De afgelopen jaren heeft het vrouwenvoetbal wereldwijd een enorme groei doorgemaakt, met het winnen van de EK-titel door het Nederlands vrouwenelftal in 2017 als een absoluut hoogtepunt. Deze groei is het resultaat van een lange en vaak moeizame weg, gekenmerkt door vooroordelen, verboden en een gebrek aan erkenning. Dit artikel duikt in de geschiedenis van het Schotse damesvoetbal, van de vroege varianten tot de huidige status, en belicht de uitdagingen en triomfen die deze sport heeft gekend.
Vroege Sporen van Vrouwenvoetbal
Vroege vormen van voetbal bestonden al in het oude China en het middeleeuwse Europa. Cuju, een Chinese variant, wordt door de FIFA beschouwd als de vroegste voorloper van het moderne voetbal. In de twaalfde eeuw speelden Franse en Engelse vrouwen al voetbal, vaak in dorpsverband, waarbij bijvoorbeeld getrouwde en ongetrouwde vrouwen tegen elkaar streden.
De eerste 'officiële' wedstrijd tussen twee vrouwenteams vond plaats in Glasgow in 1892. Deze gebeurtenis werd echter niet door iedereen positief ontvangen. Een krant beschreef het als 'het meest vernederende spektakel ooit vertoond in voetbal'. De Britse bonden boden dan ook weinig steun bij het opzetten van een vrouwencompetitie. Desondanks genoot de sport enige populariteit bij zowel spelers als toeschouwers.
De Eerste Wereldoorlog en het Verbod
Tijdens de Eerste Wereldoorlog nam de populariteit van het vrouwenvoetbal verder toe, doordat werkende vrouwen bedrijfsteams oprichtten. Met name de Dick, Kerr’s Ladies waren zeer populair. In 1921 verbood de Britse voetbalbond (FA) echter het gebruik van alle voetbalvelden van clubs die bij de bond waren aangesloten voor vrouwenvoetbal. De reden was een breed gedeeld gevoel dat voetbal en vrouwen niet verenigbaar waren.
Dit verbod was een zware klap voor het vrouwenvoetbal in Groot-Brittannië. Redeneringen dat voetbal niet geschikt was voor vrouwen, zouden nog decennialang gemeengoed zijn. Zowel tijdens als na de Tweede Wereldoorlog verbood Duitsland bijvoorbeeld het vrouwenvoetbal, zogenaamd om het 'zwakkere geslacht' te beschermen tegen gevaren voor hun eierstokken.
Lees ook: Gids voor Rugby Tickets Schotland
Schotland: Een Laatkomer in de Erkenning
Hoewel de meeste Europese landen het verbod op vrouwenvoetbal in 1971 ophieven, duurde het in Schotland nog tot 1974 voordat vrouwen officieel mochten voetballen. Tessel Middag, voetbalster van de Schotse topclub Rangers en historicus, benadrukt dat het Schotse vrouwenvoetbal ook na 1974 nog lang actief werd tegengewerkt. Deze historische weerstand heeft ervoor gezorgd dat Schotland achterop is geraakt in de ontwikkeling van het vrouwenvoetbal. Zo heeft Schotland zich niet geplaatst voor het EK en mist het voor de derde keer op rij een groot toernooi.
Middag dook voor haar masterscriptie in de archieven van de UEFA en vond een enquête uit 1970 waarin de Schotse bond zich 'sterk gekant' toonde tegen vrouwenvoetbal. Ze sprak ook met Schotse speelsters die in de jaren zeventig ondanks het verbod bleven voetballen, vaak onder erbarmelijke omstandigheden.
De Lange Weg naar Erkenning in Nederland
Ook in Nederland was de weg naar erkenning lang en hobbelig. In 1924 werd de Oostzaanse Vrouwenvoetbal Vereeniging (OVV) opgericht, de eerste vrouwenvoetbalclub van Nederland. De Nederlandsche Voetbalbond (NVB), de voorloper van de KNVB, zag echter geen heil in voetballende vrouwen en vond dat vrouwen 'echtgenote, moeder of geliefde van voetbalspelers' moesten zijn.
