zijn:
- Mohamed Abdelrahman: Deze aanvaller is een echte aanvalsleider.
- Mohamed Mustafa: De betrouwbare doelman straalt rust uit en beschikt over uitstekende reflexen.
De politieke context
Het huidige conflict in Soedan heeft diepe wortels die terug te leiden zijn naar de Sudanese revolutie van 2018. Destijds gingen er duizenden mensen de straat op om te demonstreren tegen het bestuur van autoritair leider Omar al-Bashir. Al-Bashir regeerde dertig jaar met harde hand over Sudan en is door het Internationaal Strafhof in Den Haag aangeklaagd voor verschillende mensenrechtenschendingen en het plegen van oorlogsmisdaden. Na massale protesten werd al-Bashir in 2019 afgezet. Een overgangsregering bestaande uit burgers en militairen werd aangesteld om te zorgen voor een democratische transitie. In 2021 werd deze overgangsregering echter afgezet. De huidige president al-Burhan werd door middel van een staatsgreep en met behulp van het Sudanese leger president. Om dit presidentschap aan te kunnen gaan sloot hij een bondgenootschap met de eerdergenoemde Hemedti, leider van de RSF. De RSF is een invloedrijke organisatie op militair en economisch gebied.
Het conflict in Soedan
Op 15 april 2023 is er grote paniek in Khartoem, de hoofdstad van Sudan. Gewapende mannen bestormen de stad en tienduizenden mensen moeten gedwongen hun huis verlaten. Wat volgt is een langdurige strijd tussen aan de ene kant het Sudanese regeringsleger (SAF), onder leiding van president Abdel al-Burhan en aan de andere kant de Rapid Armed Forces (RSF) onder leiding van Mohammad Hamdan Dalgo, beter bekend als ‘Hemedti’. Khartoem is grotendeels ingenomen door de strijders van de RSF. Vlak voor kerst wordt ook het tot dan toe relatief rustige Wad Medani ingenomen, de derde stad van het land. Door het conflict zijn meer dan 7,5 miljoen mensen op de vlucht geslagen en meer dan 12.000 mensen gedood. Ook worden beide partijen door de VN beschuldigd van het plegen van wrede misdaden tegen de Sudanese bevolking. Volgens experts is het conflict door de steeds verder oplaaiende strijd een zeer verwoestende burgeroorlog geworden. Ondanks dat het conflict nu al meer dan 10 maanden duurt en het een van de grootste humanitaire rampen op dit moment is, krijgt het maar weinig aandacht in de Westerse (Europese) media.
Economische aspecten van het conflict
Een belangrijke inkomstenbron voor de RSF, maar ook voor de Sudanese overheid, is het delven van goud. Sudan is de derde grootste goudproducent op het Afrikaanse continent. Een aanzienlijk deel van de miljarden aan goud die jaarlijks worden gewonnen, wordt verhandeld op de zwarte markt. Onder andere Rusland en de Verenigde Arabische Emiraten zijn belangrijke spelers in deze illegale handel. Hemedti en zijn broers bezitten enkele grote goudmijnen in Sudan. Zij hebben deze cadeau gekregen van al-Bashir in ruil voor hun loyaliteit tijdens zijn regime. Ook het SAF heeft goudmijnen in handen. Beide groepen gebruiken goud om relaties aan te gaan buitenlandse spelers. Het controleren van deze waardevolle bodemschatten is dan ook een belangrijke drijfveer in het conflict.
Mensenrechtenschendingen
De prijs die inwoners van Sudan hiervoor betalen is echter hoog. Meer dan zeven miljoen mensen zijn op de vlucht en veertien miljoen kinderen gaan niet meer naar school. Het conflict speelt zich bovendien niet alleen af in Khartoum en Darfur. In de afgelopen maanden heeft het conflict zich verder uitgebreid en zijn provincies die voorheen als relatief veilig werden bestempeld nu geen veilige plek meer voor vluchtelingen. Het SAF zou burgers moeten beschermen, maar in de praktijk hebben zij zich bijna exclusief toegelegd op het beveiligen van hun eigen militaire infrastructuur. Het beschermen van burgers lijkt voor hen geen hoofdzaak te zijn. Zowel de RSF als het SAF zijn beschuldigd van het schenden van mensenrechten door de VN. De gruwelijke verklaringen van slachtoffers waarin gesproken wordt over marteling, seksueel geweld en afpersing laten zien hoe nijpend de situatie is. Ook de doelgerichte aanvallen op verschillende etnische groepen zijn zeer problematisch.
Lees ook: De ziel van het voetbal: Italiaanse tribunes
Pogingen tot vredesonderhandelingen
Een staakt-het-vuren lijkt inmiddels ver weg. Vredesonderhandelingen in Jeddah in mei 2023, die werden georganiseerd door Saudi-Arabië en de Verenigde Staten, zorgden voor een kort staakt-het-vuren, maar de gevechten begonnen weer snel. Nieuwe onderhandelingen in oktober en november 2023 klapten eveneens. Ook bemiddelingspogingen van de Afrikaanse Unie en het samenwerkingsverband van landen in de Hoorn van Afrika, de Intergovernmental Authority on Development (IGAD) hebben niet tot een doorbraak geleid. Op 18 januari zal de IGAD opnieuw bij elkaar komen om het conflict te bespreken, al-Burhan heeft de uitnodiging voor deze bijeenkomst echter afgeslagen. Hij vindt het conflict een binnenlandse aangelegenheid waar landen in de regio zich niet mee moeten bemoeien. Nu het conflict zich steeds verder verspreid over Sudan en de positie van de SAF verzwakt, worden steeds meer burgers getroffen door het conflict. Verdere uitbreiding van het conflict zal niet alleen voor Sudan desastreus zijn, maar ook voor omliggende landen als Tsjaad en Ethiopië, waar het afgelopen tijd al erg onrustig is. Steeds meer internationale partijen als Egypte, de Verenigde Arabische Emiraten en omliggende buurlanden hebben zich inmiddels in het conflict gemengd.
Internationale betrokkenheid
De oorlog in Soedan is allang geen louter interne aangelegenheid meer. Egypte en inmiddels ook Saoedi-Arabië steunen het regeringsleger SAF, terwijl de paramilitaire RSF militaire en financiële steun ontvangt van de Emiraten. Niet alleen wordt dat complexe krachtenveld nog steeds onderschat, geopolitieke en strategische overwegingen overschaduwen de gesprekken. “Er ontbreekt een krachtig, gezamenlijk front. Volgens Khair mislukt elke bemiddelingspoging omdat geen enkele partij écht heeft begrepen hoe gelaagd het conflict is. Ook binnen de landsgrenzen is het strijdtoneel versnipperd en onoverzichtelijk. Soedan telt tientallen gewapende groepen met elk hun eigen belangen, die buiten het blikveld van de vredesprocessen vallen.
De complexiteit van het conflict
Volgens expert Mac Ginty raakt het conflict aan de kernvraag of de Soedanese staat ooit kan functioneren. „Het land is sinds de onafhankelijkheid [in 1956] nooit inclusief verdeeld langs etnische, regionale en politieke lijnen. Soedan is een koloniale erfenis: een kunstmatige constructie die machtsstrijd in de hand werkt.
Lees ook: Bekerfinale Den Haag - Heerenveen
tags: #stand #soedanees #voetbalelftal #geschiedenis