Ron Jans, geboren in Zwolle op 29 september 1958, is een bekende en geliefde figuur in de Nederlandse voetbalwereld. Met meer dan zevenhonderd wedstrijden als trainer van verschillende Eredivisieclubs, is hij een van de meest ervaren coaches van Nederland. Maar Jans is meer dan alleen een voetbaltrainer. Hij is een man met een brede interesse, een open blik en een nuchtere kijk op de wereld.
Voetbalcarrière als Speler
Als jongen van de stad brak Ron Jans door vanuit de jeugdopleiding van PEC Zwolle in het eerste elftal. In het seizoen 1976/77 maakte hij zijn debuut. Zes jaar later trok Jans noordwaarts, waar hij twee jaar voor FC Groningen speelde. Daarna vertrok hij naar het zuiden des lands en ging spelen bij Roda JC. Vervolgens vloog Jans uit naar het verre oosten, waar hij een onvergetelijk jaar beleefde bij Mazda Sport in Japan.
Leraar Duits
Al tijdens zijn voetbalcarrière volgde Jans een lerarenopleiding. Na zijn loopbaan ging hij aan de slag als leraar Duits op een middelbare school. Tussen 1990 en 2001 gaf hij Duits op het Maartenscollege in Haren. Hij gaf acht uur per week les, maar al gauw werden dat er twintig. Hoewel Jans ook bevoegd is om geschiedenis te geven, doceerde hij hier enkel het vak Duits. Toch zag hij zichzelf niet als iemand die zich in één vak verloor. De school waar hij van 1990 tot en met 2001 zijn lessen Duits gaf, had volgens Jans in de volksmond nogal een kakimago. Toch bood het onderdak aan leerlingen van allerlei pluimage: (tweetalig) onderwijs op mavo-, havo- en vwo-niveau. Als tweedegraads docent stond Jans voor de klas in de onderbouw vwo en bovenbouw mavo. Leerlingen eruit sturen deed hij nooit, omdat dit simpelweg niet nodig was. Jans mag dan niet graag sappige verhalen uit zijn onderwijstijd delen, een leuke tijd op het Maartenscollege had hij zeker. Het contact met zijn collega’s beschouwde de Utrecht-trainer altijd als fijn en ook herinnert Jans zich nog de momenten in de docentenkamer, waar volgens de 66-jarige toch wel veel aparte mensen bij elkaar kwamen. De Zwollenaar kijkt nu, 23 jaar later, met oprechte waardering terug op de nuchtere en realistische houding van zijn voormalige collega's, die volgens hem vaak stevig met beide benen in de samenleving stonden.
Trainerscarrière
Toch bleef het voetbal trekken. Voor Jans de reden om de opleiding coach betaald voetbal te gaan volgen. Ondertussen trainde hij verschillende amateurclubs. Met Achilles 1894 werd hij in 2000 algeheel amateurkampioen van Nederland. Een jaar later keerde Jans terug in het betaald voetbal als assistent-trainer bij Emmen.
In het seizoen 2002/03 verkeerde FC Groningen in een sportieve crisis. Hans Nijland durfde het aan om de onervaren Jans voor de leeuwen te gooien. Het bleek de opmaak voor een ongekende opmars. Onder leiding van Jans groeide FC Groningen uit tot een stabiele subtopper. Ron Jans groeide zelfs uit tot de langstzittende trainer uit de groen-witte clubhistorie. Maar in 2010 vond hij het tijd voor een nieuwe uitdaging en ging aan de slag bij SC Heerenveen. Na een korte periode bij Standard Luik keerde de rasechte Zwollenaar terug naar de club waar het voor hem begon.
Lees ook: Wie is de beste voetballer?