De ontwikkeling van het vrouwenvoetbal stagneerde verder door de economische crisis in de jaren dertig en de Tweede Wereldoorlog. Pas in 1955 werd de Algemene Damesvoetbalbond opgericht, maar deze kreeg nog geen erkenning van de KNVB. In 1971 erkende de KNVB eindelijk het vrouwenvoetbal, maar veel bestaande voetbalverenigingen waren geen voorstander van een vrouwenafdeling.
De Eerste Interlands en Eindtoernooien
Het Nederlandse vrouwenelftal speelde op 23 september 1956 voor het eerst een wedstrijd, een officieuze interland tegen Duitsland die met 2-1 verloren werd. De eerste officiële interland onder de vlag van de KNVB vond plaats op 9 november 1973 tegen Engeland, die met 1-0 verloren werd.
Lees ook: Voetbalpassie in Schotland
In 1982 kwam er een EK voor vrouwen en op 25 september 1982 speelde Nederland voor het eerst een EK-kwalificatiewedstrijd, die met 3-2 verloren werd van België. Nederland werd uiteindelijk tweede in de kwalificatiegroep achter Denemarken, wat niet voldoende was voor kwalificatie. Ook het WK van 1991 werd gemist na een beslissend kwalificatieduel tegen Denemarken.
De Doorbraak: EK 2009 in Finland
De echte doorbraak voor het Nederlandse vrouwenvoetbal kwam in 2009, toen de OranjeLeeuwinnen voor het eerst deelnamen aan het EK in Finland. Onder leiding van bondscoach Vera Pauw overtrof de ploeg alle verwachtingen. Nederland eindigde als tweede in de poule, won na strafschoppen van Frankrijk en verloor pas in de verlenging van de halve finale van Engeland.
Na de teleurstelling van het missen van het WK in 2011, kwalificeerde de ploeg zich wel voor het EK in 2013. De echte successen moesten echter nog komen.
WK-deelname en EK-winst in Eigen Land
De kwalificatie voor het WK in 2015 was een belangrijke stap voorwaarts. Onder leiding van Roger Reijners eindigde Oranje als tweede in de kwalificatiegroep en bereikte via de play-offs het WK in Canada, waar het de achtste finale bereikte.
Het absolute hoogtepunt volgde in 2017, toen Nederland het EK in eigen land organiseerde. Na overwinningen op Noorwegen, Denemarken en België bereikten de Oranjevrouwen de kwartfinale, waarin ze Zweden versloegen. In de halve finale werd Engeland met 3-0 verslagen en in de finale werd Denemarken verslagen, waardoor Nederland Europees kampioen werd.
Lees ook: Schotse en Franse rugbygeschiedenis
WK-finale en de Groeiende Populariteit
In 2019 deden de OranjeLeeuwinnen voor de tweede keer mee aan het WK. Na overwinningen op Nieuw-Zeeland, Kameroen, Canada, Japan, Italië en Zweden bereikte het team de finale van het Wereldkampioenschap, die echter verloren werd van de Verenigde Staten.
De prestaties van de OranjeLeeuwinnen hebben gezorgd voor een enorme groei in de populariteit van het vrouwenvoetbal in Nederland. Steeds meer meisjes en vrouwen spelen voetbal en de KNVB ziet in deze groep de snelst groeiende doelgroep.
Uitdagingen en Toekomstperspectief
Ondanks de groeiende populariteit en erkenning, zijn er nog steeds uitdagingen voor het vrouwenvoetbal. Meisjes en vrouwen worden in het voetbal nog altijd veelvuldig achtergesteld bij jongens en mannen, zowel op het gebied van faciliteiten als financiële ondersteuning. De KNVB streeft echter naar een gelijkwaardige behandeling van zowel het mannen- als het vrouwenelftal en wil vrouwen op alle niveaus volledig laten meedoen in het voetbal.
De toekomst van het vrouwenvoetbal ziet er rooskleurig uit. De interesse is groter dan ooit en Nederland heeft samen met België en Duitsland een bid ingediend om het WK voetbal van 2027 te organiseren.
tags: #schotland #dames #voetbal #geschiedenis