Handbal is een dynamische en spannende sport die sinds 1936 deel uitmaakt van de Olympische Zomerspelen. Het is een sport die wereldwijd steeds populairder wordt, mede dankzij de successen van teams zoals het Nederlandse dameshandbalteam. Dit artikel duikt in de geschiedenis van handbal op de Olympische Spelen, met speciale aandacht voor de prestaties van TeamNL, in het bijzonder de deelname aan de Spelen in Rio de Janeiro in 2016.
De Oorsprong van de Olympische Spelen en Handbal
De oorsprong van de Olympische Spelen ligt in de Griekse oudheid, met de eerste spelen gehouden in 776 voor Christus in Olympia. Deze spelen waren een eerbetoon aan de god Zeus en bestonden aanvankelijk uit slechts één onderdeel: een hardloopwedstrijd van 190 meter. Vrouwen waren niet toegestaan om deel te nemen of de evenementen te bezoeken. Later, vanaf de 5e eeuw voor Christus, werden er sporten zoals boksen, vijfkamp en paardenrennen aan het programma toegevoegd. In 393 na Christus maakte keizer Theodosius I een einde aan de spelen vanwege de heidense traditie. Pas in 1896 werden de Olympische Spelen in een moderne vorm hersteld.
Handbal werd voor het eerst geïntroduceerd op de Olympische Spelen van 1936 in Berlijn, maar verdween daarna weer van het programma. Pas in 1972 keerde de sport terug op de Spelen in München, waarna het een vaste waarde werd. Vrouwenhandbal werd in 1976 toegevoegd aan het Olympische programma in Montreal.
TeamNL's Debuut in Rio 2016
De Nederlandse handbalvrouwen hebben zich in de loop der jaren ontwikkeld tot een team van wereldklasse. Hun debuut op de Olympische Spelen was in 2016 in Rio de Janeiro. Deelname aan de Olympische Spelen van Rio in 2016 markeerde een belangrijk moment in de geschiedenis van het Nederlandse dameshandbal.
Bondscoach Henk Groener had 21 speelsters geselecteerd voor de voorbereiding van het Nederlands team op de Olympische Spelen in Rio de Janeiro. De voorbereiding startte op 27 juni en eindigde op 22 juli 2016. Als allerlaatste voorbereiding op de Olympische Spelen in Rio de Janeiro speelden de Oranjedames op 19, 20 en 21 juli een 4-landentoernooi in het Indoor Sportcentrum Eindhoven. De laatste week van 18 t/m 22 juli zal alleen de definitieve selectie voor de Olympische Spelen bij elkaar zijn. De Olympische selectie zal bestaan uit veertien speelsters en een reserve.
Lees ook: Dames handbal in Nederland nu
Het Verloop van het Toernooi in Rio
Hoewel het team goed presteerde, verloren ze in de halve finale van Frankrijk met 24-23 nadat een schot van Abbingh in de laatste seconde op de paal belandde. In de strijd om het brons bleken de Noren te sterk, met een eindstand van 26-36. Noorwegen scoorde makkelijk, Nederland niet en liep de hele wedstrijd achter de feiten aan. Het handbalsprookje eindigde niet in ze leefden nog lang en gelukkig.
Ondanks het missen van een medaille, was de prestatie van de handbalsters op de Spelen van Rio een bron van nationale trots. De wedstrijden waren spannend en trokken veel kijkers, wat de populariteit van de sport in Nederland verder vergrootte. Een memorabel moment was het gelijkspel tegen Zweden (29-29) en de overwinning op Brazilië (32-23) waarmee ze de halve finales bereikten.
Trauma's tegen Noorwegen
De Nederlandse handbalsters hebben in de loop der jaren een aantal pijnlijke nederlagen geleden tegen Noorwegen. Tussen 2015 en 2018 versperde de Scandinavische topploeg vier keer de weg voor Oranje op grote toernooien:
- WK 2015 (Denemarken): Nederland verloor de finale met 31-23.
- Olympische Spelen 2016 (Rio de Janeiro): Nederland verloor de bronzen finale met 26-36.
- EK 2016 (Zweden): Nederland verloor de finale met 29-30.
- WK 2017 (Duitsland): Nederland verloor de halve finale met 32-23.
Deze nederlagen hebben geleid tot een sportief trauma voor de Nederlandse handbalsters, maar tegelijkertijd ook tot een grote hunkering om Noorwegen te verslaan.
