Het rouleren van keepers in de jeugd is een onderwerp dat vaak ter discussie staat binnen voetbalverenigingen en bij jeugdtrainers. Het gaat hierbij om het regelmatig wisselen van spelers op de keeperspositie, in plaats van één vaste keeper aan te wijzen. Dit artikel onderzoekt de voor- en nadelen van deze praktijk, rekening houdend met de verschillende leeftijdscategorieën en ontwikkelingsfasen van jonge voetballers.
Leeftijdsspecifieke overwegingen
Voordat een opstelling wordt gemaakt, is het essentieel om te bepalen of er in een formatie gespeeld gaat worden en zo ja, welke formatie dat is. Bij de formatie gaat het om het aantal verdedigers, middenvelders en aanvallers. Echter, een formatie is niet voor alle leeftijdscategorieën noodzakelijk. Bij O8, O9 en O10 is het vanwege de leeftijdsspecifieke kenmerken vaak niet erg zinvol. Als jeugdcoach is het prettig om de leeftijdskenmerken van kinderen binnen een bepaalde leeftijdscategorie te kennen.
Jonge Pupillen (O8-O10): In deze leeftijdscategorieën is het rouleren van keepers vrijwel altijd aan te raden. Kinderen in deze leeftijdscategorieën zijn nog volop bezig met het ontdekken van hun vaardigheden en interesses. Door alle kinderen de kans te geven om te keepen, kunnen ze ervaren hoe leuk het is en ontdekken of ze aanleg hebben voor deze specifieke positie.
Oudere Pupillen (O11-O12): Bij de oudere pupillen kan de discussie over rouleren of een vaste keeper al wat meer spelen. Enerzijds is het nog steeds belangrijk om alle kinderen de kans te geven zich te ontwikkelen en te ontdekken waar hun talenten liggen. Anderzijds kunnen sommige kinderen al een duidelijke voorkeur voor de keeperspositie hebben en er aantoonbaar beter in zijn dan anderen. Hier is het belangrijk om een balans te vinden tussen het bieden van kansen en het opstellen van een zo sterk mogelijk team.
Junioren (O13 en ouder): In de juniorenleeftijden wordt de specialisatie vaak groter. Spelers kiezen vaker bewust voor een bepaalde positie en de trainingen worden specifieker. Het rouleren van keepers is in deze leeftijdscategorieën minder gebruikelijk, maar kan nog steeds zinvol zijn, bijvoorbeeld om een tweede keeper ervaring op te laten doen of om een vaste keeper rust te geven.
Lees ook: Essentiële keepersuitrusting
Voordelen van Rouleren
- Kans voor iedereen: Het biedt alle kinderen de kans om te ervaren wat het is om keeper te zijn en te ontdekken of ze het leuk vinden of er talent voor hebben.
- Ontwikkeling van allround vaardigheden: Door te keepen, ontwikkelen kinderen andere vaardigheden dan wanneer ze alleen als veldspeler actief zijn, zoals moed, reactievermogen en leiderschap.
- Teamgeest: Het rouleren kan de teamgeest bevorderen, omdat alle spelers zich gewaardeerd voelen en de kans krijgen om een belangrijke rol te spelen.
- Inzicht en begrip: Veldspelers die ook keepen, krijgen meer inzicht in de taken en verantwoordelijkheden van de keeper, wat hun spel als veldspeler ten goede kan komen.
- Flexibiliteit: Het zorgt ervoor dat er altijd een speler is die de basisbeginselen van het keepen beheerst, mocht de vaste keeper geblesseerd raken of afwezig zijn.
- Motivatie: Voorkomt dat kinderen die minder speeltijd krijgen gedemotiveerd raken.
- Plezier: Het belangrijkste aspect van jeugdvoetbal is plezier. Rouleren kan bijdragen aan het spelplezier van alle kinderen.
Nadelen van Rouleren
- Gebrek aan specialisatie: Een vaste keeper kan zich meer specialiseren en daardoor een hoger niveau bereiken dan wanneer er gerouleerd wordt.
- Onzekerheid: Sommige kinderen vinden het prettig om te weten waar ze aan toe zijn en kunnen onzeker worden van het rouleren.
- Minder wedstrijdritme: Keepers die minder vaak keepen, kunnen een gebrek aan wedstrijdritme ervaren, wat hun prestaties kan beïnvloeden.
