De Nederlandse Basketball Bond (NBB), de overkoepelende sportbond voor basketbalverenigingen in Nederland, vierde op 15 juli 2022 haar 75-jarig bestaan. Deze mijlpaal markeert een rijke historie, beginnend met de oprichting in 1947, en een constante ontwikkeling van de sport in Nederland, van een bescheiden begin tot de successen die we vandaag de dag zien.
De Vroege Jaren en de Rol van Dick Schmüll
De kiem voor de NBB werd al voor de officiële oprichting gelegd. Op 22 februari 1947 kwamen basketballers vanuit heel Nederland samen in het AMVJ-gebouw in Amsterdam om te spreken over de oprichting van een landelijke bond. Basketbal was in die tijd nog geen wijdverspreide sport, maar vooral populair in Amsterdam. Het is dan ook niet verrassend dat de NBB voortkwam uit de in 1945 opgerichte Amsterdamse Basketballbond.
Een sleutelfiguur in deze beginperiode was Dick Schmüll. Schmüll, geboren in 1908 in Nederlands-Indië en op vijfjarige leeftijd naar Amsterdam gekomen, was al decennia betrokken bij de basketbalsport. In 1937 werd hij algemeen sportleider van de AMVJ. Zijn betrokkenheid bij de oprichting van de basketbalbond in 1947 was dan ook vanzelfsprekend. Enkele maanden later stond hij ook aan de wieg van de Nederlandse Volleybal Bond (NeVoBo). Schmüll was niet alleen een organisator, maar ook bondscoach.
Schmüll zag de noodzaak van een basketbalbond onder meer in de deelname van Nederlandse teams aan internationale evenementen. De internationale basketbalfederatie had dit tegen hem gezegd. Hoewel zijn team niet deelnam aan de Olympische Spelen van 1952, was hij er zelf wel bij als organisator van het basketbaltoernooi. In 1946 speelde het Nederlandse basketbalteam zijn eerste officiële wedstrijd op het EK in Genève, de eerste naoorlogse editie. Omdat basketbal in die tijd nog in de kinderschoenen stond, bestond het team voornamelijk uit verdwaalde korfballers, geselecteerd door Schmüll. Ondanks de lage verwachtingen behaalde Nederland een zesde plaats op dit EK.
Gedurende zijn leven benadrukte Schmüll de sociale waarde van sport. In 1952 schreef hij in Het Parool dat de spelende mens heeft getoond een wereldburger te kunnen zijn en dat sport een medium kan zijn voor beter begrip tussen volkeren. Hij pleitte al in 1953 voor diepgaand wetenschappelijk en historisch onderzoek naar de rol van sport.
Lees ook: Basketbal taart versieren
Organisatie en Competitie
De NBB is verantwoordelijk voor de organisatie van basketbal in Nederland. De overkoepelende organisatie is het bondsbureau, dat taken uitvoert op het gebied van topsport, basketbalontwikkeling en competitie. Het bondsbureau behartigt de belangen van de verenigingen, onder andere door het opzetten van een meerjarenbeleid voor topsport, verenigingsondersteuning en het verzorgen van goed lopende competities. De NBB heeft momenteel zo'n 40.000 leden die in competitieverband bij clubs spelen.
De competitie staat centraal bij het beoefenen van basketbal. Er is een onderverdeling in een mannen-, vrouwen- en rolstoelafdeling, en in niveaus (landelijk en afdelingsniveau). De bond organiseert de landelijke competities en is actief in vijf afdelingen (Noord, Noord-Holland, West, Oost en Zuid). De mannen eredivisie wordt vanwege commerciële belangen georganiseerd door de Federatie Eredivisie Basketball (FEB).
