Een liesblessure is een veelvoorkomende en vaak hardnekkige blessure, vooral bij sporters. Voetballers, hockeyers en rugbyspelers lopen een verhoogd risico vanwege de vele draai-, wend- en versnellingsbewegingen die bij deze sporten voorkomen. Deze blessure kan variëren van een lichte spierverrekking tot een ernstige peesontsteking of zelfs een scheuring. Het is essentieel om een liesblessure serieus te nemen en de juiste behandeling te starten om erger te voorkomen en een spoedig herstel te bevorderen.
Wat is een Liesblessure?
Een liesblessure is een blessure aan de spieren, pezen of ligamenten in de liesstreek. De pijnklachten bevinden zich meestal aan de binnen-onderzijde van het schaambeen, waar de spieren van de binnenzijde van het bovenbeen vastzitten. Liesblessures kunnen worden onderverdeeld op basis van hoe ze ontstaan:
- Acute blessures: Deze ontstaan plotseling door een specifiek moment, zoals een val of verdraaiing. Meestal is er sprake van een spierscheurtje in de overgang van de pees naar de spierbuik van de betreffende spier (adductor).
- Overbelastingsblessures: Deze ontstaan geleidelijk door herhaaldelijke belasting van spieren, pezen of gewrichten over een langere periode. De voetballerslies is hier een voorbeeld van.
Symptomen van een Liesblessure
De symptomen van een liesblessure kunnen variëren afhankelijk van de ernst en het type blessure. Veelvoorkomende symptomen zijn:
- Pijn: Scherpe, kloppende of stekende pijn in de liesstreek, die erger wordt bij beweging, zoals het optillen van het been of het samenvoegen van de knieën. In het begin is er vaak alleen maar stijfheid op de ochtend na een zware training of wedstrijd en wat pijn bij druk op het schaambeen. Later treedt pijn op na elke sportbelasting.
- Stijfheid: Een gevoel van stijfheid in de lies, vooral 's ochtends of na rust.
- Spasmen: Krampen of onwillekeurige spiersamentrekkingen in de liesspieren.
- Zwelling: Ontsteking en zwelling in het liesgebied, die binnen enkele minuten tot uren na het letsel kunnen optreden.
- Zwakte: Verminderde kracht in de liesspieren, waardoor het moeilijk wordt om het been op te tillen of andere bewegingen uit te voeren.
- Blauwe plekken: Blauwe plekken of verkleuring van de huid als gevolg van bloeduitstortingen in het getroffen gebied.
- Geluid of gevoel: Bij ernstige blessures, zoals een niveau 3 verrekking, kan er een "plop"-geluid of -gevoel zijn op het moment dat de spier scheurt.
- Prestatievermindering: Duidelijke vermindering van prestaties tijdens het sporten.
- Continue pijn: In ernstige gevallen is er continu pijn en is sporten eigenlijk niet meer mogelijk.
Oorzaken van een Liesblessure
Liesblessures kunnen verschillende oorzaken hebben, waaronder:
- Overbelasting: Herhaalde bewegingen of overmatige belasting van de liesspieren, bijvoorbeeld door intensieve trainingen zonder voldoende rust.
- Slechte warming-up: Onvoldoende warming-up van de spieren voor het sporten, waardoor ze minder flexibel en vatbaarder zijn voor blessures.
- Gebrek aan flexibiliteit: Strakke liesspieren of een beperkte bewegingsomvang in de heup kunnen het risico op een liesblessure verhogen.
- Spierzwakte: Zwakke liesspieren of een disbalans tussen verschillende spiergroepen rond de heup en lies kunnen leiden tot overbelasting en blessures.
- Trauma: Een directe klap op de lies of een plotselinge, onverwachte beweging kan een acute liesblessure veroorzaken.
- Verkeerde techniek: Een verkeerde sporttechniek kan leiden tot overbelasting van de liesspieren.
- Snelle toename van trainingsintensiteit: Een plotse toename in trainingsvolume of -intensiteit, zonder voldoende tijd voor het lichaam om zich aan te passen.
- Hoge spierspanning: Een verhoogde spierspanning in de spieren aan de binnenzijde van het bovenbeen.