Het hoogtepunt uit de trainersloopbaan van Jans vond plaats op 20 april 2014. In de bekerfinale versloeg PEC Zwolle het favoriete Ajax met liefst 5-1. Niet veel later werden de Amsterdammers in de strijd om de Johan Cruijff Schaal wederom verslagen. Vanaf de zomer van 2020 tot die van 2023 trainde hij FC Twente. Net als eerder Groningen, wisten ook de Tukkers onder zijn leiding de weg omhoog weer te vinden. Met plaatsing voor de Conference League-voorrondes dankzij winst in de play-offs om Europees voetbal van afgelopen seizoen op zak, zwaaide Jans af in Enschede.
Afgelopen seizoen leidde hij FC Utrecht na zes jaar weer naar Europees voetbal.
Werkwijze en Persoonlijkheid
Door zijn charisma en nuchtere kijk op de (voetbal)wereld is Ron Jans één van de meest geliefde trainers van de afgelopen jaren. Ron Jans is intelligent en geïnteresseerd in de wereld om hem heen. Iemand met een open blik en oprechte interesse in spelers en mensen in en om de club. Op deze manier wist hij altijd een fijne werksfeer te creëren. Een sfeer waarbinnen de voetballers op het veld voor elkaar en hun trainer door het vuur gingen. Het is geen toeval dat Jans zijn teams vaak succesvol waren.
Maar Jans is méér dan een voetbaltrainer. De 66-jarige geboren Zwollenaar is te vinden bij popconcerten, in de padelhal, aan tafel bij een gezelschapsspel, stoeiend met de kleinkinderen of in een stoel met een boek.
Sabbatical en Terugkeer bij FC Utrecht
Nadat hij in de zomer van 2023 had besloten zijn aflopende contract als trainer van FC Twente niet te verlengen, nam hij een sabbatical. "Als trainer ben je zelden thuis. Dan draait je volledige leven om voetbal, om het trainerschap. Dag in, dag uit. Ik had behoefte om even gas terug te nemen. Om meer tijd te besteden aan mijn gezin, mijn huis en mijn hobby’s als muziek, lezen, fietsen, padellen en tennissen."
Lees ook: Van talent tot televisie: Andy van der Meijde
"In juni ben ik meteen een weekend naar het Holland International Blues Festival in Grolloo geweest. Ik heb naar veel sporten gekeken en ben met Marjo vier dagen naar vrienden in Kopenhagen, drie dagen naar een hotel niet ver van Bremen en twee dagen naar Venlo geweest. Daar zit Sounds, een van de grootste muziekzaken van Nederland. Daar heb ik mijn cd-collectie weer uitgebreid. Na amper twee maanden ging de telefoon. FC Utrecht wilde Jans graag aanstellen als opvolger van de ontslagen Michael Silberbauer.
"Veruit de mooiste club om in te stappen. Ik heb prachtige clubs getraind. PEC Zwolle, sc Heerenveen, FC Groningen en FC Twente. Allemaal clubs die bij me pasten. Die ongeveer op hetzelfde niveau presteerden."
"Van clubs daarboven verwacht je niet dat ze nog komen. Ik moest uiteraard goed nadenken. Al na vier wedstrijden in het seizoen weer instappen… dat was vroeg. Ik kon FC Utrecht natuurlijk niet drie maanden laten wachten. Stel dat ik 'nee' zou zeggen, hoe groot is de kans dat FC Utrecht nog een keer komt? Jans moest door het vervroegd afbreken van zijn sabbatical twee concerten afzeggen.
"Ik zou naar de Blue Man Group gaan, het andere concert is me ontschoten. Nu ben ik voor concerten weer aangewezen op de interlandweekenden of andere spaarzame onderbrekingen van het programma, zoals laatst in het eerste weekend van mei.
