Rugby is een dynamische en boeiende sport die wereldwijd aan populariteit wint. Om een rugbywedstrijd, zoals Frankrijk tegen Australië, goed te kunnen analyseren, is het belangrijk om de basisregels, de verschillende varianten en de strategieën van de sport te begrijpen. Dit artikel biedt een uitgebreide analyse van rugby, waarbij we ingaan op de regels, de geschiedenis, de verschillen tussen Rugby Union en Rugby League, de posities van de spelers en de belangrijkste internationale toernooien.
De basisregels van rugby
Rugby lijkt op het eerste gezicht misschien een eenvoudig spel, maar er zijn veel regels die niet direct zichtbaar zijn als je naar een wedstrijd kijkt. Er bestaan twee belangrijke varianten: Rugby League en Rugby Union. De varianten verschillen in de samenstelling van de teams en enkele regels. Beide vormen van de sport zijn enorm populair in Groot-Brittannië, Frankrijk, Zuid-Afrika, Australië en Nieuw-Zeeland. Wanneer men over internationaal rugby praat, gaat het bijna altijd over Rugby Union. Dit is de nationale sport in Wales, Nieuw-Zeeland en een aantal landen in de Stille Oceaan, waaronder Fiji, Tonga en Samoa. Ook in Argentinië, Ierland, Kenia, Roemenië en Italië wordt deze sport veel gespeeld.
In Nederland kent rugby een aantal basisregels:
- Spelers mogen met de bal in de handen rennen. Schijnbewegingen en snelheid zijn hierbij belangrijk.
- De speler die de bal heeft, mag worden getackeld, maar dit mag alleen met de armen.
- Spelers mogen de bal alleen naar achteren gooien. De ovale vorm van de bal vereist hiervoor de juiste pas-techniek.
- Lichte overtredingen worden bestraft met een scrum, waarbij de 8 voorwaartsen in een bepaalde opstelling staan en strijden om de bal die midden in de scrum wordt gegooid.
- Als de bal uit gaat, wordt een line-out gevormd, waarbij de bal tussen twee rijen spelers in het midden wordt gegooid.
- Ernstige overtredingen, zoals het praten tegen de scheidsrechter of buitenspel, worden bestraft met een penalty, ook wel strafschop genoemd. De tegenstander moet bij een strafschop 10 meter achteruit. Als de speler in de buurt van de palen is, mag hij hier ook op schieten, wat 3 punten oplevert.
- Wanneer een speler achter de bal blijft, staat deze over het algemeen niet buitenspel.
- Spelers maken contact bij een tackle of een maul. Een maul is wanneer spelers tegen elkaar aan botsen en hun lichaam indraaien.
- Spelers mogen de bal schoppen. Dat kan handig zijn als een speler in de verdediging staat, maar in de meeste gevallen leidt dit echter tot balverlies.
- Spelers dienen de tegenstander en de scheidsrechter ten alle tijden te respecteren.
Geschiedenis van rugby
Een aantal studies tonen aan dat rugby een voorvader heeft genaamd soule of sioule. Dit was een balspel dat in de Middeleeuwen werd gespeeld in Frankrijk. Het heeft een paar gemeenschappelijke kenmerken met rugby, net als het spel knappan in Wales, hurling in Ierland en calcio in Italië. Aan het einde van de 18e eeuw waren deze spellen echter niet meer populair, in tegenstelling tot de sport folk voetbal, die werd gespeeld op Engelse universiteiten.
Het balspel dat uiteindelijk rugby zou gaan heten, werd uitgevonden op het terrein van het voornaamste Engelse college van de stad Rugby. Ieder college had eigen regels en er werd zowel met de handen als met de voeten gespeeld. De sport werd verspreid door het verschijnen van de spoorwegen, waardoor colleges niet meer geïsoleerd waren en sportevenementen een mogelijkheid werden.
