Het voetbal in Bolsward en omgeving kent een rijke geschiedenis, gekenmerkt door rivaliteit, fusies en toernooien die diep geworteld zijn in de lokale gemeenschap. Dit artikel duikt in de geschiedenis van het voetbal in Bolsward, van de eerste voetbalclubs tot de moderne fusieclub SC Bolsward, en belicht enkele memorabele momenten en toernooien.
De Vroege Jaren: Voetbal in Franeker
Voordat we ons richten op Bolsward, is het belangrijk om de voetbalgeschiedenis in het nabijgelegen Franeker te belichten. In 1904 deed de voetbalsport haar intrede in Franeker, maar dit leidde aanvankelijk tot openbare ordeverstoring. De groeiende belangstelling voor de sport, mede door de bronzen medaille van het Nederlands elftal op de Olympische Spelen van 1908, zorgde voor een fundamentele discussie.
Op 5 oktober 1909 werd in café het Hof van Holland de eerste voetbalclub opgericht, genaamd Quick. De club werd ingeschreven bij de Friese Voetbal Bond (FVB) en bestond uit 14 voetballers. Quick speelde op een oefenveld op het Sjukelan, maar dit werkte niet goed vanwege conflicten met kaatsers. Jan Tanja, eigenaar van het Stationskoffiehuis en -hotel, bood een oplossing door zijn weiland ter beschikking te stellen.
Quick behaalde goede resultaten, maar het ledental groeide niet voldoende en de belangstelling bleef achter. In 1912 werd het weiland verkocht aan de gemeente, waardoor Quick werd opgeheven. Ondanks de opheffing bleef het voetbal in Franeker leven. In 1916 ontmoetten Jan Meindersma en Karel Lotsy elkaar tijdens de PC, waar ze spraken over de problemen tussen kaatsen en voetbal in Franeker.
Na de Eerste Wereldoorlog nam de animo voor voetbal af door gebrek aan spelers. De roep om betere voetbalvelden werd steeds luider. De raad achtte het gemeentelijke sportterrein 'De Bleek' voldoende, maar dit voldeed niet aan de eisen. De eerste voetbalclub na Quick was S.N.A. (Sport Na Arbeid), opgericht in 1921. Ook deze club had problemen met het veld. In 1925 werden S.N.A. en Geel-Wit opgeheven.
Lees ook: Informatie over het Regio Voetbal Toernooi
De Opkomst van De Zwaluwen in Schalsum
Enkele kilometers ten noordoosten van Franeker, in Schalsum, werd in 1926 wel een voetbalclub opgericht, genaamd De Zwaluwen. Cees Anema stelde voor om ook maar meteen de clubkleuren vast te stellen, maar dit voorstel werd afgewezen. Hessel Anema stelde kosteloos een weiland ter beschikking. Franekers probeerden lid te worden van De Zwaluwen, maar werden afgewezen.
De eerste wedstrijd van De Zwaluwen was op 14 oktober 1926 tegen oud-spelers van FVC, die met 2-1 wonnen. In 1928 verhuisde De Zwaluwen naar het weiland van Schelte Hilarides. In september 1928 werden Franekers Jan Althof, Tjerk Posset en Oepie Vellinga lid van De Zwaluwen. In 1929 werd besloten om tot de FVB toe te treden.
De Geschiedenis van SC Bolsward: Een Fusie van Drie Clubs
SC Bolsward is een bloeiende vereniging in Bolsward, ontstaan op 1 juli 2013 door de fusie tussen zaterdagvereniging Bolswardia en zondagvereniging CAB. In de zomer van 2015 sloot ook de andere zondagclub in Bolsward, RES, zich bij de fusieclub aan. Om de huidige club beter te begrijpen, is het essentieel om de achtergrond van de drie clubs te kennen.
CAB: Combinatie Achilles Bolsward
CAB heette aanvankelijk Achilles en werd op 7 april 1905 opgericht door enkele HBS-leerlingen. In 1911 werd de clubnaam gewijzigd in FCA (Football Club Achilles). Op 7 april 1918 werd BVC (Bolswarder Voetbal Club) opgericht, dat in 1922 zijn naam veranderde in Bolsward. Op 19 maart 1924 fuseerden FCA en Bolsward tot CAB. Het eerste kampioenschap werd behaald in 1938. CAB pendelde door de jaren heen tussen de derde en vierde klasse.
