In het moderne voetbal is de rechtsbackpositie uitgegroeid tot veel meer dan alleen een verdedigende rol. Backs zijn tegenwoordig multifunctionele spelers die zowel verdedigend als aanvallend een belangrijke bijdrage leveren aan het team. Dit artikel belicht de verschillende aspecten van de rechtsbackpositie, van de traditionele verdedigende taken tot de moderne aanvallende impulsen.
De Basis: Een Verdediging met Vier
In de meest gebruikte systemen, zoals de 4-3-3, 4-2-3-1 en 4-4-2, wordt er gespeeld met een verdediging die bestaat uit vier spelers. We gaan in dit artikel uit van zo'n verdediging. De twee centrale verdedigers zijn primair verantwoordelijk voor het oppakken van de spits(en) van de tegenstander en het bieden van rugdekking aan elkaar en de zijkanten. Flankerend aan dit centrale duo, vinden we de rechtsback en de linksback.
De Traditionele Back: Verdedigen als Prioriteit
Als verdedigers zijn backs in eerste instantie verantwoordelijk voor het afstoppen van de aanvallers van de tegenpartij. Wanneer een back een directe tegenstander heeft in de vorm van een buitenspeler, is de verdedigende taak relatief simpel: voorkomen dat de buitenspeler gevaarlijk kan worden. Backs moeten daarom goed zijn in de 1 tegen 1 en de schijnbewegingen van buitenspelers doorzien door goed naar de bal te blijven kijken. De snelheid die zij nodig hebben tegen buitenspelers komt ook aanvallend goed van pas.
Echter, er wordt tegenwoordig minder met echte buitenspelers gespeeld, waardoor backs meer tactisch vermogen nodig hebben om de positie goed uit te kunnen voeren. Zij moeten zich aan kunnen passen wanneer zij tegenstanders treffen die spelen in andere systemen. Een belangrijke taak van de backs is het naar binnen knijpen bij balbezit van de tegenstander. Is de bal aan de linkerkant, dan kan de rechtsback de directe tegenstander loslaten, en andersom. Backs moeten knijpen in de richting van het centrum, om daar de ruimte tussen hen en het centrale duo te verkleinen. Dit voorkomt dat tegenstanders met een diepgaande loopactie kunnen profiteren.
De Moderne Back: Aanvallen als Wapen
In veel gevallen zien we backs vandaag de dag heel aanvallend spelen. Teams willen compact voetballen, en doen dat zowel tijdens het aanvallen als verdedigen. Backs die sterk zijn in het kiezen van het moment om aan te vallen, zijn heel lastig te verdedigen. Hoe langer een back kan wachten met de loopactie, hoe beter. Timing is alles. Dan ligt er zoveel ruimte, dat het niet gek is dat zij steeds belangrijker worden in het voetbal.
Lees ook: Rode Kaarten en Voetbalregels Uitgelegd
Rechtshalf: Een Verwante Positie
De positie van rechtshalf is op het middenveld, aan de rechterkant. In deze rol kom je ook veel centraal te spelen, samen met de middenvelder aan de linkerkant, de linkshalf. De taken en opdrachten van de rechts- en linkshalf zullen afhankelijk zijn van de variant die wordt gehanteerd door de ploeg. Op deze positie staan dan box-to-box type spelers die letterlijk het gebied van 16 naar 16 bespelen. Deze spelers hebben veel loopvermogen in huis, maar ook diepgang en scorend vermogen. In wedstrijden met een klein speelveld heb je veel aan middenvelders die sterk zijn tussen de linies. De posities van rechts- en linkshalf zien we overigens ook in andere systemen. De posities worden niet altijd zo genoemd, en er kunnen specifieke verschillen zijn per systeem.
De Keeper: De Eerste Verdedigingslinie
De meest unieke positie in het voetbal is die van de keeper. Deze is met geen enkele andere positie te vergelijken. Het meest voor de hand liggende verschil is dat de keeper de enige speler is die de bal met zijn handen mag pakken. De primaire taak van een keeper is daarmee het tegenhouden van de ballen die op doel worden geschoten.