Rolstoelbasketbal: Een Integraal Onderdeel
Een uniek aspect van de NBB is de integratie van rolstoelbasketbal. Rolstoelbasketbal gaat terug tot de Tweede Wereldoorlog, toen de Bond van Militaire Oorlogsslachtoffers sport gebruikte bij het herstel van oorlogsgewonden. In 1978 werd rolstoelbasketbal opgenomen in de structuur van de basketbalbond, wat wereldwijd als uniek werd beschouwd. Rob Verheuvel, bondscoach van het rolstoelteam, en bondsvoorzitter Jan Berteling speelden hierin een belangrijke rol. De integratie was mogelijk omdat de spelregels en logistiek sterk overeenkomen met die van het reguliere basketbal.
Na de Olympische Spelen van 2000 in Sydney ontstond de wens om het WK rolstoelbasketbal in Nederland te organiseren. Frank Berteling werd toernooidirecteur en Amsterdam werd gekozen als locatie. Het evenement van 2006 was tevens een afscheid van een generatie rolstoelbasketbaltoppers. Het publiek toonde grote interesse, met duizenden toeschouwers op de tribunes.
Rolstoelbasketbal in Nederland is succesvol, zowel bij de mannen als de vrouwen. In 2018 behaalden de vrouwen zelfs historisch goud bij het Wereldkampioenschap, de eerste wereldtitel ooit in de geschiedenis van het Nederlandse basketbal.
Lees ook: Specificaties Wilson Basketbal Maat 6
3x3 Basketbal: Een Nieuwe Impuls
Naast het traditionele 5x5 basketbal heeft de NBB de afgelopen jaren ook ingezet op de ontwikkeling van 3x3 basketbal. Deze dynamische variant van het basketbal heeft in korte tijd veel populariteit gewonnen. Het Nederlandse 3x3-mannenteam heeft zich geplaatst voor de Olympische Spelen, een primeur in de Nederlandse basketbalgeschiedenis. Ook de Nederlandse vrouwen zijn succesvol in het 3x3 basketbal, met een sterk programma en deelname aan internationale toernooien.
Jubileum en de Toekomst
In 2022 vierde de NBB haar 75-jarig jubileum. Ter gelegenheid hiervan verscheen het boek "Game Changers - De geschiedenis van basketball in Nederland", dat de rijke historie van de sport in Nederland belicht. Het boek presenteert een breed scala aan onderwerpen, van de vroege pioniers tot de huidige generatie topspelers.
De NBB riep alle verenigingen op om hun "local living legend" op te geven, vrijwilligers die zich buitengewoon hebben ingezet voor de sport. Deze personen werden geëerd tijdens de Living Legends Night. Daarnaast werden er lokale basketbalvelden gerenoveerd in samenwerking met verenigingen.
De afgelopen jaren heeft het Nederlandse basketbal een positieve ontwikkeling doorgemaakt, met successen in zowel het traditionele 5x5 basketbal als het 3x3 basketbal. De NBB zet zich in om deze groei voort te zetten en de sport verder te ontwikkelen, met aandacht voor topsport, breedtesport en de integratie van rolstoelbasketbal.
Historische Prestaties en Internationale Deelname
Het Nederlands basketbalteam heeft door de jaren heen diverse successen gekend en deelgenomen aan internationale toernooien. Zoals eerder vermeld, nam het team in 1946 voor het eerst deel aan het Europees Kampioenschap, onder leiding van Dick Schmüll. In 1983 behaalde Oranje de beste EK-prestatie ooit door onder bondscoach Vladimir Heger de vierde plaats te bereiken. Na een afwezigheid van 25 jaar keerde Nederland in 2015 terug op het EK.
Lees ook: Marijkesingel Barendrecht basketbal
In 2017 en 2018 boekte Oranje historische overwinningen op Kroatië en Italië in de kwalificatie voor het WK van 2019. In februari 2021 kwalificeerde Nederland zich voor het Europees kampioenschap van 2022.
De sectie 'Historie' op de website van de NBB biedt een overzicht van alle duels, internationals en bondscoaches van Oranje met hun respectieve prestaties.
tags: #nederlandse #basketbal #bond #geschiedenis