Bolswardia: Christelijke Zaterdagvoetbal
De historie van christelijke zaterdagvoetbalclub Bolswardia begon op 23 september 1947. In het eerste jaar hadden de spelers nachthemden in de groene clubkleur geverfd als shirts. Bolswardia speelde bijna altijd in de derde en vierde klasse. In 1998 speelde Bolswardia twee seizoenen in de 2e klasse.
Lees ook: Informatie over het Volleybal Jeugd Toernooi in Vaassen
RES: Rjucht En Sljucht
Op 1 juli 1936 werd RES (Rjucht En Sljucht) opgericht, een Rooms-Katholieke club. In 1940 trad RES toe tot de FVB. In 1943 werd men kampioen van de 1e Klasse FVB. RES werd in 1955 kampioen in de vierde klasse KNVB en speelde daarna tot 1976 in de derde klasse. In 1985 promoveerde RES naar de tweede Klasse KNVB, maar het verblijf duurde slechts een seizoen.
Het Bolswards Nieuwsblad Toernooi: Een Strijd om Prestige
Het Bolswards Nieuwblad Toernooi was ooit een begrip in Bolsward en omgeving. CAB, RES en Bolswardia streden jaarlijks om de titel van 'Beste club van Bolsward'. Het toernooi ontstond in 1982 op initiatief van André Velting, Berend Veltman (beide CAB) en Jan Toussaint (RES).
Berend Veltman blikt in 2013 terug op het toernooi: “Het leek ons een leuk idee om de drie Bolswarder clubs jaarlijks, aan het eind van het seizoen, de degens met elkaar te laten kruisen in een halve competitie met het kampioenschap van Bolsward als inzet." Er werd een organisatiecommissie samengesteld met vertegenwoordigers van elke club. Het Bolswards Nieuwsblad (BN) stelde een prijs beschikbaar, reserveerden veel paginaruimte voor voorbeschouwingen en wedstrijdverslagen en drukten alle programmaboekjes gratis.
Het BN-toernooi trok jaarlijks veel publiek. De halve competitie werd aanvankelijk altijd in mei afgewerkt. Toen de KNVB de nacompetitie introduceerde, werd het toernooi verplaatst naar augustus. De lancering van de bekercompetitie bleek uiteindelijk de nekslag voor het BN Toernooi. In 2000 werd de stekker eruit getrokken.
De winnaars van het BN Toernooi:
- 1982 - CAB
- 1983 - Bolswardia
- 1984 - RES
- 1985 - Bolswardia
- 1986 - RES
- 1987 - Bolswardia
- 1988 - RES
- 1989 - RES
- 1990 - RES
- 1991 - Bolswardia
- 1992 - RES
- 1993 - CAB
- 1994 - RES
- 1995 - Bolswardia
- 1996 - RES
- 1997 - Bolswardia
- 1998 - RES
- 1999 - CAB
SC Bolsward in het Heden: Concentratie op Zaterdagvoetbal
Het 1e zaterdagelftal van SC Bolsward startte in de 3e klasse KNVB district Noord. Het 1e zondagelftal startte in de 5e klasse zondag en promoveerde in het eerste seizoen naar de Vierde klasse. Voor het seizoen 2020/21 werd geen 1e zondagteam meer ingeschreven, omdat SC Bolsward besloot het prestatievoetbal volledig op zaterdag te concentreren.
Lees ook: Padelclubs en toernooien Rijswijk
Na de coronapandemie werd de competitie-draad weer opgepakt in het seizoen 2021-22. De titel in de 4e klasse werd behaald na een beslissend doelpunt van Bart Gietema. In het daaropvolgende seizoen werd in 3e klasse wederom de titel gewonnen. Nu is SC Bolsward 2e klasser.
D.W.P.: Een Bijzondere Voetbalclub uit Rotsterhaule/Sintjohannesga
Naast de clubs in Bolsward, is het interessant om te kijken naar een andere voetbalclub in de omgeving, namelijk D.W.P. (De Wite Peal) uit Rotsterhaule/Sintjohannesga. De "eerste" voetbalvereniging D.W.P. werd opgericht op 3 juli 1931. Zij speelden toen op zondag één jaar in competitieverband in witte shirts met rode streep en zwarte broek. D.W.P. speelde het seizoen 1931-1932 officiële bondswedstrijden in de 3e klasse F.
