De populariteit van hockey in Nederland is de laatste jaren enorm toegenomen, met meer dan 250.000 leden. Dit betekent dat de ruim 310 verenigingen voor de uitdaging staan om al hun leden, van jong tot oud, een aanbod te bieden waarmee ze langdurig met plezier en in een veilige omgeving kunnen hockeyen. Een doordacht opleidings- en begeleidingsplan is essentieel om dit te realiseren. De Koninklijke Nederlandse Hockey Bond (KNHB) heeft hierop ingespeeld door het starten van Technische Managementopleidingen om het technisch kader goed te begeleiden.
De Noodzaak van Technische Managementopleidingen
De KNHB heeft in 2013 de opleiding Technisch Coördinator (TM3) gelanceerd, gevolgd door de opleiding Technisch Management (TM4) in 2014. Het doel is om van de personen die in dit segment actief zijn een beroepsgroep te maken. Een netwerkbijeenkomst voor Technisch Managers werd georganiseerd op 18 november 2015, met als thema: "Wat is de beste jeugdopleiding in Nederland?". Tijdens deze bijeenkomst presenteerden Mark Borgers van SV Kampong en Ronald Udo van MHC Dash hun visie op de fundamentele criteria voor een goede jeugdopleiding.
Fundamentele Criteria voor een Goede Jeugdopleiding
Een goede jeugdopleiding is gebaseerd op diverse cruciale criteria:
- Binding met de club: Het neerzetten van heldere structuren voor en met elkaar, en het managen van verwachtingen wanneer kinderen lid worden. Borgers stelt dat een vereniging zich moet realiseren dat de jeugdopleiding waardevol is en moet zijn. Een goede jeugdopleiding betaalt zich uit in duurzame prestaties op en buiten het veld, waarbij leden niet alleen als speler groeien, maar ook als mens.
- Cultuur en participatie: Udo benadrukt dat de hockeyclub er is voor iedereen en dat iedereen een taak heeft. Ouders worden aangemoedigd om actief deel te nemen. Het creëren van een cultuur waarin het normaal is om iets voor de club te doen, staat centraal. De ontwikkeling tot een volwaardig persoon is net zo belangrijk als de sportieve ontwikkeling.
- Transparantie en communicatie: Het helder communiceren van de route voor alle geledingen, met begrippen als duidelijkheid, oprechtheid en menselijkheid, is essentieel. Ouders worden betrokken via klankbordgroepen, en er is helder verwachtingsmanagement voor de kinderen. Transparante communicatie en besluitvorming zijn cruciaal, bijvoorbeeld bij teamindelingen en afspraken tussen spelers en staf.
- Autonomie en ontwikkeling van het kader: Trainers en coaches hebben behoefte aan zelfstandigheid en ontplooiing. Udo illustreert dit met het voorbeeld dat in een teamsport als hockey samenwerking centraal staat. Een speler die een foute pass geeft, moet niet worden afgerekend op de fout, maar worden aangemoedigd voor de poging. Het gaat minder om winnen en meer om winst in ontwikkeling.
- Holistische Opleiding: Het creëren van een platform voor spelers om zich te ontwikkelen. MHC Dash genereert inkomsten uit bar-activiteiten en sponsor-events, wat resulteert in een holistische opleiding. Deze aanpak wordt momenteel vooral toegepast op selectieteams, maar de ambitie is om dit uit te breiden naar bredere teams.
Samenwerking en Verbinding
Volgens Borgers is het vermogen tot verbinden het allerbelangrijkste voor de Technisch Manager. Een aanpak die door iedereen wordt gedragen, van professional tot vrijwilliger, is cruciaal. MHC Dash heeft de afgelopen jaren gekeken naar de kwaliteiten van elk individu en schroomt niet om externe hulp in te roepen. Samenwerking met ouders is een vak apart, maar bepaalt de uitstraling van de club. Een "lolly"-commissie kan worden ingezet om ouders te begeleiden die ongewenste opmerkingen maken.
