Korfbal, een sport die al meer dan een eeuw in Nederland wordt beoefend, combineert elementen van basketbal en handbal. De populariteit van korfbal blijft onverminderd groot, met wekelijkse wedstrijden waarin teams strijden om de winst. Dit artikel duikt in de spelregels van korfbal, van de basis tot specifieke situaties, en biedt een helder overzicht voor zowel beginners als ervaren spelers.
De Basisprincipes van Korfbal
In korfbal spelen twee teams tegen elkaar, elk bestaande uit twee jongens en twee meisjes. Het speelveld is verdeeld in twee vakken, waarbij in elk vak twee aanvallers van het ene team en twee verdedigers van het andere team staan. Het doel van het spel is om de korfbal door de korf van de tegenstander te gooien. Deze korf is bevestigd aan een paal van 3,5 meter hoog. Teamleden mogen niet lopen of dribbelen met de bal; de bal moet worden overgespeeld. Het is niet toegestaan de bal met de voeten te raken, alleen met de handen. Vrijlopen en snel overspelen zijn essentieel om te kunnen scoren.
Speelveld en Materiaal
- Afmeting speelveld: Het speelveld heeft een afmeting van 24 meter x 12 meter. In de zaal is een afmeting van 20 meter x 12 meter ook toegestaan.
- Balgrootte: De balgrootte is afhankelijk van de leeftijdscategorie.
- Paal en Korf: De paal moet 3,5 meter hoog zijn, met bovenaan een korf. Voor jeugdteams gelden vaak aangepaste hoogtes, afhankelijk van de leeftijdscategorie (2, 2,5 of 3 meter hoog).
Spelregels in Detail
- Niet Lopen met de Bal: Een speler mag niet lopen met de bal. Dit gebeurt wanneer een speler, na het vangen van de bal, beide benen verplaatst. Voor de jongste spelers wordt deze regel soepeler gehanteerd.
- Verdedigd Schieten: Een aanvaller mag niet schieten als hij wordt verdedigd. Een speler is verdedigd als de verdediger tussen de paal en de aanvaller in staat, met de handen omhoog. Deze regel geldt vanaf de E-jeugd.
- Geslachtsspecifieke Verdediging: Bij gemengd korfbal mogen jongens alleen jongens verdedigen en meisjes alleen meisjes. Bij overtreding volgt een strafworp.
- Vakwissel: Om de twee doelpunten wordt er gewisseld van vak en functie. De doelpunten van beide teams worden hierbij meegeteld.
- Balbezit: Wanneer een speler de bal vasthoudt, mag deze niet worden afgenomen door aan de bal te trekken of de bal uit de handen te tikken.
- Geen Lichamelijk Contact: Korfbal is geen contactsport. Het is niet toegestaan de tegenstander te hinderen met het lichaam.
- Voetbal: Wanneer de bal bewust of onbewust op de voeten of onderbenen van een speler komt, is het "voetbal".
- Bal Uit: Wanneer de bal de grond raakt buiten de lijnen, is de bal uit. Dit geldt ook als een speler zich op of buiten de lijnen bevindt wanneer hij contact heeft met de bal.
- Niet Overgeven: Het is niet toegestaan de bal over te geven aan een andere speler van het team. De bal moet los door de lucht zijn gegaan voordat een teamgenoot de bal vangt.
- 10-secondenregel: Een speler moet binnen 10 seconden de bal overspelen naar een medespeler.
- Schieten na Afvangen: Een speler mag na zijn eigen schot niet direct na het afvangen weer schieten. De speler moet in die situatie de bal eerst overspelen naar een medespeler. Als speler A schiet en mist, en speler B vangt af, mag diegene wel meteen schieten.
Speltijd en Time-outs
- Speeltijd: Een wedstrijd duurt 4 x 10 minuten.
- Time-outs: Er is een korte time-out van 1 minuut na 10 minuten en 30 minuten spelen, en een rustperiode van 5 minuten na 20 minuten spelen. Wisselen is toegestaan tijdens time-outs en rust.
Wissels en Speciale Situaties
- Wisselen: Wisselen is toegestaan tijdens time-outs en rust.
- SUPER-speler: De SUPER-speler is een wisselspeler van de ploeg die achterstaat. De verhouding in het veld is dan 5 tegen 4.
- Tijdstraf: De tijdstraf wordt toegepast in klassen met een schotklok. Als iemand op de bank een gele kaart krijgt, mag het team gedurende die periode geen time-outs en wissels aanvragen.
Kleding en Schoenen
Goede schoenen zijn essentieel voor korfbal. Korfbalkleding is gemaakt van soepele stoffen die voldoende bewegingsvrijheid bieden en vocht en warmte goed reguleren, waardoor de lichaamstemperatuur optimaal blijft.
Korfbal voor de Jeugd
Voor jeugdteams gelden vaak aangepaste regels. Zo is de paal meestal geen 3,5 meter hoog, maar afhankelijk van de leeftijdscategorie 2, 2,5 of 3 meter hoog. Jeugd F (6 t/m 8 jaar) speelt op een eenvaksveld dat meestal kleiner is dan een normaal speelveld. De aanvallers en verdedigers staan dan op hetzelfde vak. Ook Jeugd E (8 tot 10 jaar) speelt op een kleiner veld, maar dit veld is wel verdeeld in twee vakken. In jeugdteams wisselen teamleden sneller van vak en functie. Bij sommige clubs wisselen ze om de tien minuten.
De Rol van de Scheidsrechter
De IKF beschouwt de scheidsrechter als een spelleider die ervoor zorgt dat de spelers met elkaar kunnen wedijveren. De scheidsrechter maakt het spel mogelijk door de regels te handhaven en het spel in goede banen te leiden.
Lees ook: Korfbalstatistieken: Ruben Zwaan
Internationale Regels en Nationale Afwijkingen
De IKF vertegenwoordigt 70 landen, met Nederland als het grootste korfballand. De internationale commissie die de spelregels opstelt, het Playing Rules Committee (PRC), bestaat uit vertegenwoordigers uit België, Hongkong, Portugal en Nederland. Het bestuur van de IKF stelt uiteindelijk de spelregels vast.
Naast de spelregels zijn er de zogenaamde Competition Regulations (CR), die landen de mogelijkheid geven om maatwerk te leveren. Het KNKV bijvoorbeeld, kan een afwijkend aantal mannen en vrouwen laten meedoen bij jeugd- en breedtekorfbal en mag acht wisselspelers op de bank hebben, terwijl de spelregels maximaal zes toestaan. De IKF heeft in 2023 enkele aanbevelingen gedaan aanvullend op de spelregels.
Lees ook: Homoseksualiteit en korfbal