Rolstoelsporten bieden een geweldige manier om actief te blijven en te genieten van competitie, ongeacht je fysieke mogelijkheden. Net als bij gewone rolstoelen, zijn er veel verschillende soorten sportrolstoelen beschikbaar, elk ontworpen voor specifieke sporten en behoeften. Deze gids helpt je bij het navigeren door de wereld van sportrolstoelen, met de focus op rugby rolstoelen, en biedt informatie over andere rolstoelsporten, financieringsmogelijkheden en waar je een rolstoel kunt kopen, lenen of huren.
Rolstoelsport: Iets voor Jou?
Rolstoelsport is toegankelijk voor iedereen, ongeacht het niveau van fysieke beperking. Veel sporten, zoals basketbal, hockey en schermen, hebben specifieke eisen voor de rolstoel. Informeer hierover bij de sportvereniging of sportbond. Basketbalrolstoelen moeten bijvoorbeeld harde, uitstekende delen hebben voorzien van een beschermlaag. Bij schermen mag de rugleuning niet lager zijn dan 15 cm vanaf de zitting. Er zijn ook sporten die je met je dagelijkse rolstoel kunt beoefenen, vooral als je nog niet zeker weet of je de sport voor langere tijd wilt beoefenen.
Verschillende Soorten Sportrolstoelen
Over het algemeen geldt dat je in een handbewogen sportrolstoel een actieve zithouding aanneemt. Voor contactsporten zoals basketbal of hockey moet je rolstoel zijn voorzien van een ‘wing’, een stootrand waarvan het hart zich op 11 cm van de vloer bevindt. Dit voorkomt dat tegenstanders met hun voeten of benen tegen elkaar komen. Veel fabrikanten bieden sport-specifieke rolstoelen aan, zoals basketbalrolstoelen of badmintonrolstoelen. Er zijn ook fabrikanten die een sportrolstoel op maat maken, passend bij de sport en jouw wensen.
Overzicht van Sportrolstoelen per Sport
Hieronder volgt een overzicht van verschillende rolstoelsporten en de bijbehorende rolstoelen, in alfabetische volgorde:
Agility: Een sport die je samen met je hond beoefent. Je hond moet onder jouw begeleiding zo snel mogelijk een parcours met hindernissen voltooien. Je kunt de rolstoel handbewogen rijden of in combinatie met een aankoppelhandbike. Wat grotere voorwieltjes of een voorzetwiel kunnen handig zijn. Dit kan met een ADL-rolstoel, een allround sportrolstoel of een custom made rolstoel.
Lees ook: Opkomst van rugby in Papoea-Nieuw-Guinea
Badminton: Een snelle sport die voornamelijk in een sportzaal wordt beoefend. Het is belangrijk om een groot bereik met je racket te hebben, daarom is de rugleuning zo laag mogelijk.
Basketbal: De positie die je in het veld hebt, bepaalt voor een deel de eigenschappen die jouw basketbalrolstoel moet hebben. Een basketbalrolstoel moet voorzien zijn van een "wing", een stootrand aan de voorzijde van de rolstoel, waarvan het hart zich op 11cm van de vloer bevindt.
Biljart: De juiste zithoogte om goed bij de tafel te kunnen is een belangrijk criterium bij de aanschaf van een speciale biljartrolstoel.
Boccia: Een bal- en werpsport, te vergelijken met jeu de boules. Boccia kan vanuit je ADL-rolstoel worden beoefend.
Boksen: Boksen kun je vanuit je ADL-rolstoel beoefenen.
Lees ook: Complete Gids Rugby Jeugd
Curling: Curling kun je vanuit je ADL-rolstoel beoefenen.
Dansen: Een dansrolstoel moet je helpen aan een sierlijke en actieve (rechte) zithouding. De camberstand van de achterwielen is vaak tussen de 6 en 10 graden.
Darten: Darten kun je vanuit je ADL-rolstoel beoefenen.
Fitness: Fitness kun je vanuit je ADL-rolstoel beoefenen.
Handbal: Rolstoelhandbal is een relatief nieuwe, maar snelgroeiende, aangepaste sport in Nederland.
Lees ook: Van rugby naar media: JayJay Boske
Handboogschieten: Een handboogrolstoel moet bijdragen aan een zo actief mogelijke zithouding.