Instroom en Ambitie
Kampong hanteert een instroomquotum voor talenten van buitenaf, voornamelijk gebaseerd op kwaliteit. Het streven is dat alle leden 100% gelukkig zijn, ondanks de verschillende wensen. Borgers stelt dat een goede jeugdopleiding leidt tot ledenaanwas, zowel door de duidelijkheid en uitstraling van de club als door het beleid ten aanzien van alle leden. Udo concludeert dat de eigen leden de ambassadeurs van de club zijn en dat hun enthousiasme aanstekelijk werkt.
Lees ook: Een diepgaande blik op de historische prestaties van het Duitse Dames Hockeyteam.
De Jeugdopleiding van PSV: Een Ander Perspectief
Art Langerer, Hoofd Jeugdopleiding bij PSV sinds 2014, deelde zijn visie op het opkrikken van een jeugdopleiding. Hij concludeerde dat er in het verleden onvoldoende rendement uit de opleiding was gehaald, ondanks een behoorlijk budget.
Aanpak van het Technisch Kader
De eerste stap was het aanpakken van het technisch kader. Langerer gaf een voorbeeldtraining aan alle trainers en streefde ernaar om van 15 trainers met een 1-jarig contract naar 15 fulltime trainers met een langdurig contract te gaan. De trainers werden verdeeld in drie groepen:
- Trainers met een pedagogische opleiding (PABO, ALO of een andere pedagogische HBO).
- Oud-PSV'ers met een grote carrière.
- Trainers die als speler de absolute wereldtop hebben gehaald, zoals Mark van Bommel, Luc Nilis en Ruud van Nistelrooij.
Langerer gaf hen de filosofie mee dat spelers beter worden als de trainer veel aan hen vraagt in plaats van het aan hen op te leggen.
Regiomodel voor Jongere Spelers
PSV heeft een regiomodel voor de leeftijdscategorieën U9, U10, U11 en U12. Er zijn 70 spelers geselecteerd die in groepen van 10 worden getraind door PSV-trainers bij 7 verschillende satellietclubs in de regio. Dit zorgt ervoor dat de spelers in hun eigen vertrouwde omgeving blijven spelen en niet voortdurend naar het trainingscomplex van PSV hoeven te reizen. De PSV-trainers verzorgen de trainingen, waarbij de nadruk ligt op de juistheid van de technische uitvoering in plaats van tactiek. Er wordt 6 tegen 6 gespeeld, waarbij de spelers op elke positie komen te spelen.
Begeleiding en Ouderbetrokkenheid
De begeleiding richt zich op het vergroten van de zelfwerkzaamheid van de spelers. Vanaf het begin wordt er aandacht besteed aan de ouders middels diverse bijeenkomsten waarin inzicht wordt gegeven in de werking van de club, de verwachtingen van PSV en wat de ouders van PSV mogen verwachten.
Lees ook: De evolutie van hockey: een gedetailleerde analyse
Selectie en Doorstroom
Voor de categorie U13 t/m U16 haalt PSV gescoute spelers op uit heel Nederland, die bij gastgezinnen worden ondergebracht. Het U13 is het eerste officiële PSV-team waarin wedstrijden worden gespeeld en bestaat uit 14 spelers. Ongeveer 75% van dit team groeit uiteindelijk door tot betaald voetbalspeler. Na de U16 kunnen de spelers uitstromen en een contract krijgen bij een betaald voetbalorganisatie.
Persoonlijkheidsontwikkeling en Nazorg
Bij de U12 wordt een eerste persoonlijkheidstest gedaan, die bij de U16 wordt herhaald. Bij de U13 is er vier keer in het seizoen een gesprek van de trainer met zijn speler, met ondersteuning van een psycholoog. Het doel is dat de speler een individueel ontwikkelingsplan uitstippelt. Ondanks de intensieve aandacht is er veel uitstroom, bijvoorbeeld door een andere motivatie of een zware blessure. In die gevallen is er een nazorgtraject waarbij de laatste trainer van de speler twee keer nabelt in het eerste jaar na de uitstroom om te vragen wat PSV mogelijk anders had kunnen doen.
Trainingsintensiteit en Inhoud
De U9-U12 traint 3 keer per week, terwijl de U13-U16 4 keer per week traint. De trainingen zijn gebaseerd op individuele analyses, waarbij een speler bijvoorbeeld 150 keer een voorzet geeft vanuit de loop met het rechterbeen, inclusief een verdediger en een keeper. Dit wordt vervolgens toegepast in de teamtraining en de wedstrijden.
