Sportpark De Eendracht, gelegen in het westen van Amsterdam, is een veelzijdig sportcomplex met een rijke geschiedenis. Het fungeert als een belangrijke plek voor diverse sporten, waaronder rugby, voetbal en korfbal. Het complex is gelegen aangrenzend aan de Tuinstad Geuzenveld.
De Eendracht: Van polder tot sportpark
De geschiedenis van Sportpark De Eendracht is nauw verbonden met de polder De Eendracht, een voormalige veenderij in het westen van Amsterdam. Tussen 1920 en 1941 werd een deel van deze polder uitgeveend door het bedrijf De Eendracht. In de periode 1937-1941 werd de polder drooggelegd en de verkaveling in blokken diende als proef voor de inrichting van de Noordoostpolder, die in 1942 werd drooggelegd. Aan het begin van de 21e eeuw was het een van de laatste akkers in Amsterdam.
In de jaren vijftig verdween het oostelijke deel van de polder onder het zand ten behoeve van de Tuinstad Geuzenveld. Aangrenzend aan dit gebied werd Sportpark De Eendracht aangelegd, waar rugby-, voetbal- en korfbalvelden werden gerealiseerd. In de late jaren tachtig werd het noordoostelijke deel van het sportpark opgeofferd voor woningbouw, resulterend in de kleine nieuwbouwwijk 'De Eendracht' (buurt 10) ten westen van Geuzenveld. De eerste woningen werden begin jaren negentig opgeleverd op de plaats van een deel van de voormalige sportvelden.
Bereikbaarheid en openbaar vervoer
De wijk werd ontsloten vanuit de Aalbersestraat door de in het verlengde van de Cornelis Outshoornstraat gelegen J.M. Sam van Houtenstraat liggende Gerda Brautigamstraat. Bus 21 werd in 1990 door de wijk verlegd en gaf een verbinding met het centrum van Amsterdam. Aanvankelijk alleen heen en weer door de J.M. den Uylstraat, maar sinds 1991 reed de bus een lus door de wijk. Ook bus 192 reed van 2002-2011 deze lus. Na in 2014 wegens wegwerkzaamheden te zijn ingekort tot het einde van de J.M. den Uylstraat werd op 17 juli 2015 de lijn weer rechtgetrokken via de Aalbersestraat en verloor de wijk haar openbaar vervoer. Op 2 maart 2025 keerde na bijna 10 jaar afwezigheid bus 21 terug in de wijk. Het betreft de helft van de ritten, de andere helft blijft de huidige route rijden, die rijden naar een standplaats aan het einde van de J.M. Den Uylstraat met keermogelijkheid. De verkeersdrempels in de straat zijn geschikt gemaakt voor gebruik door gelede elektrische bussen.
Nationaal Rugby Centrum Amsterdam
Sinds 1997 is Sportpark De Eendracht de thuisbasis van het Nationaal Rugby Centrum Amsterdam (NRCA), waar onder meer het bondsbureau van de Nederlandse Rugby Bond (NRB) is gevestigd. Het NRCA is een belangrijk sportcomplex voor de Nederlandse rugbysport. Het complex is gesitueerd op sportpark De Eendracht in het voormalige stadsdeel Geuzenveld-Slotermeer. Het stadion heeft een capaciteit van 10.000 toeschouwers en is de thuisbasis van het Nederlands rugbyteam. Daarnaast wordt het stadion gebruikt voor wedstrijden van verschillende Nederlandse rugbyclubs, zoals The Rugby Club Amsterdam (RCA), The Haarlem Rugby Club (HRC) en de Amsterdam Rugby Club (ARC).
Lees ook: Gemeenschapsleven rond Sportpark Lottum
De plannen voor het NRCA zijn ontstaan in de jaren tachtig en negentig. De Nederlandse rugbysport groeide in die periode sterk en er was behoefte aan een modern stadion dat aan de eisen van de internationale rugbybond (IRB) voldeed. In 1992 werd het plan voor het stadion goedgekeurd en in 1997 werd het stadion geopend.
De eerste internationale wedstrijd die in het NRCA werd gespeeld was een wedstrijd tussen Nederland en Wales. De wedstrijd eindigde in een 12-18 nederlaag voor Nederland. In 1998 was het NRCA het toneel van de Women’s Rugby World Cup. Naast de Women’s Rugby World Cup zijn er in het NRCA nog een aantal andere bijzondere gebeurtenissen plaatsgevonden. In 2000 werd het stadion gebruikt voor de Rugby Sevens World Series. In 2007 was het NRCA het toneel van de Heineken Cup-finale tussen Munster en Biarritz. In 2023 was het NRCA het toneel van de kwalificatiewedstrijden voor het Rugby World Cup 2023. Nederland wist zich te kwalificeren voor het WK, wat een unieke prestatie was. Daarnaast wordt in het NRCA jaarlijks de finale gespeeld van de Rugby Ereklasse en is het tevens het podium van het bekende ‘Sevens’ toernooi.