De Centrale Verdediger: De Laatste Linie Vóór de Keeper
Cruciaal voor een centrale verdediger is om het gevaar te voorkomen voordat het ontstaat. De centrale verdedigers zijn als het ware het laatste slot op de deur voor de keeper. Worden deze speler uitgespeeld, dan ligt vaak de weg naar het doel open. Daarnaast spelen de centrale verdedigers een belangrijke rol in de opbouw. Voor een centrale verdediger betekent dit gegeven nog iets anders. Je zult je goed moeten afvragen wat het gevolg is als je bijvoorbeeld een back inspeelt. Kan de back daadwerkelijk iets met de door de centrale verdediger ingespeelde bal, of komt hij in de problemen? Dus ook hier maakt hij weer een inschatting. Als een back geen vervolg kan geven, moet centrale verdediger hem niet inspelen.
De Middenvelder: De Verbindende Schakel
Een middenvelder is een speler op de posities tussen de verdediging en de aanval in. Daarmee is hij als het ware de verbinding tussen deze twee linies. Dat betekent ook dat deze spelers zowel in het verdedigen als in het aanvallen bedreven moeten zijn. In het hedendaagse voetbal verdedigen teams steeds meer vanuit de zone. Dat betekent dat de middenvelder, tijdens het verdedigen, mee moet bewegen met de bal. Daarbij gebruikt hij de positie van de bal, de positie van zijn medespelers en tot slot de positie van de tegenstanders als referenties. Tijdens het aanvallen is de afstemming tussen de middenvelders onderling en de aanvallers van groot belang. Wanneer de een naar de bal toe beweegt, sprint de ander juist in de diepte. Op die manier wordt de tegenstander continu voor keuzes gezet.
De Buitenspeler: Creativiteit en Individuele Acties
Buitenspelers zijn spelers die veelal tot de verbeelding spreken. Ze vallen onder meer op door hun individuele actie. Daarmee zijn ze in staat om tegenstanders voorbij te spelen, waardoor er elders op het veld ruimte ontstaat. Met deze vaardigheid kunnen ze in staat zijn om wedstrijden te beslissen. Maar met alleen een individuele actie ben je er als buitenspeler niet. In het hedendaagse voetbal zijn er ook andere kwaliteiten die belangrijk zijn voor deze positie. Voorwaarden creëren is van groot belang. Een buitenspeler moet ervoor zorgen dat door een gerichte loopactie het team kan doorvoetballen. Dan moeten natuurlijk in dat geval ook de 6, 8 en 10 op het goede moment eronder komen zodat de buitenspeler voldoende afspeelmogelijkheden heb én moet de back over de buitenspeler heen gaan voor nog een extra afspeeloptie.
Lees ook: Preventie van rugklachten
De Spits: Het Eindstation van de Aanval
In het voetbal is de positie van de spits de speler die in het midden van de aanval staat. Doordat hij in de as van het veld staat én dat hij onderdeel is van de voorste linie, bevindt hij zich vaak het dichtst bij het doel van de tegenstander. Daardoor zal hij het vaakst in scoringspositie komen. Het maken van doelpunten is dus ook een belangrijk taak van een spits. Echter, het maken van doelpunten is slechts een onderdeel. Een spits speelt ook een belangrijke rol in de opbouw. Tijdens het opbouwen is het maken van contact belangrijk. Contact met de medespelers, maar ook met de tegenstander. Tijdens het opbouwen, probeert een spits tussen of net achter de beide centrale verdedigers op te stellen en zich eigenlijk wat te verstoppen. Want door net achter de verdedigers te gaan staan, kunnen ze de spits niet goed zien. Vaak hebben centrale verdedigers daar moeite mee.
Kwaliteiten van een Goede Back
Goede backs beschikken over bepaalde kwaliteiten die iedere buitenspeler een lastige middag moeten kunnen bezorgen:
- Felheid: Felheid is een belangrijke kwaliteit waarmee jij je tegenstanders continue kort op de huid kunt zitten. Als jij je directe tegenstanders met fluwelen handschoenen aanpakt, zul je wekelijks zware wedstrijden gaan krijgen.
- Snelheid: Met name de moderne backs moeten tegenwoordig absoluut beschikken over een goede snelheid in hun benen. Zowel aanvallend als verdedigend kun je met snelheid je tegenstander continue te slim af zijn. Als je van nature traag bent, kun je d.m.v. trainingen je start- en sprintsnelheid verbeteren.
- Goede passing: De kans dat een back de bal aangespeeld krijgt tijdens een opbouw is heel groot. Maar wat je dan vervolgens met de bal gaat doen is weer volledig afhankelijk van passing-skills. Een vallende de bal op de spits, een dieptepass op een lopende middenvelder of een goede strakke bal op je buitenspeler, het moet voor een back allemaal een makkie zijn.