Andere Optredens van TeamNL
Vijf jaar later, in Tokio, waren ze er weer bij, dit keer als wereldkampioen, nadat ze in 2019 de wereldtitel hadden veroverd. De Nederlandse handbalsters met de Amersfoortse Laura van der Heijden zijn op de Olympische Spelen van Parijs, evenals drie jaar geleden in Tokio, gestrand in de kwartfinales. Nederland nam voor de derde keer deel aan de Spelen. In Rio 2016 eindigde de ploeg als vierde, in Tokio 2021 was Frankrijk in de kwartfinales te sterk.
Lees ook: Analyse: Kan TeamNL Handbaldames opnieuw presteren?
Oranje begon in Lille flitsend aan de wedstrijd en stond na vijf minuten al met 4-0 voor. Met een hoofdrol voor keepster Yara ten Holte en Bo van Wetering op de linkerhoek. Ten Holte hield de ballen tegen, Van Wetering gooide ze er aan de andere kant in.
De Deense ploeg groeide langzaam maar zeker in de wedstrijd. De drievoudig olympisch kampioen wist de Nederlandse aanvallen steeds beter te pareren en maakte zelf doelpunten.
In de laatste vijf minuten van de eerste helft raakte de ploeg van Johansson de controle volledig kwijt en boog Denemarken een achterstand van 10-7 om in een voorsprong van 11-10. Opvallend was dat elk schot van vedette Estavana Polman mislukte.
In de tweede helft liep Denemarken snel uit en sloeg een gat van vijf goals (11-16). Oranje leek in te storten, maar de wereldkampioen van 2019 herpakte zich en bracht het verschil in doelpunten terug naar twee (18-20). Het laatste kwartier ging het alsnog mis. De Deense verdediging stond als een huis, terwijl de Nederlandse dekking te veel ruimte liet. Het verschil in doelpunten liep weer op naar vijf (21-26). Tess Wester
Memorabele Momenten en Wedstrijden
Een van de meest memorabele momenten in de recente geschiedenis van het Nederlandse handbalteam is het WK van 2019 in Japan. In een bloedstollende finale versloegen ze Spanje met 30-29, waarmee ze voor het eerst in de geschiedenis wereldkampioen werden. Echter, de weg naar succes was niet altijd gemakkelijk. Op het EK in Zweden verloren de dames de finale van Noorwegen met slechts één doelpunt verschil. Ook in Rio bleken de Noren te sterk in de strijd om het brons, net als in de WK-finale een jaar eerder.
Lees ook: Composition Dutch Team World Championship
Toekomstperspectief: Parijs 2024
De Olympische Spelen van Parijs in 2024 zijn een belangrijk doel voor de Nederlandse handbalvrouwen. De ploeg wil zich graag kwalificeren en strijden om een medaille. Voor veel sporters is dit de periode om zich te kwalificeren. Het toernooi zal plaatsvinden van 25 juli tot en met 11 augustus 2024.
De Invloed op de Sport in Nederland
De successen van de Nederlandse handbalvrouwen hebben een positieve invloed op de populariteit van de sport in Nederland. Steeds meer jonge meisjes kijken op naar speelsters als Laura van der Heijden, Estavana Polman en Tess Wester. De prestaties van het team hebben geleid tot een grotere media-aandacht voor handbal en een toename van het aantal leden bij handbalverenigingen.
Rio 2016: Meer dan alleen Handbal
Voor het eerst werden de Olympische Spelen gehouden in Zuid-Amerika. In Rio de Janeiro deed voor het eerst een team van vluchtelingen mee aan de Olympische Spelen. Het Refugee Olympic Team telde tien sporters uit Syrië, Zuid-Soedan, de Democratische Republiek Congo en Ethiopië, die uitkwamen in atletiek, zwemmen en judo.
In Rio werden twee sporten aan het programma toegevoegd. Golf en rugby waren in het verre verleden al olympisch en kregen in Rio die status terug. TeamNL veroverde op de Olympische Spelen in Rio de Janeiro negentien keer eremetaal, waarvan acht gouden, zeven zilveren en vier bronzen medailles. In Londen haalde Nederland twintig medailles in totaal.
“We zijn teleurgesteld over het aantal'', verwoordde de chef de mission van TeamNL Maurits Hendriks zijn gevoel. "Maar we zijn bovenal trots op de medailles die we wel hebben gewonnen. We handhaven onze positie op de wereldranglijst. Zowel qua goud als het totaal aantal medailles. De medailles werden in twaalf takken van sport behaald. In Londen was dat in elf takken van sport. Nog een vergelijking met vier jaar geleden: toen werd er zes maal goud veroverd, nu acht. Hendriks noemde ook nog even de tien vierde plaatsen die in Rio werden behaald. “Dat is een hard gelag. Toch worden ook de vierde plaatsen verschillend ervaren. Voor de hockeyers betekende het een teleurstelling, terwijl de volleybalsters grote bewondering losmaken. Als je ziet waar die in een jaar vandaan zijn gekomen. Dat verdient een groot compliment. Voeg daar ook de handbalsters aan toe.
