Volleybal is een populaire sport die wereldwijd wordt gespeeld, van recreatieve niveaus tot professionele competities en de Olympische Spelen. Een belangrijk aspect van volleybal is het set-systeem, dat bepaalt hoe een wedstrijd is opgebouwd en hoe de winnaar wordt bepaald. Dit artikel geeft een gedetailleerd overzicht van het maximale aantal sets in volleybal, de regels voor verschillende niveaus en andere relevante aspecten van het spel.
Algemene Volleybalregels
Voordat we ingaan op het aantal sets, is het belangrijk om de basisregels van volleybal te begrijpen. Volleybal wordt gespeeld op een veld dat is verdeeld in twee gelijke helften door een net. Twee teams, elk bestaande uit zes spelers, bevinden zich op hun eigen helft en proberen de bal over het net te slaan en deze binnen de lijnen van het speelveld van de tegenstander te laten landen. Een succesvolle poging, of een fout van de tegenstander, levert een punt op.
Basisprincipes
- Team Samenstelling: Elk team bestaat uit zes spelers.
- Speelveld: Het veld meet 9 bij 18 meter.
- Net: Het net verdeelt het veld in twee gelijke helften. De hoogte van het net varieert afhankelijk van het geslacht en het niveau van de spelers.
- Doel: Het doel is om de bal op de grond te krijgen in het speelveld van de tegenstander en te voorkomen dat de tegenstander hetzelfde doet.
- Puntentelling: Een punt wordt gescoord wanneer de bal binnen de lijnen van de tegenstander landt, de tegenstander een fout maakt, of de tegenstander de bal buiten de lijnen slaat.
Het Set-Systeem in Volleybal
In volleybal wordt een wedstrijd gespeeld in sets. Het aantal sets en de regels voor het winnen van een set kunnen variëren afhankelijk van het niveau en de competitie.
Best-of-Five Regel
In het internationale volleybal en in veel competities, waaronder de Nederlandse Eredivisie en Topdivisie, wordt de "best-of-five" regel gehanteerd. Dit betekent dat een wedstrijd maximaal vijf sets kan duren. Het team dat als eerste drie sets wint, wordt uitgeroepen tot winnaar van de wedstrijd. Mogelijke eindstanden zijn 3-0, 3-1 of 3-2, of omgekeerd 0-3, 1-3 of 2-3.
Puntentelling per Set
- Sets 1-4: De eerste vier sets worden gespeeld tot 25 punten. Een team moet echter met minimaal twee punten verschil winnen. Dus als de stand 24-24 is, wordt de set voortgezet totdat een team een voorsprong van twee punten heeft (bijvoorbeeld 26-24).
- Set 5 (Beslissende Set): Als de stand na vier sets gelijk is (2-2), wordt een vijfde en beslissende set gespeeld. Deze set wordt gespeeld tot 15 punten, wederom met een vereiste van minimaal twee punten verschil om te winnen.
Cool Moves Volleybal (CMV)
Voor jongere spelers is er Cool Moves Volleybal (CMV), een aangepaste versie van volleybal met regels die zijn afgestemd op hun leeftijd en vaardigheden. CMV kent verschillende niveaus, elk met specifieke regels.
Lees ook: Volleybal: Alles over winnen
Algemene Regels CMV Volleybal
- Aantal Spelers: 4
- Veldafmeting: 6 x 4,5 meter
- Nethoogte: 2 meter
- Bal: Trialbal of CMV volleybal
Specifieke Regels per Niveau
De regels van CMV volleybal variëren per niveau, van niveau 1 tot en met niveau 6. Hieronder een overzicht van de belangrijkste verschillen:
Niveau 1
- Een speler mag terug in het veld als een ploeggenoot de bal gevangen heeft.
- De kinderen gooien de bal op iedere willekeurige manier.
- De bal mag nog overgegooid worden als de afstand tot het net te groot is om ineens te overheen te gooien.
Niveau 2
- De beginbal wordt vanuit iedere willekeurige plek uit het veld onderhands geserveerd.
- Bij drie vangballen achter elkaar mag één ploeggenoot terug komen in het veld.
- De bal die over het net komt, mag onderarms gespeeld worden en door dezelfde of een medespeler gevangen worden. Als dit lukt, mag het hele team in een keer terug in het veld.
- De bal moet ineens over het net gegooid worden (dus niet meer overgooien naar een medespeler).
Niveau 3
- Het spel wordt direct hervat via een onderhandse serve vanuit het veld. Wie de bal heeft, serveert zonder eerst met de bal te lopen.
- De bal die over het net komt moet onderarms gespeeld worden en een medespeler vangt de bal.
- Blijft de onderams gespeelde bal binnen het eigen veld, maar wordt hij niet gevangen door een medespeler, dan moet de speler die de bal wilde vangen eruit.
