Softbal is een dynamische en spannende sport die wereldwijd wordt beoefend. Het is een variant van honkbal, met enkele belangrijke verschillen in uitrusting en regels. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de officiële spelregels van softbal, zodat zowel beginners als ervaren spelers hun kennis kunnen verdiepen.
Wat is Softbal? Een Introductie
Softbal is een balsport die sterk lijkt op honkbal. De belangrijkste verschillen zijn de grootte en het gewicht van de bal, die bij softbal groter en zwaarder is, en de manier waarop de bal wordt gegooid: bij softbal gebeurt dit onderhands, terwijl bij honkbal bovenhands wordt gegooid. Softbal wordt op de Olympische Spelen alleen door damesteams gespeeld, maar op recreatief niveau wordt het vaak gemengd gespeeld. De hoogste competitie in Nederland is de Softbal Golden League.
Geschiedenis van Softbal
De oorsprong van softbal is niet helemaal duidelijk, maar het verhaal gaat dat de sport is ontstaan in Chicago op Thanksgiving Day in 1887. Leden van de Farragut Boat Club zaten te wachten op de uitslag van een American Football wedstrijd. Toen Yale won, gooide een fan van dat team een samengebonden bokshandschoen naar een Harvard supporter, die hem terug sloeg met een stok. Sportjournalist George Hancock zag hier een spel in en riep: “Play ball!”. De eerste softbal wedstrijd was een feit. In eerste instantie leek het spel op indoor baseball, en werd het ook wel zo genoemd. Pas in 1926 werd de term ‘softball’ in het leven geroepen. In 1934 werden de eerste officiële spelregels vastgelegd.
Het Speelveld en de Uitrusting
Softbal wordt gespeeld op een veld met honken. Er is een thuisplaat van waar wordt geslagen, en er zijn drie honken die met de thuisplaat verbonden zijn door een vierkant in lijnen. De maat tussen de honken is 18,30 meter. De lijnen vanaf de thuisplaat naar het 1e honk, en de lijn vanaf het thuisplaat naar het 3e honk vormen de begrenzing van het speelveld. Het speelveld eindigt in de verte met een achterlijn, het buitenveldhek, die gemiddeld op ongeveer 70 meter afstand staat bij softbal.
De basisuitrusting voor softbal bestaat uit:
Lees ook: Alles over de juiste afmetingen van een voetbaldoel
- Een softbalknuppel
- Softballen (een softbal weegt tussen 178 en 198 gram, heeft een diameter van ongeveer 9 cm en een omtrek van 30,5 cm)
- Slaghelmen
- Softbalhandschoen voor het vangen van ballen. De catcher heeft verder extra beschermende kleding.
Bij het 1e honk wordt vaak een zogenaamd dubbelhonk gebruikt om botsingen te voorkomen. Het achterhek van een softbalveld moet minimaal op 60 meter afstand staan.
De Basisregels van Softbal
Softbal wordt gespeeld door twee teams van 9 spelers. Het doel is om meer punten te scoren dan de tegenstander. Dit gebeurt door spelers veilig over de honken naar de thuisplaat te laten lopen. Hieronder volgen de belangrijkste regels:
- Innings: Een softbalwedstrijd bestaat in principe uit 7 innings. Een inning is pas voorbij wanneer allebei de ploegen aan slag zijn geweest.
- Slagbeurt: Elke ploeg heeft bij een slagbeurt de kans punten bij elkaar te verzamelen door zoveel mogelijk mensen veilig over de honken heen te krijgen tot terugkeer bij de thuisplaat. Het lopen van spelers mag enkel na een goed geslagen bal die niet direct uit de lucht wordt gevangen.
- Uitmaken: Als een speler niet op tijd veilig op één van de honken of de thuisplaat uitkomt, kan hij uitgemaakt worden door de verdedigers. Bij het vangen van een softbal uit de lucht vanaf de slag wordt er ook een uit gemaakt en moeten alle spelers die al op de honken stonden op tijd terugkeren naar het oorspronkelijke honk. Als een speler veilig op een honk staat, kan hij of zij niet meer uitgetikt worden.
- Drie uits: Als een ploeg drie 'uits' heeft gekregen wisselt de beurt naar de tegenpartij.
- Aangooien (pitchen): In tegenstelling tot honkbal mag er bij softbal niet bovenhands aangeworpen worden, maar alleen maar onderhands.
- Slagzone: Bij een slagbeurt krijgt je drie pogingen om de bal te slaan, mits het aangooien van de bal op de juiste manier, binnen de slagzone, wordt gedaan. Als bij het aangooien de softbal buiten de slagzone wordt gegooid, dan is dit een foutbal.
- Foutballen: Bij 4 foutballen mag de speler die moet slaan ongehinderd naar het eerste honk lopen.