- Stijfheid van heup en romp: Verminderde flexibiliteit in de heup en romp.
Soorten Liesblessures
Er zijn verschillende soorten liesblessures, waaronder:
Lees ook: Passie en Kritiek NAC Breda Ultras
- Spierverrekking (Verrekte Lies): Dit is een blessure veroorzaakt door het overrekken of scheuren van spieren aan de binnenzijde van de dij of de voorkant van de heup. De ernst van een verrekte spier hangt af van de omvang van de spierschade:
- Niveau 1: Lichte verrekking met scheuring van enkele spiervezels. De spier is gevoelig, maar behoudt zijn normale kracht.
- Niveau 2: Gemiddelde verrekking met scheuring van een groter aantal spiervezels. Er is meer gevoeligheid en pijn, aanzienlijk krachtsverlies en soms blauwe plekken.
- Niveau 3: Ernstige scheuring van de spiervezels, soms zelfs een volledige afscheuring. Een "pop"-geluid wordt gehoord of gevoeld tijdens de blessure.
- Adductor Tendinopathie (Pubalgia): Een aandoening waarbij de pezen van de adductoren (de spieren aan de binnenkant van het dijbeen) geïrriteerd, ontstoken of beschadigd raken.
- Liesbreuk (Inguinale Hernia): Een aandoening waarbij een deel van de darm door een zwakke plek in de buikwand uitpuilt in het liesgebied.
- Sport-hernia (Gilmore’s Groin): Een complexe aandoening waarbij er sprake is van chronische liespijn zonder dat er sprake is van een duidelijke hernia.
- Schaambotstressfractuur: Een kleine scheur in het schaambot (het bot aan de voorkant van het bekken), meestal veroorzaakt door herhaalde stress en belasting.
- Voetballerslies: Een overbelastingblessure van de spier die aan de binnenzijde van het bovenbeen loopt.
Diagnose van een Liesblessure
Het is belangrijk om een juiste diagnose te laten stellen door een medisch professional, zoals een sportarts of fysiotherapeut, wanneer je symptomen van liesklachten ervaart. De diagnose begint met een gesprek over de aard van de klachten, het ontstaan ervan en de activiteiten die de pijn verergeren. Vervolgens zal de arts of fysiotherapeut een lichamelijk onderzoek uitvoeren, waarbij de liesstreek wordt onderzocht op pijn, zwelling en bewegingsbeperkingen.
Tijdens het lichamelijk onderzoek kan de arts of fysiotherapeut de volgende tests uitvoeren:
- Palpatie: Het onderzoeken van delen van de spier om de exacte locatie van het letsel te bepalen.
- Weerstandstests: De arts of fysiotherapeut vraagt je om weerstand te bieden met je been terwijl hij/zij deze voorzichtig naar buiten probeert te drukken (spierkrachttest).
- Bewegingsonderzoek: Het been voorzichtig van het lichaam af bewegen om de bewegingsvrijheid te beoordelen.
In sommige gevallen kan aanvullend onderzoek nodig zijn om de diagnose te bevestigen of andere oorzaken van de pijn uit te sluiten. Dit kan bijvoorbeeld een röntgenfoto zijn om aandoeningen van het heupgewricht uit te sluiten, of een MRI-scan om de spieren, pezen en ligamenten in de liesstreek in detail te bekijken.
Behandeling van een Liesblessure
De behandeling van een liesblessure is afhankelijk van het type blessure en de ernst van de klachten. Over het algemeen omvat de behandeling de volgende aspecten:
- Rust: Vermijd activiteiten die de pijn verergeren. Als er in het dagelijks leven activiteiten zijn waarbij klachten van de lies optreden, dan moet ook deze belasting worden verminderd.
- Koelen: Koel de liesstreek meerdere keren per dag met ijs gedurende 15-20 minuten om pijn en zwelling te verminderen.
- Compressie: Gebruik een compressieverband om de liesstreek te ondersteunen en zwelling te verminderen.
- Elevatie: Houd het been omhoog om zwelling te verminderen.
- Pijnstillers: Neem indien nodig pijnstillers, zoals paracetamol of ibuprofen, om de pijn te verlichten.