- Gaat de onderarms gespeelde bal buiten het eigen veld en wordt de bal niet gevangen, dan gaat de passer (degene die de bal onderarms speelde) eruit.
- Als een medespeler de onderarms opgespeelde bal vangt, mag een ploeggenoot die naast het veld staat, terugkomen. De laatste speler mag de eigen bal opvangen na onderarms gespeeld te hebben.
- Belangrijk is dat het gooien en vangen op een volleybalspecifieke manier gebeurt.
Niveau 4
- Niveau 4 is het eerste CMV volleybal niveau, dat wil zeggen dat er niet meer doorgedraaid wordt. De techniek komt nu meer centraal te staan.
- De bal wordt vanachter de gehele achterlijn onderhands geserveerd.
- Er wordt maximaal drie keer gespeeld.
- De tweede bal wordt via een verplichte ononderbroken vanggooi- of vangstootbeweging gespeeld. De tweede bal mag niet over het net gegooid worden.
- De derde bal mag onderarms of bovenhands, pushbal of smash over het net gespeeld worden.
- De wisselspelers draaien in op de serviceplaats.
- Na drie keer achter elkaar serveren draait de ploeg door.
- De puntentelling is volgens het ralleypointsysteem. Iedere fout levert een punt op.
Niveau 5
- Dit volleybalniveau wordt ook in de competitie gespeeld. Het veld is 6×6 meter. Alle ballen moeten worden doorgespeeld.
- De bal moet met een onderhandse service in het spel gebracht worden.
- Doel van het spel is om zoveel mogelijk in drieën te spelen.
- Als de bal in drie keer over het net gespeeld wordt, verdient het team een bonuspunt.
- De wedstrijden worden gespeeld tot maximaal 5 sets. De 5e set wordt alleen gespeeld als het 2-2 staat.
- De eerste 4 sets zijn tot de 25 (met 2 punten verschil). De 5e set is tot de 15 (met 2 punten verschil).
Niveau 6
- Dit niveau is het eindniveau bij het CMV volleybal.
- De bal mag nu ook bovenhands geserveerd worden. Ook in dit niveau worden alle ballen doorgespeeld.
- De wedstrijden worden gespeeld tot maximaal 5 sets. De 5e set wordt alleen gespeeld als het 2-2 staat.
- De eerste 4 sets zijn tot de 25 (met 2 punten verschil).
Belangrijke Spelregels en Technieken
Naast het set-systeem zijn er verschillende andere belangrijke spelregels en technieken die essentieel zijn voor het begrijpen van volleybal.
Service
De service is de manier waarop het spel begint. De bal wordt in het spel gebracht door een service van achter de achterlijn. Er zijn verschillende soorten services, zoals de onderhandse service, de bovenhandse service en de sprongservice. De opgeslagen bal moet over het net in het veld van de tegenstander belanden.
Opvangen en Spelverdeling
Na de service probeert het ontvangende team de bal op te vangen en door te spelen. Dit gebeurt meestal door de bal onderhands (met de onderarmen) of bovenhands te spelen. De bal wordt vervolgens doorgespeeld naar de spelverdeler, die de aanval voorbereidt.
Aanval en Verdediging
De spelverdeler speelt de bal naar een van de aanvallers, die de bal over het net slaat of tikt om een punt te scoren. De verdediging probeert de bal van de grond te houden door een blok te vormen of door de bal in het achterveld te verdedigen.
Lees ook: Alles over zand sokken en volleybal
Rally Point Systeem
Binnen de Nederlandse competitie wordt het Rally Point Systeem toegepast. Dit betekent dat iedere rally resulteert in een punt voor een van beide teams. De set eindigt als een team 25 punten heeft behaald en minstens twee punten meer heeft dan de tegenstander.
Fouten
Er zijn verschillende fouten die kunnen worden gemaakt in volleybal, zoals:
- Voetfouten: Met een voet over de middellijn staan.
- Dubbel: De speler mag de bal niet twee keer achter elkaar aanraken.
- Het raken van het net.
- Het overschrijden van de middenlijn onder het net en het hinderen van de tegenstander.
Termen in Volleybal
De volleybalsport kent veel specifieke termen. Bekende termen zijn bijvoorbeeld:
- Ace: Een service die direct een punt oplevert, zonder dat de tegenstander de bal kan spelen.
- Side-out: Wanneer het serverende team de rally verliest en de service naar de tegenstander gaat.
- Touché: Een blok waarbij de bal wordt aangeraakt, waardoor de verdediging zich kan voorbereiden.
- Libero: Een specialist in de verdediging die sommige ploegen inzetten.
Lees ook: Alles over Vrije Ruimte Volleybal