- Homerun: Als je de softbal dusdanig wegslaat dat je in één keer helemaal terug kunt rennen naar de thuisplaat dan heet dit een homerun.
Spelverloop
Het spelverloop van softbal is verdeeld in innings. Elke ploeg heeft bij een slagbeurt de kans punten bij elkaar te verzamelen door zoveel mogelijk mensen veilig over de honken heen te krijgen tot terugkeer bij de thuisplaat. Het lopen van spelers mag enkel na een goed geslagen bal die niet direct uit de lucht wordt gevangen. Als een speler niet op tijd veilig op één van de honken of de thuisplaat uitkomt, kan hij uitgemaakt worden door de verdedigers. Bij het vangen van een softbal uit de lucht vanaf de slag wordt er ook een uit gemaakt en moeten alle spelers die al op de honken stonden op tijd terugkeren naar het oorspronkelijke honk. Als een ploeg drie 'uits' heeft gekregen wisselt de beurt naar de tegenpartij. Een softbal wedstrijd wordt in pricipe gespeeld over 7 innings. Het slaan van de bal en het aangooien (pitchen) zijn belangrijkste onderdelen bij het spelen van softbal. In tegenstelling tot honkbal mag er bij softbal niet bovenhands aangeworpen worden, maar alleen maar onderhands. Bij een slagbeurt krijgt je drie pogingen om de bal te slaan, mits het aangooien van de bal op de juiste manier, binnen de slagzone, wordt gedaan. Als bij het aangooien de softbal buiten de slagzone wordt gegooid, dan is dit een foutbal. Bij het slaan is het de bedoeling om de softbal in het veld te spelen zonder dat deze gevangen wordt. Na het slaan is het de bedoeleing om zo snel mogelijk via de drie honken weer terug te rennen naar de thuisplaat. Als de bal na je slag weer terug wordt gegooid kun je op éém van de honken veilig blijven staan en bij een volgede slagbeurt verder rennen. Als je de softbal dusdanig wegslaat dat je in één keer helemaal terug kunt rennen naar de thuisplaat dan heet dit een homerun. Een sotbalteam blijft aan slag zolang niet alle drie de uits zijn gemaakt door de tegenstander. Als deze drie uits wel zijn gemaakt dan wisselen de teams.
Veldposities en Taken
De veldposities en taken van iedere speler bij softbal zijn erg vergelijkbaar met die bij honkbal. Ze zijn als volgt verdeeld over het veld:
- De pitcher: De pitcher is degene die de ballen vanaf de werpplaat onderhands naar de tegenstander gooit.
- De catcher: De catcher is degene die de achtervang van de pitcher op de thuisplaat verzorgt.
- Het 1e Honk: De speler die bij het 1e honk staat, bewaakt dit honk door tegenstanders uit te tikken op het honk.
- Het 2e Honk: Deze speler doet hetzelfde bij het 2e honk.
- Het 3e Honk: Deze speler doet hetzelfde bij het 3e honk.
- De Korte Stop: Deze speler verdedigt het veld tussen het 2e en 3e honk met snelle vangballen.
- De rechtsvelder: Deze speler verzorgt de verdediging tegen verre en hoge ballen aan de rechterkant van het veld.
- Linksvelder: Deze speler verzorgt de verdediging tegen verre en hoge ballen aan de linkerkant van het veld.
- Middenvelder: Deze speler verdedigt het diepere middenveld.
Slagtechnieken en Pitchen
Bij een slagbeurt krijgt iedere speler drie pogingen om de bal te slaan, mits het aangooien van de bal op de juiste manier wordt gedaan. De bal moet namelijk binnen de slagzone worden gegooid. Wordt de bal bij het aangooien buiten deze zone gegooid, dan wordt dit een foutbal genoemd. Bij 4 foutballen mag de speler die moet slaan ongehinderd naar het eerste honk lopen. Als een speler de bal slaat, is het de bedoeling dat hij of zij de bal in het speelveld slaat zonder dat deze meteen wordt gevangen. Na het slaan moet een speler zo snel mogelijk via de drie honken terug naar de thuisplaat rennen, voordat de bal door een tegenstander gevangen wordt en terug wordt gegooid naar de pitcher. Op het moment dat de pitcher de bal vangt, moet je veilig bij een honk staan of binnen zijn bij de thuisplaat. Bij een volgende slag kun je dan weer proberen verder te rennen, mocht je nog niet binnen zijn. Slaat een speler de bal ver genoeg weg om in een keer door te kunnen rennen naar de thuisplaat, dan wordt dit een homerun genoemd. Een term die natuurlijk ook erg bekend is van honkbal. Pas wanneer een speler binnen is bij de thuisplaat, krijgt het team 1 punt. Een homerun is 3 punten waard. Een team blijft aan slag zolang niet alle drie de uits zijn gemaakt door de tegenstander. Het andere team bezet nu het veld en het team dat op het veld stond is nu aan slag.
