Volleybal is een dynamische teamsport die wereldwijd wordt beoefend. Het spel vereist techniek, tactiek en teamwork. Een belangrijk aspect van volleybal is het puntensysteem en de regels omtrent sets. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van deze regels, rekening houdend met verschillende competities en niveaus.
Algemene Volleybalregels
Voordat we ingaan op de specifieke regels voor puntentelling en sets, is het belangrijk om de basisregels van volleybal te begrijpen. Volleybal is een balsport die wordt gespeeld door twee teams van elk zes spelers op een veld van 9 bij 18 meter, verdeeld door een net. Het doel van het spel is om de bal over het net te spelen en deze op de speelhelft van de tegenstander binnen de lijnen te laten landen, terwijl je voorkomt dat de tegenstander hetzelfde doet op jouw speelhelft.
Een team mag de bal maximaal drie keer raken om deze over het net te spelen. Spelers mogen de bal met elk deel van hun lichaam raken, maar mogen de bal niet vangen, gooien of te lang vasthouden. Het blok telt niet als een van de drie aanrakingen.
Het Rally Point Systeem
Binnen de Nederlandse competitie wordt het Rally Point Systeem toegepast. Dit systeem houdt in dat elk team een punt scoort bij elke rally, ongeacht wie de service had. Dit in tegenstelling tot het oude side-out systeem, waarbij alleen het serverende team een punt kon scoren. Het Rally Point Systeem maakt het spel sneller en aantrekkelijker.
Puntentelling in een Set
Een set in volleybal wordt in principe gespeeld tot 25 punten, waarbij een team minimaal twee punten meer moet hebben dan de tegenstander om de set te winnen. Dit betekent dat een set kan eindigen met een score van 25-23, 26-24, 27-25, enzovoort. Er is geen maximum aan het aantal punten dat in een set kan worden gescoord; de set gaat door totdat een team een voorsprong van twee punten heeft.
Lees ook: Handbalregels voor beginners
Het Aantal Sets in een Wedstrijd
Het aantal sets dat in een volleybalwedstrijd wordt gespeeld, hangt af van het niveau en de competitie.
- Internationaal en Nederlandse Eredivisie/Topdivisie: In het internationale volleybal en in de Nederlandse Eredivisie en Topdivisie wordt de best-of-five regel gehanteerd. Dit betekent dat een wedstrijd maximaal vijf sets kan duren. Het team dat als eerste drie sets wint, is de winnaar van de wedstrijd. Mogelijke eindstanden zijn 3-0, 3-1, 3-2, 0-3, 1-3 of 2-3.
- Jeugdcompetities: De regels voor jeugdcompetities kunnen variëren afhankelijk van de leeftijdscategorie en de regio. Zo spelen alle jeugdpoules 1e en 2e klasse (A, B en C jeugd) in het oude speelgebied Mid-West volgens het 3+1 systeem. Dit houdt in dat de wedstrijd bij een stand van 3-0 of 0-3 afgelopen is. Bij een stand van 2-1 of 1-2 wordt er een 4e set gespeeld. Na het spelen van een eventuele 4e set kunnen de volgende eindstanden gerealiseerd worden: 3-1, 1-3, of 2-2. Alle jeugdpoules 1e en 2e klasse (A, B en C jeugd) in het oude speelgebied Holland (met uitzondering van de Topklasse B en C jeugd (voorjaarscompetitie)) spelen altijd 3 sets.
- Beachvolleybal: Een beachvolleybalwedstrijd wordt gespeeld volgens de best-of-three regel. Dit betekent dat het team dat als eerste twee sets wint, de wedstrijd wint. Een set in beachvolleybal gaat tot 21 punten, met een verschil van twee punten. Een eventuele derde set gaat tot 15 punten, eveneens met een verschil van twee punten.
Regels voor de Beslissende Set (Vijfde Set)
In een best-of-five wedstrijd, als beide teams twee sets hebben gewonnen, wordt er een beslissende vijfde set gespeeld. Deze set kent enkele afwijkende regels:
- De set wordt gespeeld tot 15 punten, in plaats van 25.
- Er moet nog steeds een verschil van twee punten zijn om de set te winnen.
- De teams wisselen van speelhelft wanneer een van de teams 8 punten heeft bereikt.
Specifieke Situaties en Regels
Naast de algemene regels zijn er specifieke situaties en regels die van belang zijn bij het spelen van volleybal:
- Time-outs: Elke trainer/coach mag per set een time-out van 30 seconden aanvragen. Dit kan een tactische manoeuvre zijn om de vaart uit het spel van de tegenstander te halen of om aanwijzingen aan de eigen spelers te geven. In sommige competities is er ook een technische time-out, bijvoorbeeld zodra er in totaal 21 punten zijn gescoord in de Eredivisie en Topdivisie.
- Wissels: Het aantal keren dat een team spelers kan wisselen is afhankelijk van de specifieke regels van de competitie. Een speler die is uitgewisseld mag uitsluitend voor dezelfde wisselspeler weer worden ingewisseld.
- Libero: De libero is een verdedigingsspecialist die een ander shirt draagt dan de rest van het team. De libero mag alleen in de achterste 3 posities van het veld staan en mag niet aanvallen of serveren.
- Net Hoogte: De hoogte van het volleybalnet varieert afhankelijk van de sekse en de klasse waarin wordt gespeeld.
- Fouten: Er zijn verschillende fouten die kunnen worden gemaakt in volleybal, zoals het overschrijden van de middellijn met een voet, het raken van het net, een dubbele aanraking van de bal, of het niet correct serveren van de bal.
Dispensatie
Dispensatie is een term die in de sport wordt gebruikt om aan te geven dat een speler of team toestemming heeft om van bepaalde regels of voorschriften af te wijken. In het geval van volleybal kan dispensatie worden verleend voor bijvoorbeeld de leeftijd.
Het Belang van de Juiste Materialen
Het is belangrijk om volleybal te spelen met de juiste materialen, zoals een goedgekeurde volleybal.
Lees ook: Mis niets van het WK Volleybal
Hulp voor Trainers: VolleybalXL
Voor trainers die op zoek zijn naar inspiratie en oefeningen, is er VolleybalXL. Dit platform biedt een uitgebreide collectie van oefeningen met toelichting en eventuele uitbreidingen, dankzij een slim keuzemenu (niveau, aantal spelers, doel training, welke techniek). Verschillende volleybalverenigingen maken al gebruik van VolleybalXL en zijn er zeer tevreden over.
Lees ook: Complete Gids Volleybal Sets