- Fysiotherapie: Een fysiotherapeut kan helpen bij het herstel van een liesblessure door middel van verschillende behandelingen en technieken, waaronder:
- Pijn- en ontstekingsmanagement: Advies over het toepassen van ijs, het nemen van ontstekingsremmende medicatie en rustperiodes om pijn en zwelling te verminderen.
- Mobiliteit en flexibiliteit: Oefeningen om de mobiliteit en flexibiliteit van het liesgebied te verbeteren, waardoor beweging gemakkelijker en comfortabeler wordt.
- Spierkracht: Een reeks gerichte oefeningen om de kracht van de liesspieren en omliggende spiergroepen te verbeteren, wat helpt bij het ondersteunen en stabiliseren van het gewricht. Hierbij is vooral excentrische krachttraining aangewezen.
- Functionele training: Begeleiding bij het uitvoeren van specifieke bewegingen en activiteiten die verband houden met het dagelijkse leven, werk of sport, om ervoor te zorgen dat je veilig en effectief kunt bewegen.
- Manuele therapie: Technieken zoals massage, mobilisaties en rekken om pijn te verlichten, spierspanning te verminderen en de doorbloeding te verbeteren.
- Educatie en advies: Informatie over het herstelproces en strategieën om verdere blessures te voorkomen, zoals het opwarmen en afkoelen voor en na het sporten, het dragen van geschikt schoeisel en het aanpassen van trainingsroutines.
- Oefeningen: Het uitvoeren van specifieke oefeningen om de liesspieren te versterken en de flexibiliteit te verbeteren is een belangrijk onderdeel van de behandeling. Voorbeelden van oefeningen zijn:
- Rekoefeningen: Rekoefeningen voor de adductoren en de iliopsoas, waarbij geen pijn gevoeld mag worden.
- Stand met een been gestrekt naar buiten en de ander gebogen in de knie. Beide voeten naar voren gericht houden. Zet je hand op de heup. Buig verder door het been en druk de heup naar binnen. Probeer de eindstand te bereiken en probeer in de uitademing verder te komen.
- Zit op de grond met de voetzolen tegen elkaar. Romp rechtop houden of iets naar voren. Beide ellebogen op de knieën zetten. Langzaam beide benen naar buiten-beneden drukken tot eindstand is bereikt. Deze stand 1 minuut vasthouden. In uitademing proberen rustig verder te komen.
- In schutterstand (knie op de grond, romp rechtop houden). Laat heup zakken naar vooruitstaande voet. Deze stand 1 minuut vasthouden. Probeer in de uitademing iets verder te zakken. Eventueel een stoel erbij zetten om steun te hebben.
- Spierversterkende oefeningen: Spierversterkende oefeningen voor adductoren, buik- en bekkenstabiliserende spieren, waarbij vooral excentrische krachttraining aangewezen is. Wacht met het dagelijks uitvoeren van deze oefeningen tot er weinig pijn- en stijfheidklachten meer zijn.
- Oefeningen uit de folder:
- Span de bovenbeenspieren aan waardoor de voeten tegen de voetbal worden gedrukt (10 keer voor 30 seconden).
- Neem de voetbal tussen de knieën. Span de bovenbeenspieren aan zodat de knieën tegen de voetbal drukken (10 keer voor 30 seconden).
- Buikspieroefeningen in rechte en schuine richting (5 series van 10 herhalingen in alle richtingen).
- Buikspieroefening met voetbal tussen de knieën, waarbij je de knieën tegen de voetbal duwt (5 series van 10 herhalingen in alle richtingen).
- Balanstraining op de tol (5 minuten).
- Maak schaatsbewegingen op de glijmat (5 keer voor 1 minuut).
- Rekoefeningen: Rekoefeningen voor de adductoren en de iliopsoas, waarbij geen pijn gevoeld mag worden.