Uitdagingen en Omstandigheden in Rio
Maar het zat niet allemaal mee. Ringenspecialist Yuri van Gelder werd naar huis gestuurd omdat hij zich niet aan de gedragsregels had gehouden. Maurits Hendriks gaf toe dat hij het in Rio de Janeiro zwaar heeft gehad met de zaak rond turner. “Ik sta achter de basis van de beslissing”, zei Hendriks daarover. “241 Nederlandse sporters hebben zich heel goed gehouden aan de normen en waarden die we met elkaar hebben afgesproken. Ik heb er daarom ook geen moment over getwijfeld. Tegelijkertijd is dit het laatste wat je wilt doen.
De chef de mission ging ook in op de “uitdagende” omstandigheden in Rio de Janeiro. “Vooraf was er veel te doen over hygiëne, waterkwaliteit en zika. Om het prestatieklimaat te verbeteren werd tussentijds een aantal sporters die klaar waren, naar huis gevlogen. Hendriks: “Ik heb alle begrip dat sporters dat ervoeren als een groot offer. Ik denk wel dat het de juiste beslissing was. Je hoort veel over incidenten. Ik ben dankbaar dat wij hiervan gevrijwaard zijn gebleven. Maar de impact is groot geweest, het wringt met de olympische gedachte, want ‘samen’ is ook een olympische waarde.
Bronzen Medaille op het EK 2018
NOS Sport•zondag 16 december 2018, 15:27 De Nederlandse handbalsters hebben voor het tweede jaar op rij brons gepakt op een groot toernooi. Een sterk spelend Oranje versloeg zondag op het EK in Frankrijk in de strijd om plaats drie Roemenië met 24-20. Nederland veroverde voor voor de vierde keer een medaille in vijf grote toernooien op rij. Na het WK 2015 (zilver), de Olympische Spelen van Rio (vierde), het EK 2016 (zilver) en het WK 2017 (brons) werden de handbalsters opnieuw derde.
Vooraf hadden weinigen rekening gehouden met een bronzen medaille voor Nederland, dat verzwakt naar Frankrijk afreisde. Zonder de ervaren krachten en cirkelloopsters Yvette Broch en Danick Snelder werd Oranje weinig kansen toegedicht.
Maar met Kelly Dulfer als stand-in op de cirkel presteerde de ploeg van bondscoach Helle Thomsen verrassend sterk. Als hecht collectief werd, terwijl onderweg ook Nycke Groot geblesseerd raakte, de halve finale bereikt. Daarin was het gastland te machtig, maar in de strijd om het brons rechtte Oranje de rug.
Zonder de tegen Frankrijk geblesseerd uitgevallen Martine Smeets en Jessy Kramer en met de ingevlogen vervanger Inger Smits ging het duel in Parijs aanvankelijk gelijkop. Na de 3-3 van Roemenië, dat sterspeelster Cristina Neagu eerder dit EK zag uitvallen met een zware knieblessure, sloeg Oranje via Lois Abbingh (tweemaal), Smits en Nycke Groot een gat van vier goals.
Nederland had bovendien de dekking goed op orde, met een sterk blok van Dulfer en Maura Visser, die haar laatste interland speelde. De 33-jarige 139-voudig international, in tranen tijdens het volkslied, speelde erg goed.
De handbalsters hadden de flow te pakken en bouwden de score voor rust uit naar 15-8. Estavana Polman nam Oranje met vier goals in de eerste helft bij de hand en ook Tess Wester keepte sterk. Ze pakte bijna de helft van de Roemeense schoten.
Roemenië noteerde de achtste treffer pas na tien doelpuntloze minuten, kort nadat Abbingh de zestiende voor Nederland had gemaakt. Oranje werd even slordig en er volgden drie tegentreffers op rij, maar daarna nam de ploeg weer het initiatief. Met een schitterende draaibal zorgde Angela Malestein voor 19-12.
In de resterende twintig minuten miste Oranje twee vrije schoten vanaf zeven meter en gaf het een acht goals tellende voorsprong weg (21-18).
tags: #nederlandse #handbal #dames #rio #2016