"Die vrijdagavond heb ik Joy Division Undercover bezocht in TivoliVredenburg (waar de Nederlandse tributeband het legendarische album Closer van de Britse band Joy Division integraal speelde, red.). Mijn tweede concert van dit jaar. Het eerste? Steve Wynn, in Amersfoort (in Fluor, red.). Ik probeer tijd te blijven inruimen voor concerten. 'Als je leeft, lééf dan ook', is mijn motto. Ik ben beter geworden in 'nee' zeggen." Vanachter zijn trainerstafel verdwijnen zijn gedachten even naar momenten van vroeger.
Lees ook: Een carrière van Gouda tot Qatar: Sven van Beek
"Als kind spaarde ik tot ik weer genoeg geld had om een lp te kopen. Dan kon mijn dag niet meer stuk. Nu verkeer ik in de luxe situatie dat ik probleemloos vijf cd’s in een keer koop. Mijn verzameling heeft zich steeds verder uitgebreid."
"Mijn eerste aankopen ben ik nooit vergeten. In 1970, ik was net twaalf jaar, kocht ik twee singletjes. Lola van The Kinks en Back Home van de Golden Earring. Mijn eerste lp moet ik vol schaamte vertellen; dat was Alle 13 Goed!, een compilatiealbum van de beste nummers uit die periode.
FC Utrecht presenteert op 6 september 2023 Ron Jans als nieuwe Hoofdtrainer.
Ron Jans als Spreker
Tijdens een lezing vertelt Ron Jans graag over zijn manier van werken. Voor een ieder is zijn verhaal daarom ontzettend leerzaam. Ook zijn de lezingen doorspekt met schitterende anekdotes. Jans weet zijn kronieken op een zeer duidelijke, laagdrempelige en humoristische wijze te verwoorden. Dit maakt het een genot om naar de spreker te luisteren.
Onderwijs vs. Trainersvak
Het onderwijs vormde een waardevolle basis voor zijn carrière en succes als trainer, al spaart hij het Nederlands onderwijsstelsel niet in zijn kritiek. Ook noemt hij het trainersvak betekenisvoller dan het docentschap. „Ik ben niet een voetbalman die uit het onderwijs komt, maar ik ben eigenlijk een voetballer die even verdwaald is geweest in het onderwijs. Op vijftig meter van zijn ouderlijk huis in Zwolle volgde Jans het atheneum aan de Thorbecke Scholengemeenschap. Naar eigen zeggen had de Zwollenaar hier „een mooie tijd” en ging hij „met heel veel plezier naar school”. Tot de eerste schoolbel kon de linkspoot, die toen uitkwam in de jeugd van PEC Zwolle, thuis op de bank blijven zitten. Bij de tweede bel was hij alsnog op tijd binnen. Jans memoreert dat hij in de brugklas nog ambitieus begon: op zijn rapport deden alleen negens en tienen ertoe. Nuchter: „Maar dat gaat eraf, hè? Daarna haalde ik gewoon zesjes en zeventjes.” In zijn examenjaar, 6-atheneum, las hij voor zijn literatuurmondeling het boek Ten koste van een hagedis (1969) van Anton Koolhaas. Een exact honderd pagina’s tellende roman. „Het boek is een raamvertelling en ik had daar nog zo’n goede samenvatting van gemaakt”, herinnert Jans zich. „Maar die raakte ik kwijt.” En dus hoopte hij dat er op zijn mondeling geen vragen over Koolhaas’ boek werden gesteld. IJdele hoop, zo bleek, want het boek werd wel degelijk bevraagd. Maar slagen deed Jans. „Het slechtste cijfer op mijn examen was voor Nederlands. Na die zomer veranderde alles. Hoewel Jans ‘gewoon’ ging studeren in Leeuwarden om docent Duits en geschiedenis te worden, hevelde trainer Hans Alleman hem over naar het eerste elftal van PEC Zwolle. Jans werd ineens fullprof. Het was een tijd vol boektentamens, scripties, uitstelgedrag - maar ook Eredivisie en zelfs Europees voetbal. Toch slaagde Jans erin om zijn studie met slechts een halfjaar vertraging af te ronden. Maar de droom van Jans had ook een prijs. Op zijn 32ste dwong een blessure hem om definitief te stoppen met voetballen. De kicksen werden aan de wilgen gehangen en dus moest Jans nadenken over wat nu. Al snel solliciteerde hij op een functie als docent Duits bij het Maartenscollege in Haren. Niet veel later gaf hij acht uur per week les. Een typisch ‘onderwijsdier’ noemt Jans zichzelf hoogstwaarschijnlijk niet. Mooi vindt-ie het beroep alleszins. „Ik ben niet een voetbalman die uit het onderwijs komt, maar ik ben eigenlijk een voetballer die even verdwaald is geweest in het onderwijs. MáÁr die lesgeven wel met heel veel plezier heeft gedaan. Wat is het toch een prachtig vak! Mavoleerlingen zijn het meeste ‘mens’.”