Belang van Plezier en Verantwoorde Keuzes
PSV vindt het belangrijk dat "het kind kind mag zijn" en zet in op de vorming van de persoonlijkheid, verder dan alleen de sport. Spelers krijgen de ruimte om naar verjaardagen te gaan of op vakantie te gaan, maar worden wel geleerd om deze wensen goed te motiveren. Het doel is dat spelers leren verantwoorde keuzes te maken met behoud van plezier en motivatie in de sport.
Trainersopleiding en Salariëring
Elke nieuwe hoofdtrainer moet zich conformeren aan de visie en aanpak van PSV. De salariëring wordt gekoppeld aan het opleidingsniveau van de trainer, waarbij wordt gekeken naar een ALO-opleiding, internationale ervaring en andere HBO-opleidingen. PSV stelt trainers in staat om zich verder te ontwikkelen.
Lees ook: Een overzicht van de carrière van Chloe Hockey en haar bijdrage aan het Nederlandse hockey.
Warming-up: Een Cruciaal Onderdeel van Blessurepreventie
Een goede warming-up is essentieel om blessures te voorkomen en de prestaties te verbeteren. De door VeiligheidNL en KNHB ontwikkelde Warming-up App biedt een effectieve ondersteuning voor trainers om spelers van diverse leeftijden voor te bereiden op het hockeyspel.
Principes van een Effectieve Warming-up
Een warming-up heeft als doel om het lichaam van een passieve stand naar een actieve stand te krijgen. Het is wenselijk en nodig om warming-up oefeningen op jonge leeftijd aan te bieden en te leren beheersen, zodat spelers er op latere leeftijd van profiteren door een verminderde kans op blessures en slijtage.
Belang van Aandacht en Discipline
Om de kansen op acute blessures en overbelasting te verminderen, wordt er fysiek en mentaal veel van de sporter gevraagd. Naast kennis, inzicht en vaardigheden gaat het ook om discipline om bepaalde routines geconcentreerd uit te voeren. Plezier is hierbij cruciaal, omdat dit de garantie is dat het plezier in het sporten blijft bestaan.
Verantwoordelijkheid van de Vereniging
Elke vereniging heeft de verantwoordelijkheid om passende aandacht te besteden aan het onderdeel warming-up. De Warming-up App biedt trainingsschema’s voor 40 weken, verdeeld over 5 blokken van 8 weken, en is geschikt voor beginnende spelers, gevorderde spelers, meer prestatiegerichte spelers en breedtespelers. De intensiteit van de oefeningen kan worden aangepast aan het niveau van de speler(s).
Variatie en Combinatie
Variatie staat centraal in het programma van de Warming-up App, met de mogelijkheid om oefeningen te combineren. Specifieke oefeningen zijn beschikbaar voor elk thema, met aandacht voor opbouw, aandachtspunten, uitvoeringswijze en moeilijkheidsgraad.
Veiligheid en Omgeving
Een warming-up dient altijd in een veilige setting te worden uitgevoerd, met goed schoeisel en op een rustig en vlak stuk veld. Het veld moet vrij zijn van rondslingerende materialen. Bij lagere temperaturen is het belangrijk om langer warm te lopen op lagere snelheid en die snelheid pas op te voeren als er voldoende is opgewarmd.
Aandachtspunten voor Jeugdtrainers
Trainers die werken met jongere leeftijdscategorieën moeten weten dat de groeispurt bij de (pre)puberfase hoort. Tijdens de groeispurt groeien de benen eerder dan de romp, wat kan leiden tot een slungelige motoriek en een verstoorde coördinatie. Het is belangrijk om oog te hebben voor de verschillen in biologische ontwikkelingssnelheid en dat meisjes tijdens de pubertijd fysiek meer in balans zijn dan jongens.
Implementatie in Technisch Beleid
De vereniging heeft de belangrijke taak om de speler(s) de gewenste en nodige vaardigheden bij te brengen middels het programma in de Warming-up App en het is wenselijk dat de vereniging dit programma in het technisch beleid implementeert.