Lees ook: Opkomst van rugby in Papoea-Nieuw-Guinea
Om de rugbywedstrijden goed te laten verlopen moesten er wel meer serieuze regels komen. Er ontstond ook een discussie over of het beter was om met de voeten of met de handen te spelen. Hieruit ontstonden uiteindelijk twee verenigingen: De Voetbalvereniging en het rugby-voetbal. De definitieve regels voor het rugby werden in het jaar 1863 opgesteld in Cambridge. In Nederland werd in het jaar 1918 de eerste Rugbyvereniging opgericht door studenten in Delft.
Volgens de legende pakte een jonge heer tijdens een schoolwedstrijd football de bal (een opgeblazen varkensblaas, omhuld door leer) met zijn handen op en ging daarmee rennen richting doel van de tegenstander. Deze speler, William Webb Ellis, wordt tegenwoordig nog steeds gezien als de grondlegger en uitvinder van de balsport. Van origine werd in Engeland rugby aangeduid als Rugby Football. Gedurende de jaren zijn de regels danig veranderd en deze worden nog vrijwel ieder jaar aangepast om de sport vooral veilig en aantrekkelijk te houden.
In 1886 werd de International Rugby Football Board (IRFB) opgericht, de naam werd in 1997 gewijzigd in International Rugby Board (IRB). De organisatie is gevestigd in Dublin. De IRB bepaalt de spelregels (in de rugbywereld ‘laws’ genoemd) en organiseert wereldkampioenschappen (sinds 1987). Sinds 1995 is de sport professioneel. Daarvoor was van betaling geen enkele sprake. De spelers moesten zelf hun kopje koffie na afloop van de wedstrijd betalen, bier was wel gratis. Door deze houding van de bonden behoren de rugbybonden tot de rijkste sportbonden ter wereld.
Rugby Union versus Rugby League
Naast Rugby Union bestaat er ook de variant Rugby League. Rugby League is lang geleden in 1895 afgesplitst van Rugby Union. Het was destijds de professionele rugbyvariant, met 13 in plaats van 15 spelers. Tegenwoordig worden beide varianten professioneel gespeeld. Bij Rugby League verlopen met name de tackles geheel anders, omdat het gevecht om de bal stopt nadat een speler met de bal is getackeld. Daardoor ontstaat een ander spelpatroon.
Rugby Union is de meest bekende vorm van de sport, die ook internationaal wordt gespeeld. Hieronder zetten we de verschillen tussen de twee varianten voor je op een rij:
Lees ook: Complete Gids Rugby Jeugd
Rugby Union
- Teams bestaan uit 15 spelers
- Het belangrijkste onderdeel van de sport is de scrum: een groep van iedere partij probeert elkaar in voorovergebogen houding weg te duwen om de bal in bezit te krijgen.
- Na een tackle gaat het gevecht om de bal gewoon door, maar ieder team mag alleen vanaf zijn eigen kant over de liggende spelers heen de situatie benaderen.
- De line-out: Spelers die achter elkaar zijn opgesteld proberen de bal te veroveren die vanaf de zijlijn in wordt gegooid.
Rugby League
- Teams bestaan uit 13 spelers
- De scrum komt veel minder voor dan bij de andere variant en is dus ook minder belangrijk voor het spel.
- De line-out is geen onderdeel van het spel bij Rugby League
- Na een tackle stopt het gevecht om de bal. De getackelde speler krijgt de bal en brengt deze weer in het spel door de bal met de voet naar achteren te rollen.