Hockey: Een hockey-rolstoel moet voorzien zijn van een "wing", een stootrand aan de voorzijde van de rolstoel, waarvan het hart zich op 11cm van de vloer bevindt. Aan de achterzijde heb je één of twee anti-kiep wieltjes.
Padel: Padel kun je goed beoefenen met een tennisrolstoel. De rolstoel moet héél wendbaar zijn en licht rijden. Daarom is de rolstoel bij voorkeur héél kiepgevoelig en staan de achterwielen ver in camber (16 tot 20 graden).
Rugby: Een rugbyrolstoel moet tegen een stootje kunnen, rugby is immers een contactsport. Een defence-rolstoel is voorzien van een bumper waarmee je je tegenstander kunt blokkeren. Een offence-rolstoel heeft naast een kleine bumper ook ronde wings om te voorkomen dat een verdediger je kan blokkeren.
Schermen: Hier zijn geen specifieke producten voor. Een schietsport-rolstoel moet bijdragen aan een zo actief mogelijke zithouding.
Tafeltennis: Tafeltennis kún je vanuit een ADL-rolstoel beoefenen. Je zithoogte moet je een goed bereik aan de tafel geven. De achterwielen hoeven niet (ver) in camber te staan, 0 tot 3 graden is vaak voldoende.
Tennis: Rolstoeltennis is een snelle sport, binnen het veld ben je veel aan het draaien en van voor naar achteren aan het verplaatsen. Kies voor je rolstoel geen of weinig camber (0-3 graden).
WCMX (Wheelchair Motorcross): Een WCMX-rolstoel moet vooral heel sterk zijn, de rolstoel krijgt veel harde klappen te verduren. Zorg ook voor een goede strapping, zodat je vast zit in de rolstoel.
Wheelen (Rolstoelracen): Je kunt op de (atletiek)baan of buiten op de weg wheelen.
Aandachtspunten bij de Aanschaf van een Sportrolstoel
Voordat je een sportrolstoel aanschaft, is het belangrijk om rekening te houden met een aantal factoren:
- Sportreglementen: Informeer bij je sportclub naar de reglementen die op jouw sport van toepassing zijn.
- Actieve Zithouding: In een sportrolstoel wil je zo actief en onbelemmerd mogelijk zitten.
- Balanspunt: Een sportrolstoel zal makkelijker achterover kiepen dan een gewone rolstoel. Je zit namelijk met je gewicht meer óp de achteras dan er vóór. Dit balanspunt ligt voor iedereen op een ander punt, afhankelijk van je lichaamsbouw.
- Camber: Hoe schuiner (‘camber’) de achterwielen staan, hoe makkelijker een rolstoel zal draaien. Een sportrolstoel met veel camber zal daarentegen minder makkelijk in een rechte lijn willen rijden.
- Strapping: Om goed in je sportrolstoel te blijven zitten, kan het handig zijn om één of meer ‘strappings’ bij je sportrolstoel te kopen.
- Anti-kiepwieltje: Bekijk voor je gaat sporten of de hoogte van je anti-kiepwieltje past bij de ondergrond waarop je speelt.
- Bandenspanning: Check vóór je gaat sporten je bandenspanning. Rijd je met te zachte banden, dan kost rollen je veel extra energie. Op de band staat hoeveel bar (luchtdruk) er in je band mag.
Elektrische Sportrolstoelen
Voor de rolstoelsporters bestaat er ook een scala aan modellen elektrische rolstoelen. Voor iedere sport is er een passende elektrische rolstoel, of dit nu voor rugby, basketbal, tennis of een andere sport is. De elektrische sportrolstoelen moeten wendbaar en krachtig zijn. De kwaliteit van een sportrolstoel moet hoogstaand zijn. Sportrolstoelen kunnen worden voorzien van vele accessoires passend bij de te beoefenen sport.
Waar Kun je een Sportrolstoel Kopen, Lenen of Huren?
- Sportvereniging: Soms is het mogelijk om een sportrolstoel van de sportvereniging te lenen, handig als je nog niet zeker weet of je de sport wilt blijven beoefenen.
- Uniek Sporten Uitleen: Wanneer de sportvereniging geen sportrolstoel voor je te leen heeft, kun je er een lenen via Uniek Sporten Uitleen. Via Uniek Sporten kun je voor maximaal 6 maanden een sportrolstoel (of handbike) lenen, zonder financiële verplichtingen.
- Zelf Financieren: Je kunt een sportrolstoel zelf financieren.
- Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning): Je kunt via de Wmo een Persoonsgebonden Budget (PGB) aanvragen specifiek voor een sportrolstoel. Het sportbudget is een financiële tegemoetkoming voor de aankoop van een niet algemeen gebruikelijke sportvoorziening, zoals een sportrolstoel. Soms kiest een gemeente ervoor om sportrolstoelen via de gecontracteerde Wmo-leverancier(s) te verstrekken. Je krijgt de sportrolstoel dan in bruikleen vanuit de Wmo. Een voorwaarde om voor een sportbudget in aanmerking te komen is dat je lid bent van een sportvereniging. Zorg dus dat je lid bent voordat je de aanvraag indient. Er zijn ook gemeenten waar je twee of meer offertes van verschillende leveranciers(!) moet aanleveren, op basis waarvan het sportbudget wordt bepaald. Houd er rekening mee dat het sportbudget over het algemeen niet toereikend is, het is een tegemoetkoming. Let op: iedere gemeente mag zelf invulling geven aan de Wmo en het sportbudget.
- Rolstoelfabrikanten en Dealers: Bijna alle rolstoelfabrikanten bieden sportrolstoelen aan. Je kunt niet altijd direct bij een fabrikant terecht voor de aankoop van een sportrolstoel, sommige fabrikanten leveren alleen via dealers als Kersten, Medipoint, Vegro en Welzorg. De rolstoeladviseur van de fabrikant kan je hierover informeren.
Tips voor de Aankoop
Een sportrolstoel is geen speeltje, neem dus de tijd om je goed te oriënteren. Vraag bijvoorbeeld aan je clubgenoten of trainer naar hun ervaringen met leveranciers en bepaalde merken. De meeste leveranciers van sportrolstoelen hebben ook de mogelijkheid om een showroom te bezoeken voor een vrijblijvende oriëntatie.
Andere Rolstoelsporten
Naast de bovengenoemde sporten zijn er ook sporten die je als rolstoelgebruiker kunt beoefenen, maar dan zonder je rolstoel, zoals handbiken, zeilen of zitvolleybal. De meest bekende rolstoelsporten zijn misschien wel basketbal, tennis, rugby en hockey. Van bijna alle sporten is wel een variant voor rolstoelgebruikers.
Elektrische Rolstoelen: Meer dan Alleen Sport
Elektrische rolstoelen zijn er in verschillende soorten en maten, afgestemd op diverse behoeften en activiteiten. Of je nu een rolstoel zoekt voor binnengebruik, buitengebruik, of zelfs off-road avonturen, er is een oplossing voor elke wens.
Types Elektrische Rolstoelen
- Demonteerbare Elektrische Rolstoelen: Deze rolstoelen zijn ideaal om mee te nemen op reis. Ze kunnen in enkele tellen uit elkaar worden gehaald en in de kofferbak van een auto worden geplaatst.
- Elektrische Binnen Rolstoelen: Deze rolstoelen zijn speciaal ontworpen voor gebruik in huis. Ze zijn wendbaar en compact, waardoor ze gemakkelijk door smalle gangen en kleine ruimtes kunnen manoeuvreren.
- Elektrische Rolstoelen voor Buiten: Deze rolstoelen zijn vaak geschikt voor zowel binnen- als buitengebruik. Ze zijn voorzien van vering en luchtbanden voor een comfortabele rit, zelfs op oneffen terrein.
- Elektrische Rolstoelen met Achterwielaandrijving: …
- Elektrische Rolstoelen met Voorwielaandrijving: …
- Middenwiel Aangedreven Elektrische Rolstoelen (Midwheelers): …
- Heavy Duty Elektrische Rolstoelen (XL): Deze rolstoelen zijn ontworpen voor gebruikers met een hoger gewicht.
Aandachtspunten bij de Aankoop van een Elektrische Rolstoel
Bij de aankoop van een elektrische rolstoel zijn er een aantal belangrijke aandachtspunten:
- Actieradius: Hoe ver kun je met de rolstoel rijden op een volle batterij?
- Zitcomfort: Is de stoel comfortabel genoeg voor langdurig gebruik?
- Bediening: Is de rolstoel gemakkelijk te bedienen?
- Opties: Welke extra opties zijn beschikbaar (bijvoorbeeld een hoog/laag verstelling)?
- Gebruik: Waar ga je de rolstoel voornamelijk gebruiken?