Als trainer heeft Jans veel baat bij zijn verleden als docent. Het vermogen om vastigheden aan te brengen, lessen zorgvuldig voor te bereiden en groepen te begeleiden en te sturen vormt ook in de voetballerij een belangrijke basis. De psychologie die hij in het onderwijs leerde toepassen, helpt hem vandaag de dag om zijn spelers te motiveren, aan te sporen en beter te begrijpen. Ook het gebruik van verschillende (onderwijs)methodieken blijkt een waardevolle vaardigheid als trainer. Jans: „Het onderwijs heeft mij in de ontwikkeling als trainer enorm geholpen en versneld.” Toch vindt hij het trainersvak waardevoller dan het docentschap. In het onderwijs leerde Jans zijn leerlingen weliswaar een taal en hoe te functioneren in een klas of groep met de regels die gelden: na vijftig minuten verlieten zijn leerlingen alweer het lokaal voor hun volgende les. Welnu, als trainer bouwt Jans veel meer een band op. „Zoals ik nu werk met mensen, is dat veel betekenisvoller. Spelers komen overal vandaan: overal uit Nederland of juist uit andere landen. Je leert spelers hoe je je moet gedragen, je krijgt te maken met verschillende talen en culturen, ziet persoonlijke ontwikkeling en voert gesprekken. Trainer zijn heeft mij zoveel gegeven. Echter, tussen trainer en docent zijn geldt een belangrijk verschil. Voetbal is voor spelers zowel hun passie als hun beroep, terwijl Duits voor leerlingen slechts één van de vele vakken op school vormt. Daarnaast strekt de rol van een voetbaltrainer zich uit over veel meer dan alleen het spel zelf, terwijl een docent zich meestal beperkt tot zijn of haar vakgebied. Zo houdt Jans zich als trainer bezig met uiteenlopende aspecten van zijn spelers en praat daarover dagelijks met hen: hun lifestyle, mentaliteit, vrije tijd, gedrag, normen en waarden, hun technische, tactische en fysieke ontwikkeling en hun professionaliteit. „Dat vind ik dus mooi, hè?”, zegt de ervaren rot in het vak. „Je bent vriend, broer, vader, moeder, alles van die jongens. Door die mensgerichte aanpak, waarbij Jans dus soms ook een vaderrol vertolkt, is Jans geliefd bij zijn spelers. Utrecht-spits Noah Ohio noemde hem „a genius” en Hans Nijland (oud-directeur FC Groningen, waar Jans lang werkzaam was als trainer) roemde Jans’ authenticiteit en stelde dat „Ron Jans gewoon Ron Jans is”. Toch stoort de ervaren Eredivisietrainer zich eraan als hij zo wordt neergezet. „Ik vind authenticiteit een duur woord. Ik vind het helemaal niet speciaal als je jezelf bent. Sommigen laten zich leiden door wat door hun omgeving wordt verwacht. Ze gedragen zich niet wie ze echt zijn.” Volgens de trainer van Domstedelingen, die overigens bevestigt dat hij nog steeds dezelfde Ron Jans als vroeger is, heeft het ook met leeftijd te maken.