De posities van de spelers
Als we de internationale vorm van rugby nemen, bestaat een team dus uit 15 spelers. Iedere speler heeft een eigen positie op het veld. De vijftien spelers van een rugbyteam zijn in twee categorieën in te delen. De spelers met rugnummer 1 t/m 8 zijn de voorwaartsen, ofwel het ‘Pack’, de spelers met rugnummer 9 t/m 15 zijn de driekwarters, ook wel de ‘backs’ genoemd. Tevens kennen we een verder onderverdeling van het pack en de backs. Zo worden in het pack, de eerste rij, twee props met in het midden een hooker, te samen met de tweede rij, waar de twee locks staan, de front five genoemd. De nummers 6 t/m 8 van het pack vormen te samen de ‘back row’, ofwel derde rij. De voorwaartsen zijn belangrijk in de spelonderdelen waarvoor geproportioneerde kracht en techniek nodig is, bijvoorbeeld in de scrums, de rucks en de mauls. Deze spelers in de eerste rij zijn vaak zwaarder en sterker dan de backs. De meeste eerste rijers, met name de props boeten hierdoor aan snelheid in, maar er zijn hookers die qua snelheid en behendigheid met de bal in de hand niet voor de driekwarters onder doen. Tweede rijers, de locks, zorgen voor het balbezit vanuit de line-outs en voor het ‘op slot zetten’ van de scrum. Meestal zijn deze spelers langer dan 1,95 m en buiten zij hun lengte gepaard met de benodigde sprongkracht uit om boven hun tegenstanders uit te komen. De bijdrage van de backs is snelheid en techniek. Zij worden geacht met snelle combinaties de verdediging van de tegenstander uit positie te spelen. Tevens vormen zij het eerste verdedigingsblok, stoppen aanvallende spelers van de tegenpartij af tot het moment dat de derde rijers zich ermee kunnen bemoeien om balbezit veilig te stellen.
De mogelijke posities binnen een rugbyteam zijn:
- De Props: De functie van de props is het zorgen voor de stabiliteit bij de scrum en hefkracht en ondersteuning bieden aan de line-out springers. Deze spelers zijn vaak betrokken bij rucks en mauls.
- De Hooker: De hooker heeft twee belangrijke taken op het veld. Deze speler verovert de bal in de scrum en gooit de bal meestal in bij een line-out.
- De Locks: De locks veroveren de bal na een line-out en na een herstart. Deze spelers zijn de drijvende kracht in de scrum, ruck en maul en zorgen voor een voorwaartse impuls.
- De Flankers: Het belangrijkste doel van de flankers is het veroveren van de bal van de tegenstander door hun fysieke kwaliteiten te gebruiken in een tackle en hun snelheid in te zetten in een breakdown.
- Nummer 8: De speler die als nummer 8 aan wordt gewezen, krijgt de bal in handen aan basis van de scrum, loopt met de bal in open spel, verbindt de voorwaartsen en de backs bij aanvallende fasen en verdedigt agressief.
- De Scrum Half: De scrum half zorgt voor de verbinding van de voorwaartsen en de backs bij scrums en line-outs. Speler 9 moet belangrijke beslissingen nemen in het spel. Bijvoorbeeld om de bal te spelen naar de backs of hem dicht bij de voorwaartsen te houden.
- De Opener: De Opener is een soort dirigent, nummer 10 heeft een grote invloed op de prestaties van het team. Hij krijgt de bal van nummer 9, analyseert de situatie en beslist snel of hij gaat trappen, passen of een doorbraak gaat forceren.
- De Centers: De centers hebben zowel in de aanval als in de verdediging een sleutelpositie. Verdedigend proberen zij aanvallers te tackelen en aanvallend gebruiken deze spelers hun kracht, snelheid en creativiteit om de verdediging van de tegenstanders te verbreken.
- De Vleugels: De vleugels zorgen voor snelheid op het veld die nodig is om de tegenstander te snel af te zijn en zo een try te scoren. Ook in de verdediging zijn deze spelers belangrijk.
- De Full Back: De full back speelt met nummer 15 en is de laatste man in de verdediging. Daarom moet hij vertrouwen hebben bij een hoge bal, snel genoeg zijn om van lijn tot lijn te komen en graag tackelen om een try tegen te houden.
