Softbal, een veldsport gespeeld door twee teams van elk negen spelers, kan voor buitenstaanders een complexe sport lijken. De spelregels zijn soms minder intuïtief dan bij sporten zoals voetbal, wat softbal juist uniek en aantrekkelijk maakt. Dit artikel biedt een uitgebreide uitleg van de veldafmetingen, regels en andere aspecten van softbal, waardoor de sport toegankelijker wordt voor zowel beginners als ervaren spelers.
Wat is Softbal?
Softbal is een variant van honkbal, gekenmerkt door een grotere bal en onderhandse worpen. De sport wordt gespeeld op een kleiner veld dan honkbal, wat resulteert in snellere acties en een ander soort strategie. De twee teams wisselen af tussen slag- en veldpartij, waarbij alleen de slagpartij punten kan scoren.
Het Softbalveld: Een Gedetailleerde Blik
Het softbalveld bestaat uit een vierkant met ruimte eromheen. Op de hoekpunten van dit vierkant bevinden zich de honken: drie platte witte kussens en een vijfhoekige witte rubberplaat als thuishonk. Naast het thuishonk zijn de slagperken uitgezet, met een perk links voor rechtshandige slaglieden en een perk rechts voor linkshandige slaglieden.
Vaste Punten en Begrenzingen:
- Thuisplaat, Honken en Werpersheuvel: Dit zijn de vaste punten op het veld.
- Lijnen: De lijnen vanaf de thuisplaat naar het eerste honk en vanaf de thuisplaat naar het derde honk geven, doorgetrokken, twee begrenzingen van het veld aan.
- Buitenveldhek: De derde begrenzing is het buitenveldhek, dat gemiddeld op 90 tot 120 meter van de thuisplaat staat.
Afstanden:
- Afstand tussen de honken: De afstand tussen de honken is bij softbal gemiddeld 18,30 meter, terwijl dit bij honkbal 27,50 meter is.
- Afstand werpplaat - thuisplaat: De afstand tussen de werpplaat en de thuisplaat is 12,20 meter bij damessoftbal en 14 meter bij herensoftbal.
De Spelregels in Detail
Een softbalwedstrijd bestaat uit zeven innings (in sommige competities negen). Per inning is elk team eenmaal slagpartij en eenmaal veldpartij. De ploeg die na de vastgestelde innings de meeste punten heeft, wint. Bij een gelijke stand wordt er per inning doorgespeeld totdat een winnaar bekend is.
De Slagpartij:
De spelers van de slagpartij proberen de bal zo ver mogelijk het veld in te slaan. Het ultieme doel is een homerun, waarbij de bal over het buitenveldhek wordt geslagen, waardoor de slagman ongehinderd alle honken kan passeren en een punt kan scoren. Als de bal wel hoog en ver wordt geslagen, maar niet over het hek, bestaat de kans dat de bal wordt gevangen, wat resulteert in een ‘uit’ voor de slagman.
Lees ook: Eenvoudige softbalregels voor kinderen
De Veldpartij:
De veldpartij heeft als doel te voorkomen dat de slagpartij punten scoort. Elke speler in de veldpartij heeft een specifieke taak:
- Werper (Pitcher): De werper gooit de bal onderhands in de richting van de slagman. Hij moet de bal zodanig gooien dat deze het thuishonk passeert binnen de ‘strike-zone’.
- Vanger (Catcher): De vanger zit achter de thuisplaat en vangt de ballen die de werper gooit. Hij geeft ook tekens aan de werper om aan te geven welk type bal hij moet gooien.
- Honkmannen (Basemen): De honkmannen bewaken de honken en proberen de honklopers uit te maken.
- Korte Stop (Shortstop): De korte stop staat tussen het tweede en derde honk en probeert de ballen te stoppen die daar worden geslagen.
- Verre Velders (Outfielders): De verre velders staan in het buitenveld en proberen de ballen te vangen die over het infield worden geslagen.
Het Verloop van een Inning:
Een inning eindigt wanneer drie spelers van de slagpartij ‘uit’ zijn. Er zijn verschillende manieren waarop een speler ‘uit’ kan zijn:
- Drie slag (Strikeout): De werper gooit drie slagballen en de slagman slaat de bal niet in het veld.
- Vangbal (Flyout): Een veldspeler vangt de geslagen bal voordat deze de grond raakt.
- Uitgooien (Force Out/Tag Out): Een veldspeler tikt een honkloper aan met de bal in zijn handschoen terwijl de loper geen contact heeft met een honk, of bereikt een honk met de bal voordat de loper dat doet in een gedwongen loop situatie.
De Strike-Zone:
De werper moet de bal zodanig gooien dat deze het thuishonk passeert op een hoogte die wordt begrensd door de breedte van de slagplaat en de schouders en knieën van de slagman. Dit gebied wordt de ‘strike-zone’ genoemd. Als de bal door de slagzone komt, is het een slagbal. Komt de bal niet door de slagzone, dan is het een wijdbal.
