Volleybal is een sport met een rijke geschiedenis en een wereldwijde aanhang. Van de stranden tot de Paralympische Spelen, volleybal kent vele verschijningsvormen en heeft een diverse achtergrond. Dit artikel duikt in de geschiedenis van volleybal, met speciale aandacht voor de connecties tussen Polen, Duitsland en de rest van de wereld.
De Poolse Connectie
De band tussen Polen en volleybal is sterk, zoals blijkt uit de recente overwinning van Marrit Jasper, een kampioen van Polen, die met haar club KS DevelopRes Rzeszów de Poolse landstitel won. De Poolse volleybalgeschiedenis is echter veel rijker dan alleen recente successen. De Poolse Katholieke Missie (Polska Misja Katolicka) speelde een centrale rol in het samenbrengen van de Poolse gemeenschap in Breda, met Poolse missen in de Pater Kapucijnenkerk die gelegenheid boden voor ontmoetingen. Soldaten van generaal Maczek, gesteund door de Poolse Katholieke Missie, verenigden zich in de Poolse Katholieke Genootschap (PTK) in 1947.
De Poolse gemeenschap in Breda heeft een lange en bewogen geschiedenis, die teruggaat tot de bevrijding van de stad door de Eerste Poolse Pantserdivisie (1PPD) in 1944. Na de oorlog vestigden honderden Poolse soldaten zich in Breda en omgeving. Ondanks de hartelijke ontvangst door de lokale bevolking, was het leven in Nederland niet altijd eenvoudig voor de gedemobiliseerde soldaten. Taalproblemen en culturele verschillen zorgden voor uitdagingen. De Poolse gemeenschap kende een bloeiperiode, met de oprichting van een Poolse Mannenkoor en een toneel- en dansvereniging genaamd "Znicz". Later werd de naam van het toneelgezelschap gewijzigd in "Polonia", omdat Nederlanders "Znicz" moeilijk konden uitspreken. Om het voortbestaan van de dansgroep te garanderen, richtte Dhr. Władysław Cuber de Poolse Volksdansgroep “Mazur” op, waarbij ook Nederlandse kinderen werden toegelaten.
Polen heeft ook internationaal succes gekend in het volleybal. In 2018 prolongeerden de Poolse volleyballers hun wereldtitel in Turijn, door Brazilië in de finale te verslaan. Dit was de derde wereldtitel in de geschiedenis van Polen. De Poolse invloed op de sport strekt zich dus uit van lokaal niveau in Nederland tot internationale triomfen.
De Duitse Link
De connectie tussen Polen en Duitsland in het volleybal is ook interessant. Jolien Knollema keerde terug naar Italië na twee seizoenen in Duitsland, wat aantoont dat Duitse competities een springplank kunnen zijn voor internationale carrières. Joris Berkhout speelt komend seizoen bij Powervolleys Düren in Duitsland, wat de aantrekkingskracht van de Duitse competitie voor Nederlandse spelers onderstreept.
Lees ook: Spelers Pools elftal
De ontwikkeling van sport voor gehandicapten, waaronder volleybal, kent ook een sterke Duitse invloed. Sporten voor geamputeerden en blinden zijn sterk ontwikkeld in Duitsland en Oostenrijk.
De Opkomst van Zitvolleybal
Een bijzondere tak van volleybal is zitvolleybal, dat een belangrijke rol speelt in de Paralympische Spelen. Nederland heeft bij de mannen 2x goud en 2x zilver gewonnen in deze discipline. Oorspronkelijk werd zitvolleybal gespeeld door geamputeerden, maar later werden ook andere handicapsoorten toegelaten.
De ontwikkeling van zitvolleybal is nauw verbonden met de revalidatie van oorlogsslachtoffers na de Tweede Wereldoorlog. In 1956 introduceerde het BNMO Sportcomité een nieuw spel genaamd "zitvolleybal", een combinatie van Sit-ball en volleybal. Sindsdien is zitvolleybal uitgegroeid tot een van de grootste sporten beoefend in de competitie door gehandicapten in de wereld.
Sir Ludwig Guttmann, een neuroloog die in 1939 naar Engeland emigreerde, speelde een cruciale rol in de ontwikkeling van sport voor gehandicapten. Hij richtte in 1944 een Spinal Injury Centre op in het Stoke Mandeville Hospital, waar sport een belangrijk onderdeel was van het revalidatieproces. In 1948 werden de eerste Stoke Mandeville Games gehouden, met een deelname van 16 verlamde rolstoelsporters in het boogschieten. Deze Spelen evolueerden tot de Paralympische Spelen, waar zitvolleybal een vaste waarde is geworden.
De Internationale Ontwikkeling
De introductie van volleybal in de internationale sportbeweging voor gehandicapten in 1980 leidde tot belangrijke ontwikkelingen in de classificatie van atleten. Het volleybalcomité besloot dat de classificatie van een atleet moet geschieden op basis van zijn functionaliteit in het volleybal spel, en niet langer uitsluitend op basis van een medische diagnose. Dit was een belangrijke stap voorwaarts in de inclusie van atleten met verschillende handicaps.
Lees ook: WK Kwalificatie: Uitslag Turkije - Polen
De vele internationale contacten van de Nederlandse Sitting Volleybal clubs met de Sit-ball teams in Duitsland, België en Scandinavië maakten Sitting Volleybal bekender en geaccepteerd. Het eerste erkende internationale toernooi voor Staand- en Zitvolleybal, als voorbereiding op de Spelen van 1980, werd in 1979 toegewezen aan Haarlem (Nederland). In 1980 werd Zit Volleybal geaccepteerd als paralympische sport met deelname van zeven Nationale teams.
Heden en Toekomst
Volleybal blijft zich ontwikkelen en aanpassen aan de veranderende tijden. De sport is toegankelijk voor een breed publiek, van valide sporters tot mensen met een handicap. De successen van Nederlandse volleyballers in binnen- en buitenland, zoals de landstitel van Marrit Jasper in Polen en de overstap van Joris Berkhout naar Duitsland, tonen aan dat volleybal een sport is met een internationale aantrekkingskracht.
Het is belangrijk om de rijke geschiedenis van volleybal te blijven koesteren en tegelijkertijd te blijven innoveren en de sport toegankelijk te maken voor iedereen. Met de inzet van spelers, coaches en organisaties over de hele wereld, heeft volleybal een mooie toekomst voor zich.
Lees ook: Van volksfeest tot internationale competitie: volleybal in Estland
tags: #polen #duitsland #volleybal #geschiedenis