Analyse van een rugbywedstrijd
Een rugbywedstrijd wordt gespeeld door twee teams van 15 personen en duurt 2 maal 40 minuten. Tijdens de wedstrijd proberen de spelers een ovale bal over de zogenaamde tryline van de tegenstander te drukken of tussen de palen te schoppen om zo punten te scoren. Spelers mogen de bal dragen of schoppen. De palen staan op de doellijn. Achter de doellijn ligt de achterlijn. Het gebied tussen deze twee lijnen is het doelgebied. In het doelgebied kan een try kan worden gedrukt.
Voor de doellijn ligt het verdedigingsvak tot aan de 22-meterlijn. In dat verdedigingsvak staat op 5 meter van de achterlijn een onderbroken lijn. Spelhervattingen mogen niet tussen deze lijn en de doellijn plaatsvinden. Ze worden naar deze 5-meterlijn terug geplaatst. Tussen de 22-meterlijn en de middellijn ligt de onderbroken 10-meterlijn. Deze ligt op 10 meter van de middellijn. Deze 10-meterlijn moet worden gepasseerd bij de aftrap. Verder lopen er ook nog lijnen in de lengterichting van het veld. Te beginnen de zijlijn. Op 5 meter daarnaast staan er onderbroken lijnen en op 15 meter van de zijlijn nog een.
Bij rugby wordt gebruikgemaakt van een ovale bal. Een speler in bezit van de bal (de baldrager) mag worden getackeld door een tegenstander. Andere spelers dan de baldrager mogen niet worden gehinderd (obstruction). Een tackel bestaat uit het naar de grond brengen van de tegenstander gebruikmakend van armen (en handen). Daarbij mogen hoofd of nek niet worden geraakt (high tackle). Een speler geldt als getackeld als een knie of hoger lichaamsdeel de grond raakt. De baldrager moet dan onmiddellijk aanstalten maken om de bal af te geven. Niet op tijd afgeven kan worden bestraft (holding the ball). De tackelaar moet onmiddellijk aanstalten maken de getackelde speler de ruimte te geven de bal af te staan.
Lees ook: Van rugby naar media: JayJay Boske
Na een tackel ontstaan er 2 buitenspellijnen. Aan de uiterste lichaamsgrens aan de zijde van de tegenstander en aan de uiterste lichaamsgrens aan de eigen zijde. De spelers moeten zich gaan opstellen aan hun eigen zijde aan weerszijde van deze lijnen. De enige weg die open staat naar de zijde van de tegenstander is over de getackelde speler heen vanaf de eigen zijde. De begrenzing van deze doorgang wordt gevormd door de lichaamsgrenzen van de spelers betrokken bij de tackel. Een baldrager heeft het recht na een tackel nog één beweging te maken alvorens de bal af te geven.
Na de tackel gaat de strijd om de bal gewoon verder. Boven de spelers op de grond vormt zich gewoonlijk een ruck. Van beide zijden komt een meute (staande) spelers die elkaar de ruimte betwisten. Het is echter niet de bedoeling om op de getackelde spelers te duiken. Wat ontstaat doet denken aan een scrum. Het wordt ook wel eens een loose scrum genoemd. Spelers betwisten elkaar de positie boven de bal door tegen elkaar aan te duwen. Doordat de getackelde speler nog één beweging heeft, brengt deze de bal gewoonlijk naar zijn eigen zijde. Daardoor is het meestal makkelijker voor zijn medestanders om de bal te beschermen. In de meeste gevallen komt de bal aan de zijde van de baldrager uit de ruck.