- Aanpassen van de sportbelasting: Verminder de sportbelasting en pas de trainingen aan om overbelasting te voorkomen. Bij het aanpassen van de sportbelasting is een belangrijke stelregel dat niet door de pijn heengegaan mag worden. Wanneer bijvoorbeeld hardlopen nog pijnlijk is, dient de sporter het advies te krijgen alleen alternatief te trainen. Fietsen, fitnesstraining en steppen zijn mogelijke alternatieven. Op geleide van het verminderen van de ochtendstijfheid, kan op een gegeven moment de looptraining weer voorzichtig hervat worden, te beginnen met meerdere keren enkele minuten hardlopen. Hierbij wordt het criterium gehanteerd dat onder het uitbreiden van de sportbelasting, er toch een teruggang in pijn dient te zijn. Is dat het geval, dan kan het aantal minuten van de duurloop geleidelijk verhoogd worden. Met het aanhouden van dit principe kan de belasting vervolgens geleidelijk worden uitgebreid. Vermijd activiteiten zoals ‘kappen en draaien’ met bal en met tegenstander en ‘schieten’ op het doel.
- Alternatieve behandelingen: In sommige gevallen kunnen alternatieve behandelingen, zoals manuele therapie of acupunctuur, helpen om de pijn te verlichten en het herstel te bevorderen. Een voorbeeld van een manuele therapie is de Jan Kleinpenning-methode.
In sommige gevallen kan een operatie worden overwogen, bijvoorbeeld bij hardnekkige lieskanaal gerelateerde klachten of bij femoracetabulaire impingement syndroom (FAIS) van de heup.
Lees ook: Kleding en benodigdheden Uganda
Duur van het Herstel
De duur van het herstel van een liesblessure kan variëren afhankelijk van de ernst van de blessure en de individuele factoren. Over het algemeen duurt het herstel van een lichte spierverrekking enkele weken, terwijl het herstel van een ernstige peesontsteking of scheuring enkele maanden kan duren. Het is belangrijk om geduldig te zijn en de aanwijzingen van de arts of fysiotherapeut op te volgen om een volledig herstel te waarborgen.
Preventie van een Liesblessure
Er zijn verschillende maatregelen die je kunt nemen om een liesblessure te voorkomen:
- Goede warming-up: Begin elke training of wedstrijd met een goede warming-up om de spieren voor te bereiden op de inspanning.
- Rekken: Rek regelmatig de liesspieren om de flexibiliteit te verbeteren.
- Spierversterking: Versterk de liesspieren en de omliggende spieren om de stabiliteit te verbeteren.
- Juiste techniek: Zorg voor een goede sporttechniek om overbelasting te voorkomen.
- Geleidelijke opbouw: Verhoog de trainingsintensiteit geleidelijk om het lichaam de tijd te geven zich aan te passen.
- Voldoende rust: Neem voldoende rust om de spieren te laten herstellen.
- Luister naar je lichaam: Negeer pijn niet en neem rust als je klachten ervaart.
De Rol van een Sportarts
Als je een liesblessure hebt, is het verstandig om een sportarts te raadplegen, zeker als de klachten langer dan zes weken bestaan. De sportarts kan onderzoeken of er aanwijzingen zijn dat er iets anders de oorzaak van de pijnklachten is. De sportarts zal kijken of er aandoeningen zijn van het heupgewricht (bij vermoeden hierop wordt een röntgenfoto gemaakt). Verder kijkt hij naar de lage rug en de SI-gewrichten. Ook wordt onderzocht of de buikspieren ook een peesontsteking vertonen (dat wordt vaak in combinatie met een liesblessure gezien). Er wordt ook gekeken of er geen liesbreuk is en andere, zeldzamere aandoeningen worden uitgesloten. De sportarts zal na zijn onderzoek adviezen geven over het verminderen van de sportbelasting en het verhogen van de belastbaarheid.
De Rol van een Sportfysiotherapeut
Een sportfysiotherapeut kan een revalidatieschema opstellen en bespreken, en je begeleiden in de terugkeer naar het voetbalveld. De (sport)fysiotherapeuten van het Sportmedisch Centrum (SMC) van de KNVB zijn bijvoorbeeld gespecialiseerd in de behandeling van liesblessures. Zij kunnen je op weg helpen door de juiste diagnose te stellen en een oefen-/revalidatieprogramma op te stellen.
Lees ook: Steun het Nederlands Elftal met stijl
tags: #liesblessure #voetbal #behandeling