- Voetbalintelligentie: Backs hebben vanuit hun positie een goed overzicht over het veld en moeten daar met hun voetbalintelligentie goed gebruik van kunnen maken.
- Atletisch lichaam: Backs met een stijf lichaam worden veel makkelijker voorbij gespeeld dan atletische backs. Zorg dus dat je tijdens de trainingen veel aandacht besteedt aan je flexibiliteit, behendigheid, stabiliteit en balans.
- Zelfverzekerdheid: Backs moeten zelfverzekerd zijn. Zodra een aanvaller aanvoelt dat zijn direte tegenstander een beetje onzeker is, zal hij er alles aan doen om je helemaal kapot te spelen.
- Aanname: Als back zul je veel strakke of hoge ballen vanuit je CV of je keeper ontvangen. Omdat de tegenpartij vaak drukzet op het moment dat een back wordt ingespeeld, is het van belang dat je eerste aanname altijd goed is. Bij een verkeerde aanname kan je tegenstander namelijk direct de bal veroveren en een gevaarlijke counter starten.
Rugnummers en Hun Tradities
Selectienummers werden traditioneel toegepast om de rol van elke speler van elkaar te onderscheiden, waarbij elk nummer een unieke rol of verantwoordelijkheid voor de speler aangaf. Lagere nummers zijn bijvoorbeeld traditioneel voor verdedigers, terwijl hogere nummers voor creatieve middenvelders en aanvallers zijn.
- Rugnummer 1: Meestal voor de keeper. Legendes zoals Edwin van der Sar, Iker Casillas, Oliver Kahn en Gianluigi Buffon hebben allen het nummer gedragen.
- Rugnummer 2: Meestal voor rechtsbacks. Bekende voorbeelden zijn Gary Neville, Cafu en Michael Reiziger.
- Rugnummer 3: Vaak voor een verdediger, maar niet in elk land altijd aan dezelfde positie toebedeeld. Zo zijn legendarische linksbacks zoals Ashley Cole, Paolo Maldini en Roberto Carlos de meest bekende voorbeelden in het buitenland, terwijl binnen Nederland vaak centrale verdedigers No.3 dragen. Denk bijvoorbeeld aan Jaap Stam en Matthijs de Ligt.
- Rugnummer 4: Centrale verdedigers of verdedigende middenvelders. Denk aan Virgil van Dijk, Ronald Koeman en Frank de Boer.
- Rugnummer 5: Vaak centrale verdedigers. Carles Puyol, Fabio Cannavaro en Franz Beckenbauer zijn bekende voorbeelden.
- Rugnummer 6: Kan door spelers op meerdere posities worden gedragen. Bobby Moore, Xavi, Nigel de Jong en Mark van Bommel zijn voorbeelden.
- Rugnummer 7: Voor vleugelspelers of spelers uit een tweespitsen systeem. Cristiano Ronaldo, Kenny Dalglish, Luis Figo en George Best zijn bekende voorbeelden.
- Rugnummer 8: Meestal gedragen door scorende middenvelders. Steven Gerrard, Frank Lampard, Andres Iniesta en Kaka zijn voorbeelden.
- Rugnummer 9: Meestal gegeven aan de spits van het team. Ruud van Nistelrooij, Luis Suarez, Ronaldo Nazario, Karim Benzema en Robert Lewandowski zijn bekende dragers.
- Rugnummer 10: Traditioneel voor de spelmaker of aanvallende middenvelder. Diego Maradona, Lionel Messi, Eden Hazard, Johan Cruyff en Pele zijn iconische voorbeelden.
- Rugnummer 11: Meestal gewijd aan de linksbuiten. Ryan Giggs, Didier Drogba en Neymar zijn bekende dragers. Arjen Robben is de bekendste Nederlander die dit shirt droeg.
- Rugnummer 12: De ideale reserve. Marco van Basten tijdens Euro 1988.
- Rugnummer 14: Vooral in Nederland een bijzonder nummer aangezien Johan Cruyff het vaak droeg bij het Nederlands Elftal.
- Rugnummer 21: Een gewild shirt bij creatieve spelers. Denk bijvoorbeeld aan Zidane, Andrea Pirlo, Frenkie de Jong en David Silva, maar ook de Duitse legende Philipp Lahm.
- Rugnummer 23: David Beckham en Rafael van der Vaart hadden een voorliefde voor No.23.
- Rugnummer 34: Dit is een nummer dat vooral speciaal is voor Ajacieden vanwege Abdelhak Nouri.
Lees ook: Homoseksualiteit en korfbal