Alle spelers die bij een ruck zijn betrokken, moeten zich binden aan de ruck. Dat binden bestaat gewoon uit fysiek contact maken. De buitenspellijnen van de tackel worden door de ruck nog verder uitgebreid. Ook hier geldt: de fysieke grenzen van eenieder die betrokken is bij de ruck bepalen de lijnen, voor en achter, links en rechts. Iedereen die niet gebonden is aan de ruck, moet zich dus achter de laatste voet van zijn medespeler in de ruck opstellen. Niet gebonden spelers moeten de buitenspellijn in acht nemen. In een ruck mag geen van de spelers in de ruck de bal met de hand aanraken (hands in ruck). Men mag wel de bal met de voeten terugbrengen, zodat de tegenpartij er niet meer bij kan. Dit wordt rucking the ball genoemd. De bal wordt zo naar de achterkant van de ruck gebracht. Daar kan de bal worden opgeraapt door een vrije speler, meestal de scrum half.
Als een baldrager wordt aangevallen, maar alle medestanders die fysiek contact maken met de baldrager worden niet naar de grond gebracht, dan ontstaat een maul. Net als bij een tackel ontstaan er buitenspellijnen vóór en achter en links en rechts van de maul. Medestanders moeten met elkaar gebonden blijven om bij de maul te horen. Spelers mogen alleen vanaf hun eigen zijde duwen. Het team in balbezit probeert de bal gewoonlijk naar de achterste teamgenoot in de maul te brengen. Als een maul tot stilstand komt en de bal er niet snel genoeg uitkomt, wordt het spel hervat met een scrum.
Een scrum (kort voor scrummage) is een spelhervatting die vaak voorkomt tijdens een wedstrijd. De scrum mag worden gezien als een geordende ruck. In een scrum stellen acht spelers van ieder team zich in een vaste formatie tegenover elkaar op en proberen door duwen in balbezit te komen. De bal wordt in de scrum gebracht door de scrum half. De spelers mogen slechts duwen met de schouders boven de heupen. Het is niet toegestaan een scrum naar de grond te drukken. Dit wordt gezien als een overtreding (collapsing the scrum). Nadat de bal in de scrum is ingebracht zal de hooker proberen de bal met de hak van zijn schoen naar achteren te werken. De inworp moet loodrecht op de scrum worden uitgevoerd. Het is niet toegestaan de bal schuin de scrum in te gooien naar de eigen partij (feeding).
Een line-out wordt gegeven als de bal over de zijlijn is gegaan. In de eerste plaats is de bal uit, of beter in touch als de bal de grond raakt, hetzij direct, hetzij via een speler. Een springende speler buiten de lijnen, mag de bal dus weer in het veld gooien zolang hij daarbij de grond maar niet raakt met de bal in handen. Verder is het niet zomaar mogelijk om terreinwinst te boeken door buiten het eigen 22-meter-gebied direct over de zijlijn te kicken. Een kick direct over de zijlijn vanuit het eigen 22-meter-gebied leidt gewoon tot een line-out op de plaats waar de bal over de zijlijn ging. Wordt de bal echter indirect over de zijlijn gekickt, dan geldt gewoon de plaats van het passeren van de zijlijn als de plaats van de line-out. Bij een line-out stellen spelers van beide teams zich op in twee rijen dwars op de zijlijn met 1 m onderlinge afstand. Elk team is vrij om te bepalen hoeveel spelers in de line-out gaan staan. Een speler (meestal de hooker) gooit de bal tussen de 2 rijen door dwars op de zijlijn in. Spelers in de rij mogen worden opgetild om de bal te vangen of naar een teamgenoot door te spelen. belangrijk is dat dit veilig gebeurt.
Punten scoren
Er zijn verschillende manieren om punten te scoren in rugby:
- Het trappen van de bal tussen de verticale palen en boven de dwarslat in het verdedigingsgebied van de tegenstander. Dit mag als de scheidsrechter een penalty heeft toegekend na een overtreding, of vanuit een open-spelsituatie door middel van een drop-kick.
- De bal over de tryline van de tegenstander drukken (een ’try’). Deze score levert 5 punten op. Na het scoren van een try mag een speler trachten een extra score toe te voegen door het nemen van een zogenaamde conversie kick. De conversie kick mag worden genomen ergens in een rechte lijn langs de lengte van het veld ten opzichte van de plaats van de try.