Functionele Warming-up voor Keepers
Er is een duidelijke voorkeur voor een functionele warming-up op basis van een analyse van het hockeyspel. Dynamisch rekken binnen diverse loopvormen en soms een uitvalspas maken werkt prima. Het is belangrijk om eenzelfde/vergelijkbaar programma aan te bieden voor keepers, waarbij functioneel wordt gedacht: wat vraagt de training van de keeper en wat heeft de keeper nodig tijdens de training of wedstrijd?
Conclusie: Blessurevrij en Leven Lang Hockey
Het uiteindelijke doel is dat zowel de vereniging als elke individuele trainer een goed doordacht en verantwoord warming-up programma hanteert dat een ‘blessurevrij en leven lang hockey’ garandeert, met veiligheid en plezier als basis.
De Psychologische Aspecten van Topsporthockey
Naast fysieke fitheid en technische vaardigheden, spelen psychologische aspecten een cruciale rol in de prestaties van tophockeyers. Het verhaal van Roel Bovendeert illustreert dit perfect.
De Weg Terug naar Oranje
Roel Bovendeert maakte na anderhalf jaar weer deel uit van de trainingsgroep van Oranje, een prestatie die hij mede te danken heeft aan zijn doorzettingsvermogen en positieve instelling. Hij had geleerd van het verleden en was relaxter geworden, met een focus op zijn sterke punten.
Steun en Relativering
Bovendeert ontving veel steun van mensen die met hem hadden meegeleefd tijdens zijn afwezigheid bij Oranje. De meest gehoorde reactie was: "de aanhouder wint." Hij benadrukt dat hij nooit heeft opgegeven, ondanks de gebeurtenissen in het verleden.
Omgaan met Concurrentie
Toen bleek dat Jelle Galema, met wie Bovendeert was opgegroeid bij MEP, moest afvallen voor de trainingsgroep, nam Bovendeert direct contact met hem op. Hij kende Galema's gevoel en wist dat hij er sterker uit zou komen.
Focus op Sterke Punten
Bovendeert realiseerde zich dat hij in het verleden te veel bezig was geweest met het verbeteren van zijn mindere punten. Hij accepteerde dat anderen breder in de kwaliteiten waren en besloot zich te focussen op het verdiepen van zijn sterke punten, zoals het maken van goals.
Relaxter en Meer Zelfvertrouwen
Bovendeert merkte dat hij relaxter was geworden en meer zelfvertrouwen had. Hij was niet langer bezig met de selectie, maar genoot van de mogelijkheid om te trainen en wedstrijden te spelen. Hij wilde zich meten met de top en was ervan overtuigd dat hij de Spelen zou halen.
De Rol van de Coach
Bondscoach Max Caldas erkende dat hij in het verleden misschien te veel had gekeken naar de dingen die Bovendeert niet kon. Bovendeert herkende dit en benadrukte dat hij in het verleden, zeker bij Oranje, extreem bezig was geweest met het verbeteren van zijn mindere punten.
Connectie met Medespelers
Bovendeert is in zijn manier van hockeyen erg afhankelijk van zijn medespelers. Hij heeft een connectie met zijn medespelers nodig om zich veilig en comfortabel te voelen en zich te kunnen richten op zijn specialiteiten.
Verwachtingspatroon en Ervaring
Bovendeert had geleerd om zijn verwachtingspatroon aan te passen en was wijzer geworden van zijn ervaringen in de aanloop naar de Spelen van Rio. Hij was dat jaar overtraind en vergeleek zichzelf constant met anderen. Hij weet inmiddels dat het niet het einde van de wereld is als hij niet geselecteerd wordt.
Conclusie: Doorzettingsvermogen en Mentale Kracht
Het verhaal van Roel Bovendeert laat zien dat doorzettingsvermogen, een positieve instelling en mentale kracht essentieel zijn voor succes in de topsport. Het vermogen om te leren van het verleden, zich te focussen op sterke punten en een connectie te creëren met medespelers zijn cruciaal voor het bereiken van de top.
Het Belang van Materiaal: Schoenen
Het dragen van het juiste schoeisel is cruciaal om blessures te voorkomen.