De huidige voetbalvereniging D.W.P. werd opgericht op 19 juni 1947 in de kantine van het voormalige Rijkswerkkamp "De Wite Peal" aan de Kampweg te Rotsterhaule. De naam is onlosmakelijk verbonden met de plaats waar de voetbalclub werd opgericht. Het eerste bestuur van D.W.P. bestond uit: voorzitter Albert Doorn (1905-1951), secretaris Harmen ten Hoeve (1909-1987), penningmeester Jan van der Molen (1921-1997), commissarissen Jan Anne de Jong en Jan Egbert Visser (1928-2000).
D.W.P. groeide voorspoedig en men wilde op zaterdags de competitie ingaan. Het eerst seizoen is D.W.P. niet ingedeeld in de competitie. Al vrij snel verhuisde D.W.P. naar een sporterrein aan de Straatweg. Op 5 februari 1949 werd op het terrein een nieuw kleedlokaal gebouwd. In september 1951 verhuisde D.W.P. van Rotsterhaule naar het centrum van Sintjohannesga.
Vanaf eind 1948 begon D.W.P. zeer succesvol vanuit de derde klas Friesche Voetbalbond (FVB) haar opmars in de afdeling zaterdagmiddagvoetbal. In 1948-1949 kampioen 3e klas FVB. In het seizoen 1949-150 werd D.W.P. Seizoen 1950-1951 was nog succesvoller naast het eerste elftal werden ook de B-junioren kampioen. Opmerkelijk dat D.W.P. deze jaren werd getraind door Sjoerd Krikke, oud speler van het landelijk succesvolle v.v. De uitwedstrijden werden vanaf dat seizoen gedaan door touringcarbedrijf Gebr. J. & R. Slot uit Joure voor spelers en supporters.
Door interne moeilijkheden en daarmee gepaard gaande financiële zorgen werd het volgende seizoen een crisis doorgemaakt waarbij het voortbestaan van de vereniging op het spel stond. Reeds het volgend seizoen (1952-1953) ging in de 1e klas F.V.B. de vlag wederom in top. Voor de tweede maal werd ook het Algemeen kampioenschap van Friesland behaald. In het seizoen 1953/1954 kwam men slechts één punt tekort. Het volgende seizoen 1954-1955 werd D.W.P. derde. Seizoen 1955/1956 was succesvoller, de titel werd behaald in de 4e klas en er volgde een zeer spannende promotiecompetitie.
Theo Eikenaar, vroegere vv. Heerenveen-back, had men bereidt gevonden D.W.P. Voor een plaats in de noordelijke 3e klas speelden de kampioenen van de drie noordelijke provincies, D.W.P., Oranje Nassau en Drenthina (Emmen) een promotiecompetitie. Op zaterdag 7 juli 1956 werd D.W.P. In het seizoen 1960/1961 volgde de gevreesde degradatie naar de F.V.B. Tot het seizoen 1965/1966 bleef D.W.P., met wisselend succes, in de afdeling FVB (1A) spelen en eindigde men in 1966 als tweede, wat recht gaf op promotie. Op 8 november 1967 overleed na een lang ziekbed onze voorzitter Ype Bijker. Drie seizoenen lang wist men met succes een plaats in de 4e klas te handhaven, daarna volgde in 1969 wederom degradatie.
De Freonskipsbeker: Een Succesverhaal voor D.W.P.
Het voordeel van het spelen in de Friesche Voetbal Bons (F.V.B.) was, dat de standaardelftallen konden meedoen aan de Freonskipsbeker. D.W.P. was in deze Freonskipsbeker zeer succesvol. In de 26 gespeelde finales was D.W.P. Het elftal van D.W.P. In 1972 werd in de finalewedstrijd Hardegarijp verslagen. Henk Zoetendal, de trainer van D.W.P. vertrok naar AZ '67 als speler.
Op woensdag 20 juni 1973 werd wederom de finale gespeeld om de Freonskipbeker, ditmaal in Sintjohannesga wederom tegen Hardegarijp. Trainer Bonne de Vries zorgde er mede voor dat de mannen van D.W.P. in 1986 wederom de beker behaalden. Het volgende seizoen speelde D.W.P. de zesde finalewedstrijd om de Freonskipsbeker en werd kansloos met 1-5 van Sparta '59 (Deinum) verloren.
Jubileum en Toekomst
Naast het voor het eerst winnen van de Freonskipsbeker in 1972 vierde D.W.P. ook het 25 jarig jubileum. D.W.P. beschikte toen over negen elftallen die moesten spelen op één veld dat bekend stond als één van de slechtste velden van Friesland.
tags: #voetbaltoernooi #Bolsward #geschiedenis