Het analyseren van een wedstrijd tussen Frankrijk en Australië
Bij het analyseren van een rugbywedstrijd tussen Frankrijk en Australië zijn er verschillende factoren waarmee rekening moet worden gehouden:
- De teamopstellingen: Welke spelers staan er in het veld en wat zijn hun sterke en zwakke punten?
- De strategieën: Welke tactieken gebruiken de teams in de aanval en de verdediging?
- De discipline: Hoeveel overtredingen begaan de teams en hoe worden deze bestraft? De scheidsrechters kunnen bij openlijke kritiek een penalty geven door de overtredende partij de bal te ontnemen en tien meter terug te laten gaan op het eigen terrein.
- De fysieke gesteldheid: Welk team is fitter en kan de wedstrijd volhouden? Je hebt soms dat je eerste indruk van iemand volledig de plank misslaat. Dat had ik voorafgaand aan mijn interview met topsport rugby talent en Aleco All Star Niels Nagtzaam. Mijn beeld van rugby was dat van boos kijkende mannen die alles kort en klein kunnen beuken, maar verder niet heel veel meer inhoud hebben. Wat zat ik ernaast zeg… Hoewel Niels een boom van een jongen is die mij (met mijn 1,90 meter) overschaduwd, is het een jongen met een hoop inhoud, rust en bedachtzaamheid. Ik trek dan ook het boetekleed aan en zeg dat ik er dus echt volledig naast zat.
- De sfeer: De sfeer is gewoon abnormaal. Als je naar zo’n internationale wedstrijd gaat zitten de fans van tevoren gewoon met elkaar op het terras. De verschillende teams gewoon samen, liedjes te zingen en van alles. Dan tijdens de wedstrijd is het vuur, maar daarna ga je die gasten van de verschillende teams weer gewoon samen in het café vinden.
Door deze factoren te analyseren, kan men een beter begrip krijgen van de wedstrijd en voorspellen wie er zal winnen.
Belangrijke Internationale Toernooien
Het belangrijkste internationale toernooi is het wereldkampioenschap rugby, dat iedere vier jaar wordt georganiseerd. De huidige wereldkampioen is Nieuw-Zeeland, dat in 2011 de Webb Ellis Cup wist te veroveren door Frankrijk in de finale te verslaan. In grootte en publieke belangstelling doet het toernooi maar voor weinig evenementen onder, maar het doet wel onder voor de Olympische Spelen en het WK voetbal. Het Nederlands rugbyteam doet sinds 1989 mee aan de kwalificatie toernooien voor dit evenement.
Op het Noordelijk halfrond bestaat al sinds de jaren tachtig van de negentiende eeuw een jaarlijkse competitie tussen de sterkste rugbylanden van Europa. Ooit begonnen als vierlandentoernooi, tussen Engeland, Ierland, Wales en Schotland, werd in het begin van de twintigste eeuw Frankrijk toegelaten en was er vanaf 1910 sprake van een vijflandentoernooi. Echter vanaf 1931 werd Frankrijk uitgesloten van deelname omdat de organisatie in Engeland vermoedde dat er in Frankrijk spelers betaald werden. In 1939 werd de ruzie bijgelegd en mocht Frankrijk wederom aan dit toernooi deelnemen. In het jaar 2000 wordt Italië toegelaten tot het prestigieuze toernooi en wordt nu ieder jaar het zeslandentoernooi gehouden. De deelnemende teams zijn Engeland, Wales, Frankrijk, Italië, Ierland en Schotland.
Op het Zuidelijk halfrond heet de tegenhanger van het Europese Zeslandentoernooi Tri Nations Series. De deelnemers zijn Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrika.
tags: #rugby #Frankrijk #Australie #wedstrijdanalyse