Het NRCA is goed bereikbaar met het openbaar vervoer. Het stadion ligt op loopafstand van metrostation Geuzenveld. Er zijn ook parkeerplaatsen bij het stadion. Het stadion is open voor publiek tijdens wedstrijden en evenementen. Rondleidingen door het stadion zijn mogelijk op afspraak.
Bekende spelers en personen
Het Nationaal Rugby Centrum heeft door de jaren heen enkele opmerkelijke persoonlijkheden uit de rugbywereld verwelkomd. Bekende spelers, coaches en bestuurders hebben bijgedragen aan de groei en ontwikkeling van de sport in Nederland. Namen zoals Tim Visser, een voormalig Schotse internationale speler met Nederlandse roots, hebben een sterke band met het Nederlandse rugby en zijn in verband gebracht met het centrum. Nederlandse rugby-iconen zoals Chrysander Botha, een ervaren speler en coach, hebben een significante rol gespeeld in het vormgeven van de rugbycultuur in het land. Hun toewijding en bijdrage aan de sport hebben het Nationaal Rugby Centrum geholpen om een broedplaats te worden voor talentontwikkeling en het bevorderen van de sport in Nederland.
Andere sporten en voorzieningen
Naast rugby vinden ook andere sporten hun plek op Sportpark De Eendracht. De voetbalvelden worden bespeeld door SC Eendracht '82, ASV De Germaan, SV Nieuw-West United, P en T, SV Parkstad en AC Atletico. Tegenwoordig herbergt het sportpark het hypermoderne sportverzamelgebouw Spark United tegenover het Nationaal Rugby Centrum Amsterdam. Meerdere sportverenigingen maken hier gebruik van. Er is ook een tribune in het gebouw, maar kleiner dan bij het NRCA.
Lees ook: Sportpark Ookmeer: Een terugblik op de honkbaltraditie in Amsterdam.
Eendrachtspark
Het Eendrachtspark, aangelegd in de jaren zestig, ligt tussen Geuzenveld en Slotermeer en niet bij de woonwijk en sportpark. In 1990 werd het park ingedeeld bij stadsdeel Geuzenveld-Slotermeer, sinds 2010 Nieuw-West. Vanaf 2005 onderging het park een grote opknapbeurt.
Amsterdam Sevens
Op Sportcomplex de Eendracht in Amsterdam Geuzenveld, thuisbasis van Rugby Nederland en rugbyclub AAC, zijn de voorbereidingen van de Amsterdam 7s in volle gang. De 48ste editie van Europa’s grootste internationale 100% rugby 7s toernooien belooft weer een knaller te worden. Topspelers uit de hele wereld laten tijdens de Amsterdam 7s zien waarom rugby zo’n mooie sport is. Meer dan 130 heren en dames teams uit ruim 30 landen strijden tegen elkaar ‘The Silver Pier’, ‘The Shield’ en ‘The Cup’. De veteranen zijn onmisbaar en spelen hun eigen 10 a side toernooi. Rugby 7s is een machtig mooie variant van Rugby Union en een spelvorm die garant staat voor snelle en hoogwaardige matches. Teams van 7 spelen 2 x 7 minuten tegen elkaar. Korte, explosieve wedstrijden die het beste uit de topspelers naar boven haalt.
Sportcomplex de Eendracht wordt speciaal voor het evenement uitgebreid met extra tribunes, bars, een VIP deck, verdeeld over de 10 velden van het toernooi en veel meer. Het kloppend hart van dit feestelijke topsportevenement is ieder jaar weer het bruisende festivalplein met de beste foodtrucks, een DJ stage en het clubhuis van AAC Rugby. Tijdens de Amsterdam 7s proef je dat rugby meer is dan een sport, maar echt een ‘way of life’ waar je ook als je het spelletje niet beheerst van harte welkom bent. Na de finale wedstrijden in het grote stadion en de huldiging van de winnaars barst zondagmiddag het eindfeest op het festivalplein los. Voor alle deelnemende teams zijn de Amsterdam Sevens een prachtige afsluiting van een druk rugbyseizoen. Teams komen ieder jaar weer terug voor het hoogwaardige spel en de gezelligheid om de wedstrijden heen. Tijdens het evenement komt de internationale rugbytop naar Geuzenveld. Waaronder coach Waisale Serevi, 7s god, met zijn Russische Nationale team en development side. Ook internationals van Frankrijk, Tonga, Denemarken, Wales en Australië zijn van de partij. Dit jaar zal er naast een NL Dames team ook weer een NL Heren team aantreden tijdens het toernooi.
