Volleybal, een wereldwijd populaire balsport, lijkt op het eerste gezicht eenvoudig: twee teams proberen de bal op de helft van de tegenstander te laten landen over een net. Echter, achter deze simpele façade schuilt een complex spel met een uitgebreid regelboek. Een gebrek aan spelregelkennis kan leiden tot onnodige discussies en frustraties op het veld, wat de sfeer niet ten goede komt. Dit artikel biedt een heldere uitleg van de belangrijkste volleybal spelregels, geschikt voor zowel beginners als ervaren spelers die hun kennis willen opfrissen.
Het Speelveld en de Benodigdheden
Volleybal wordt gespeeld op een rechthoekig veld van 9 bij 18 meter, verdeeld in twee gelijke helften van 9 bij 9 meter door een net. Op en rondom het veld bevinden zich diverse lijnen die een belangrijke functie hebben. De aanvalslijn, op 3 meter van het net, markeert de voorzone. De achterzone bevindt zich tussen de aanvalslijn en de achterlijn. De middellijn loopt onder het net door en verdeelt het veld in tweeën.
De hoogte van het net varieert afhankelijk van het geslacht en niveau van de spelers. Voor dames is de nethoogte 2,24 meter, terwijl deze voor heren 2,43 meter is. De bovenkant van het net is voorzien van een witte rand van 7 centimeter breed, de netrand. Aan de zijkanten van het net bevinden zich witte zijbanden van 5 centimeter breed, met antennes ter hoogte van de zijlijnen.
Buiten het speelveld zijn er nog andere belangrijke zones, zoals de servicezone (achter de achterlijn), de wisselzone, de opwarmingszone (een vierkant van 3 bij 3 meter in de hoek van de zaal) en de strafzone.
De Teams en Hun Posities
Een volleybalteam bestaat uit zes spelers in het veld, elk met hun eigen positie en taken:
Lees ook: Honkbalregels begrijpelijk gemaakt
- Passers/lopers: Ontvangen de service en verzorgen de verdediging.
- Middenaanvallers: Vallen aan door het midden en blokkeren de aanvallen van de tegenstander.
- Diagonaal: Staat diagonaal tegenover de spelverdeler en valt aan op rechts.
- Spelverdeler: Krijgt idealiter de tweede bal en verdeelt het spel.
- Libero: Een gespecialiseerde verdediger die ingewisseld kan worden voor elke speler in het achterveld.
Drie spelers bevinden zich in de voorzone, de overige drie in de achterzone. Na het winnen van een rally en het recht om te serveren, schuiven de spelers met de klok mee door.
Het Spelverloop en Puntentelling
Het doel van volleybal is simpel: de bal op de grond krijgen in het speelveld van de tegenstander. Een team scoort een punt wanneer de bal binnen de lijnen van de tegenstander landt, de tegenstander een fout maakt, of de tegenstander de bal buiten de lijnen slaat.
Een set wordt gewonnen door het team dat als eerste 25 punten scoort, met een verschil van minimaal twee punten. Bij een stand van 24-24 wordt er doorgespeeld tot een team twee punten verschil heeft.
Op de meeste niveaus wordt er om vier sets gespeeld. Bij een stand van 3-1 of 4-0 is de wedstrijd afgelopen. Als het 2-2 staat, volgt er een beslissende set tot 15 punten, wederom met een verschil van twee punten. Op de hoogste niveaus wordt het best-of-five principe gehanteerd, waarbij de wedstrijd eindigt bij een 3-0, 3-1 of 3-2 stand.
Binnen de Nederlandse competitie wordt het Rally Point Systeem gehanteerd, wat betekent dat elke rally resulteert in een punt voor een van beide teams.
Lees ook: Het unieke karakter van korfbal
Belangrijke Spelregels
Naast de basisprincipes zijn er nog een aantal belangrijke spelregels om te kennen:
- Een speler mag de bal niet twee keer achter elkaar aanraken (met uitzondering van een blok).
- De bal mag niet te lang worden vastgehouden.
- Het net mag niet worden geraakt.
- Spelers mogen niet onder het net door naar de tegenstander.
- Voeten mogen niet over de middenlijn komen.
- Per set mag een team maximaal zes keer wisselen.
- Elk team heeft het recht op twee time-outs per set.
De Service en Aanval
De bal wordt in het spel gebracht door de serveerder, die de bal van achter de achterlijn over het net naar de tegenstander slaat. De service kan bovenhands of met een sprong worden uitgevoerd. Als de bal het net raakt en overgaat, gaat het spel gewoon door.
De ontvangende partij probeert de geserveerde bal op te vangen en door te spelen naar de spelverdeler. De spelverdeler verdeelt het spel door de bal naar een van de aanvallers te spelen, de zogenaamde set-up. De aanvaller probeert de bal over het net op de grond te slaan, vaak met een smash.
Achterspelers mogen een aanval uitvoeren vanaf achter de driemeterlijn. Binnen de driemeterzone mogen achterspelers de bal alleen over het net spelen als zij hem onder de netrand raken. De libero is een uitzondering, die nooit een aanvallende actie mag uitvoeren waarbij de bal zich boven de bovenste netrand bevindt.
Verdediging en Blokkeren
De verdediging probeert te voorkomen dat de bal op de grond komt door een blok te vormen. Een, twee of drie spelers springen tegelijkertijd met gestrekte armen en handen om de bal te blokkeren. Als de bal het blok passeert, proberen de verdedigers in het achterveld de bal alsnog te redden.
Lees ook: Jaren 80 damesvolleybaltenues: Een mode-analyse
Time-outs en Wissels
Een trainer/coach kan tussen twee rally's een time-out aanvragen om de vaart uit het spel van de tegenstander te halen of aanwijzingen aan de eigen spelers te geven.
Voor het begin van een nieuw punt mag een speler worden gewisseld. Een speler die is uitgewisseld mag uitsluitend voor dezelfde wisselspeler weer worden ingewisseld.
Fouten
In volleybal kan op verschillende manieren een fout worden gemaakt, waardoor de tegenstander een punt scoort. Enkele voorbeelden van fouten zijn:
- Voetfouten (met een voet over de middellijn staan).
- Dubbel (de speler raakt de bal twee keer achter elkaar aan).
- De bal uit slaan.
- Het net raken.
Spelregelkennis Vergroten
Om de spelregelkennis te vergroten, biedt Volleybalmasterz.nl een aantrekkelijke online leeromgeving met testjes, spelletjes en toetsen. Op nevobo.nl is ook een overzicht van de spelregels voor alle volleybaldisciplines te vinden.
Minder Regels, Meer Spelplezier
Binnen het project 'Minder regels, meer spelplezier' worden voorstellen voor het wijzigen van spelregels behandeld, getest en eventueel ingevoerd om volleybal nog leuker te maken.
Eén Spelregelboekje
Vanaf seizoen 2024-2025 is er weer één spelregelboekje voor de Eredivisie t/m Jeugd, om uitzonderingen beter weer te geven en de administratieve last te verminderen.
tags: #korte #uitleg #volleybal #spelregels