Het plezier van interactie met leerlingen (lesgeven en voor een groep staan vond hij heerlijk) staat tegenover de ongemakken. Van eindeloze vergaderingen, slapeloze nachten op excursies tot een lokaal dat ’s winters met 32 leerlingen een sauna werd - die dingen mist hij in ieder geval niet. Het beroep van trainer en de mogelijkheid om dagelijks in de buitenlucht op het trainingsveld te staan, is Jans op het lijf geschreven: „Ik vind het zo lekker om buiten te werken.” Op zijn hoogtepunt stoppen - na de bekerwinst (5-1) met PEC Zwolle op Ajax in 2014 - en terug het onderwijs in? Dat zag hij tien jaar geleden - Jans was toen 55 jaar - allerminst zitten. Op de vraag of hij nu nog voor een klas zou willen staan, antwoordt hij op dezelfde manier. „Nee, nee. Onbezoldigd misschien, zoals Mark Rutte deed, dus één keer in de week een paar uurtjes, maar verder? Jans heeft een idealistische kijk op het onderwijs anno nu. Volgens hem telt een perfecte school tweehonderd tot vierhonderd leerlingen - zodat iedereen elkaar goed kent. Grootschaligheid in het onderwijs wordt immers door Jans verguisd. Ook meer sporten op school is belangrijk. „Ik vind dat op de basisschool en de middelbare school vier dagen in de week sport moet worden gegeven”, betoogt de voetbaltrainer van dienst. Maar naast die idealistische blik, beschikt Jans ook over een uitgesproken visie op het onderwijs. Volgens hem moet het docentschap aantrekkelijker worden gemaakt en is het veelzeggend dat jonge docenten vaak al vroegtijdig het onderwijs verlaten. „Je wordt leraar om je vak les te geven. In het onderwijs moet daarom zestig procent bestaan uit lesgeven. Ik heb wel eens de neiging dat het in het onderwijs andersom is. Er wordt te veel gepraat en veel te veel vergaderd. De idealistische visie van Jans keert aan het einde nog een keer terug: minder praten door docenten, meer geld voor docenten. Jans hoort ook wel eens iemand zeggen: „Ach, wat zielig, hij werkt in het onderwijs.” Maar volgens de oud-docent is dit helemaal niet zielig. „Ik vind het werk enorm ondergewaardeerd. Dat geldt ook voor mensen in de zorg.
Clubs als Trainer
Deze tabel laat de clubs zien waar Ron Jans tot nu toe als trainer heeft gewerkt:
| Club | Functie | Van | Tot |
|---|---|---|---|
| FC Utrecht | Trainer | 6 sep. 2023 | vermoed. 30 jun. |
| FC Twente | Trainer | 1 jul. 2020 | 30 jun. 2023 |
| Cincinnati | Trainer | 4 aug. 2019 | 17 feb. 2020 |
| FC Groningen | Directeur spelersbeleid | 1 jul. 2017 | 30 jun. 2019 |
| PEC Zwolle | Trainer | 1 jul. 2013 | 30 jun. 2017 |
| Standard Luik | Trainer | 1 jul. 2012 | 22 okt. 2012 |
| Heerenveen | Trainer | 1 jul. 2010 | 30 jun. 2012 |
| FC Groningen | Trainer | 21 okt. 2002 | 30 jun. 2010 |
| Emmen | Assistent-trainer | 1 jul. 2001 | 21 okt. 2002 |
| Achilles 1894 | Trainer | 1 jul. 1997 | 30 jun. 2001 |
| ACV Assen | Trainer | 1 jul. 1994 | 30 jun. 1997 |
| SJS | Trainer | 1 okt. 1992 | 30 jun. 1994 |
| HSC | Trainer | 1 jul. 1991 | 30 jun. 1992 |
tags: #ron #jans #voetballer