Wijdballen en Vrije Loop:
Als de werper vier wijdballen gooit, krijgt de slagman een vrije loop naar het eerste honk. Hij mag dan naar het eerste honk lopen zonder uitgetikt te worden.
Gedwongen Loop:
Een gedwongen loop ontstaat wanneer een honkloper gedwongen is naar het volgende honk te lopen, bijvoorbeeld wanneer een andere speler van zijn team het eerste honk bereikt. In een gedwongen loop situatie hoeft de veldspeler de honkloper niet uit te tikken; het is voldoende als hij met de bal in zijn hand of handschoen het honk aanraakt voordat de loper dat honk bereikt.
Lees ook: Honkbal en softbal in Hoofddorp: Een overzicht
Punten Score:
De slagpartij kan punten scoren door de honken te lopen en uiteindelijk de thuisplaat te bereiken. Een speler scoort een punt wanneer hij alle honken heeft gepasseerd en de thuisplaat bereikt zonder ‘uit’ te zijn.
Uitrusting: Wat Heb je Nodig?
De basisuitrusting van een softbalspeler bestaat uit:
- Bal: Een softbal is groter dan een honkbal, met een omtrek tussen de 302 en 308 millimeter. De buitenkant is van leer.
- Handschoen: De handschoen is een essentieel onderdeel van de uitrusting en is zeer persoonlijk. De handschoen vormt zich naar de hand en de manier waarop een speler hem gebruikt. De vanger gebruikt een speciale, dikkere handschoen om de harde worpen van de werper te kunnen vangen.
- Knuppel (Slaghout): De keuze van de knuppel is afhankelijk van de lengte, het gewicht, de kracht en de snelheid van de speler. Er bestaat geen standaardregel, maar beginners wordt aangeraden een lichtere knuppel te kiezen die ze gemakkelijk kunnen hanteren. Bij softbal wordt meestal met een aluminium knuppel geslagen.
- Slaghelm: Voor spelers die aan slag komen, is het dragen van een slaghelm verplicht.
- Schoenen: Spelers dragen speciale schoenen met scherpe punten (spikes) op de zool om meer grip op het veld te krijgen. Jeugdspelers spelen meestal met schoenen met rubberen noppen.
- Bescherming voor de Vanger: De vanger draagt een helm, masker, bodyprotector en beenkappen (legguards) om zich te beschermen tegen de harde ballen die de werper gooit.
Verschillen tussen Honkbal en Softbal
Hoewel honkbal en softbal veel overeenkomsten vertonen, zijn er ook belangrijke verschillen:
- Benaming: Honkbal versus Baseball: "Baseball" is de Amerikaanse term voor honkbal.
- Softbal: Niet per se een Vrouwensport: Er zijn zowel dames- als herencompetities in softbal.
- De Manier van Werpen: Bij softbal wordt de bal onderhands gegooid, terwijl dit bij honkbal bovenhands gebeurt.
- Formaat van de Bal: Een softbal is groter en zwaarder dan een honkbal.
- Snelheid van de Bal: Bij honkbal kunnen de snelheden hoger oplopen dan bij softbal.
- Afmetingen van het Veld: Het softbalveld is kleiner dan het honkbalveld.
- Afstand tussen de Honken: De afstand tussen de honken is korter bij softbal.
- Materiaal van de Knuppel: Bij honkbal wordt traditioneel met een houten knuppel geslagen, terwijl bij softbal meestal met een aluminium knuppel wordt geslagen.
- Loslaten van een Honk: Bij honkbal mag een honkloper op elk moment een honk proberen te stelen, terwijl dit bij softbal pas mag als de pitcher de bal heeft losgelaten.
- Duur van de Wedstrijd: Een softbalwedstrijd duurt vaak korter dan een honkbalwedstrijd.
Tactiek en Strategie
Zowel honkbal als softbal zijn tactische en strategische sporten. Het vereist inzicht in spelregels, veldposities en technieken. De catcher kan als enige veldspeler het hele veld goed overzien en geeft aanwijzingen aan het team op spannende momenten in het spel. Pitcher en catcher proberen samen elke slagman uit te schakelen door te voorkomen dat er geslagen wordt. De catcher geeft tekens aan de pitcher om duidelijk te maken wat voor bal hij vindt dat er gegooid moet worden.
Softbal in Nederland
In Nederland zijn zowel honkbal als softbal populaire sporten. De Koninklijke Nederlandse Baseball en Softball Bond (KNBSB) is de overkoepelende organisatie. Nederland is al decennialang een van de beste honkballanden van Europa en behoort ook mondiaal tot de top. Honk- en softbalvereniging Amsterdam Capitals is een voorbeeld van een club die beide sporten aanbiedt. De vereniging richt zich op verschillende niveaus en leeftijden, van recreatief tot topsport.
Lees ook: Softbal scheidsrechter tekens uitgelegd
tags: #softbal #velden #afmetingen #en #regels