Lees ook: Respectloos Gedrag: Wat zijn de regels?
Uitmaken van een Speler: De Details
Er zijn verschillende manieren waarop een speler 'uit' kan gaan. Hieronder een overzicht:
- Gedwongen Loop: In een gedwongen situatie moet de (slagman-)honkloper opschuiven naar het volgende honk omdat het honk waarop hij recht heeft door een opvolgende (slagman-)honkloper moet worden bezet.
- Meer dan 1 meter afwijken: Hij meer dan 1 meter afwijkt van zijn honkpad om tikken te ontwijken, behalve als hij daardoor vermijdt dat hij een velder hindert die een geslagen bal tracht te spelen.
- Honkpad verlaten: Hij na het raken van het eerste honk zijn honkpad verlaat omdat hij kennelijk zijn poging een volgend honk te bereiken opgeeft.
- Velders hinderen: Hij opzettelijk een velder hindert die een geslagen of aangegooide bal tracht te spelen.
- Getikt worden: Hij wordt getikt terwijl hij niet in contact is met een honk.
- Honk niet opnieuw aangeraakt: Hijzelf, of het honk waar hij vandaan kwam, wordt getikt voordat hij dat honk opnieuw heeft aangeraakt (‘tag up’) na een vangbal.
- Honk niet bereikt: Hijzelf, of het honk waarnaar hij onderweg is wordt getikt voordat hij dat honk heeft bereikt.
- Geraakt door geslagen bal: Hij wordt geraakt door een goed geslagen bal en zich op goed gebied bevindt. De bal mag geen enkele binnenvelder, de pitcher uitgezonderd, zijn gepasseerd.
- Thuis proberen te komen tijdens hinder: Hij tracht thuis te komen tijdens een situatie waarbij de slagman hindert.
- Honken in omgekeerde volgorde lopen: Hij de velders in de war brengt door onnodig de honken in omgekeerde volgorde te gaan lopen.
- Thuisplaat missen: Hij de thuisplaat mist en geen poging doet daarheen terug te keren.
- Honk niet aangeraakt: Hij bij het honklopen een honk niet heeft aangeraakt.
De Slagzone: Een Discussiepunt
De slagzone is een van de meest omstreden onderwerpen tijdens een softbalwedstrijd. Het is het gebied waarbinnen de pitcher de bal moet gooien om een strike te krijgen. De slagzone wordt begrensd door de breedte van de thuisplaat en de schouders en knieën van de slagman. Een consequente slagzone is essentieel om discussies te voorkomen.
Goed of Fout: De Bal Binnen de Lijnen Houden
Een geslagen bal moet binnen de foutlijnen (eigenlijk de 'goedlijnen') blijven om in het spel te blijven. De honken behoren tot het goede gebied. Of een bal goed of fout is, wordt beoordeeld naar de positie van de bal en niet van de speler die de bal speelt. Een geslagen bal die, terwijl de slagman zich in het slagperk bevindt, de slagman raakt of de knuppel voor de tweede keer raakt, is een foutbal.
Slag en Wijd: De Beslissing van de Umpire
Een slag wordt toegekend wanneer de slagman naar de bal slaat en mist, of wanneer de bal binnen de slagzone wordt gegooid. Een wijd wordt toegekend wanneer de bal buiten de slagzone wordt gegooid en de slagman niet naar de bal slaat. De umpire beoordeelt of de slagman daadwerkelijk heeft geslagen.
De Vangbal: Een Cruciaal Moment
Een vangbal is het vangen van een bal in vlucht. De bal moet worden gevangen met de blote hand en/of met de handschoen. Het gebruiken van enig deel van het tenue is daarbij verboden. De bal moet stevig worden vastgehouden om controle over de bal aan te tonen.
Lees ook: Alles over Beachvolleybal Regels
Homerun: De Ultieme Slag
De term homerun is eigenlijk het toekennen van 4 honken door de umpire. In het softbal kan dat alleen als de geslagen bal direct over het buitenveldhek vliegt. Het is ook een homerun als de bal via een velder over het hek gaat, mits dat laatste op goed gebeid gebeurd.
Tips voor Beginners
Wil je beginnen met softbal? Hier zijn een paar tips:
- Bestudeer de sport: Leer de regels en het spelverloop.
- Neem les: Werk aan je vaardigheden, zoals timing en reactievermogen.
- Sluit je aan bij een team: Leer softbal te spelen in teamverband.
Softbal in Nederland
Softbal is een bekende sport in Nederland, met een actieve competitie en vele clubs. De KNBSB (Koninklijke Nederlandse Baseball en Softbal Bond) organiseert jaarlijks de Softbal Golden League, de hoogste competitie van Nederland.
tags: #officiele #spelregels #softbal