Speel je zelf rugby? Dan zijn de Amsterdam 7s hét evenement om je krachten te meten met de top. Niet gek dat steeds meer mensen, jong en oud, hun weg naar het evenement vinden.
Rugby als way of life
De kaartjescontroleur van Amsterdam Sevens beeldt bij de ingang van sportpark De Eendracht de gastvrijheid met gespreide armen uit. En hij spreekt klare taal: „Welkom bij rugby, de sport waar geen rotzooi wordt getrapt.” Het stereotiepe beeld van bonkige mannen en stoere vrouwen die niet spugen in een biertje zal geen rugbyliefhebber ontkrachten, maar associeer de sport niet met vandalisme. Rugby mag voor de leek wat onbehouwen ogen, de beoefenaar vindt zichzelf een edelmoedige sporter die het woord respect nog in hoofdletters schrijft. Die nobelheid staat volgens de rugbyers zo dicht bij de olympische gedachte, dat toelating tot het programma van de Olympische Spelen eigenlijk geen vraag behoort te zijn.
Lees ook: Honkbalhistorie in Deventer
Verenigingsleven in Nederland
Sportpark De Eendracht en het NRCA zijn niet alleen plaatsen voor sportieve activiteiten, maar ook voorbeelden van het rijke verenigingsleven in Nederland. De Grondwet van 1848 legde het recht op vereniging en vergadering vast, gevolgd door de Wet op de Vereniging van 22 april 1855. Die datum is niet het werkelijke begin. Er bestaan dan al talloze verenigingen en genootschappen, die vaak decennia- en soms eeuwenlang aan de weg timmeren. Het jaartal 1855 is vooral van belang voor de administratie. Het blijkt wel het startsein voor een hausse aan nieuwe verenigingen van divers pluimage. Wie na die datum een vereniging start en als rechtspersoon wil optreden, meldt zich bij de overheid.
Verenigingen hebben in deze jaren een duidelijk doel. De leden willen misstanden aan de kaak stellen of misdeelden helpen. Het merendeel van de clubs is opbouwend van aard, ze willen iets tot stand brengen, maar ook zogenaamde ‘afschaffers’ verenigen zich. Zij stellen zich teweer tegen zaken die zij als misstanden beschouwen, zoals alcoholmisbruik, kwakzalverij en prostitutie. Op de lijst komen ook opnieuw uitgevonden organisaties voor, zoals verenigingen voor vaklieden of specialisten. Het zijn opvolgers van de al sinds de dertiende eeuw bestaande gilden, die echter in 1798 werden afgeschaft.
Rond 1900 wint het idee terrein dat ontspanning goed is voor de mens én krijgen Nederlanders meer vrije tijd door arbeidsduur-verkorting. Bedrijven en fabrieken richten allerlei verenigingen op, waar hun personeel in die vrijgekomen uren terechtkan. Een ontwikkeling waar bedrijven en fabrieken minder invloed op hebben, is de groei van het aantal sportverenigingen. Het zijn aanvankelijk jonge rijke mannen die zich hiermee bezighouden. Rugby, tennis en voetbal waaien over uit Engeland.
De trend van ‘nut’ naar ‘vermaak’ zet door in de twintigste eeuw. De hausse aan nieuwe verenigingen vlakt geleidelijk aan af, er verdwijnen ook af en toe clubs: omdat er geen interesse voor is of omdat de overheid de maatschappelijke taak inmiddels heeft overgenomen. Vooral in de sociale zorg neemt de overheid taken over. Ook het samengaan van voorheen verzuilde clubs leidt tot een slinkend aantal. Omgekeerd zijn er verenigingen die zo groot en succesvol worden dat ze nauwelijks meer als club herkenbaar zijn. Het aantal verenigingen blijft over het algemeen nog wel groeien met een hoogtepunt in de jaren ’50. Vanaf ongeveer 1960 komt er geleidelijk aan de klad in. Sociologen constateren ‘verenigingsmoeheid’, zij gaan ervanuit dat nieuwe fenomenen als televisie, bioscopen en discotheken de concurrentieslag om de vrije tijd zullen winnen. Ook nu zijn er nog tienduizenden clubs en verenigingen actief; Nederlanders zijn lid van vele organisaties.
tags: #sportpark #de #eendracht #rugby #geschiedenis