- Mogelijke ontevredenheid: Als een kind graag keeper wil zijn maar niet vaak aan de beurt komt, kan dit tot ontevredenheid leiden.
- Tactische overwegingen: In sommige wedstrijden is het wenselijk om een vaste, ervaren keeper te hebben, bijvoorbeeld in belangrijke wedstrijden of tegen sterke tegenstanders.
- Verdediging: Een wisselende keeper kan leiden tot onzekerheid in de verdediging, die zich steeds moet aanpassen aan een andere stijl.
Praktische Tips voor het Rouleren
- Communiceer duidelijk: Leg aan de kinderen en ouders uit waarom er gerouleerd wordt en hoe de roulering in zijn werk gaat.
- Plan de roulering: Maak een schema voor de roulering, zodat iedereen weet wanneer hij of zij aan de beurt is.
- Bied training aan: Zorg ervoor dat alle kinderen de kans krijgen om keeperstraining te volgen, zodat ze de basisvaardigheden onder de knie krijgen.
- Evalueer regelmatig: Bespreek met de kinderen hoe ze het rouleren ervaren en pas de aanpak indien nodig aan.
- Wees eerlijk: Geef eerlijke feedback aan de kinderen over hun prestaties als keeper, zodat ze weten waar ze aan moeten werken.
- Houd rekening met voorkeuren: Probeer zoveel mogelijk rekening te houden met de voorkeuren van de kinderen, maar leg uit dat niet iedereen altijd zijn of haar zin kan krijgen.
- Maak het leuk: Zorg ervoor dat het keepen leuk is, bijvoorbeeld door leuke oefeningen te doen en de kinderen te stimuleren.
- Visualiseer de opstelling: Om de opstelling levendig te maken kan je deze visualiseren. Door te tekenen of gebruik te maken van magneetjes of bekertjes, kan je het inzichtelijk maken voor de spelers. Zorg ook dat je de spelers hierbij betrekt met een vraag- en antwoordspel.
- Voldoende speeltijd: Iedere speler moet voldoende voetbaltijd krijgen. Verdeel de beschikbare speeltijd dan ook zo eerlijk mogelijk per wedstrijd en zorg dat je dit bijhoudt. Zorg dat je vooraf al weet wanneer (op welke momenten, om de hoeveel minuten) en in welke volgorde je wissels gaat toepassen.
Alternatieven voor Volledige Roulering
- Gedeeltelijke roulering: Wissel bijvoorbeeld om de twee wedstrijden of per helft.
- Themaweken: Wijd een aantal weken aan het keepen, waarin alle kinderen intensief keeperstraining krijgen en regelmatig keepen in wedstrijden.
- Specialisatie na verloop van tijd: Rouleer in de jongere leeftijdscategorieën en laat de kinderen vanaf een bepaalde leeftijd kiezen of ze zich willen specialiseren als keeper.
De Rol van de Trainer
De trainer speelt een cruciale rol bij het rouleren van keepers. Het is belangrijk dat de trainer de volgende aspecten in acht neemt:
- Duidelijkheid: De trainer moet duidelijk communiceren over de redenen voor het rouleren en de criteria die worden gebruikt om te bepalen wie wanneer keept.
- Objectiviteit: De trainer moet objectief zijn in zijn beoordeling van de keepers en geen favorieten hebben.
- Motivatie: De trainer moet de keepers motiveren en stimuleren om zich te ontwikkelen, ongeacht of ze veel of weinig keepen.
- Begeleiding: De trainer moet de keepers begeleiden en feedback geven, zodat ze hun vaardigheden kunnen verbeteren.
- Flexibiliteit: De trainer moet flexibel zijn en bereid zijn om de roulering aan te passen als de situatie daarom vraagt.
- Bespreek voorkeuren: Bespreek voorafgaand aan het seizoen met je spelers wat hun voorkeursposities zijn (als ze dat al weten). Geef aan dat je dit meeneemt, maar dat het geen garantie is.
- Taken per positie: Geef bij de oudere pupillen (O11/O12) duidelijk aan wat de taken zijn die bij een positie horen of vraag ze wat hun idee daarbij is, passend bij de leeftijd en ontwikkeling, maar laat die taak geen harnas worden voor de spelers. Het geeft houvast, maar er moet ook voldoende vrijheid zijn om zelfstandig keuzes te maken.
Lees ook: Humphrey Mijnals in Oranje
Lees ook: De nasleep van het ongeluk: een analyse