Basketbal is een snelle, uitdagende, gezellige en spectaculaire sport die door twee ploegen van vijf spelers wordt gespeeld. Het doel is om te scoren in de basket van de tegenstander en te verhinderen dat de tegenstander scoort. Scoren levert punten op: twee punten voor een veldscore, drie punten voor een score achter de driepuntenlijn, en één punt voor een score uit een vrije worp. Basketbal is een teamsport die atletiek, strategie en vaardigheid combineert.
Geschiedenis van Basketbal
Basketbal is in 1891 in Amerika uitgevonden door James Naismith, een gymnastiekleraar in Springfield. Hij kreeg de opdracht om een nieuw binnenspel te verzinnen. Na lang nadenken hing hij twee perzikmanden aan het balkon op elk eind van de gymzaal en bedacht hij dertien spelregels. Naismith maakte twee teams van vijf spelers die een voetbal door de mand moesten mikken. Basket Ball was uitgevonden. In het begin had de mand gewoon nog een bodem, waardoor het moeilijk was om de bal er na een score uit te krijgen. In 1926 kwam basketbal over van Amerika naar Nederland.
De Basketbal
Een basketbal is van rubber of leer. Er zijn verschillende maten ballen:
- Maat 4: wordt gebruikt door kinderen jonger dan 8 jaar.
- Maat 5: wordt gebruikt door kinderen t/m 12 jaar.
- Maat 6: wordt gebruikt door iedereen vanaf 13 jaar.
- Maat 7: wordt alleen gebruikt door jongens/mannen vanaf 15 jaar.
De Basketbalring en het Bord
Er zijn verschillende manieren om een basket op te hangen, bijvoorbeeld aan de muur, aan een paal of verrijdbaar. De ring heeft een diameter van 45 centimeter. Het bord moet officieel 1 meter en 5 centimeter hoog zijn en 1 meter en 80 centimeter breed. Op het bord is net boven de ring een rechthoek getekend van 45 centimeter hoog en 59 centimeter breed. Deze rechthoek is een hulpmiddel om de bal via het bord door de ring te gooien. De ring hangt op 3 meter en 5 centimeter hoogte.
Spelregels en Speeltijd
Een basketbalwedstrijd bestaat uit 4 kwarten van 10 minuten. Tussen het 1e en 2e kwart en het 3e en 4e kwart zit een pauze van 2 minuten. Tussen het 2e en 3e kwart zit een pauze van 15 minuten. De speeltijd van een basketbalwedstrijd is dus 40 minuten, maar een wedstrijd duurt langer, omdat de tijd stilstaat als de bal uitgaat of als er een overtreding wordt gemaakt. In het basketbal kun je niet gelijk spelen. Als de stand op het eind gelijk is, dan wordt er verlengd met 5 minuten. Is de stand na de verlenging weer gelijk? Dan wordt er opnieuw 5 minuten verlengd, net zo lang totdat er een winnaar is. Kinderen t/m 12 jaar spelen in plaats van 4x10 minuten 8x4 minuten.
Lees ook: Basketbal taart versieren
Basisprincipes en Overtredingen
- Je mag maximaal 2 passen zetten met de bal in de hand.
- Als je 1 voet aan de grond houdt mag je de andere voet wel verplaatsen.
- Bij het dribbelen stuiter je de bal met 1 hand op de grond.
- Nadat je de bal hebt opgepakt, mag je niet nog een keer dribbelen.
- Je mag de bal niet met je voeten spelen.
- De bal is uit, wanneer de bal buiten het veld op de grond of op de lijn valt.
- Je krijgt een persoonlijke fout als je opzettelijk lichamelijk contact met je tegenstander maakt.
- Als je 5 persoonlijke fouten hebt dan moet je het veld verlaten.
Soorten Overtredingen
- Persoonlijke fout: niet-toegestaan lichaamscontact (Defensief of offensief)
- Technische fout: technische fouten of ongedisciplineerd spel.
- Bij vijf persoonlijke of technische overtredingen wordt een speler uitgesloten van de lopende wedstrijd.
Shot Clock en Andere Regels
Op de zogenaamde shot clock worden 24 seconden afgeteld: de maximale tijd die een aanval mag duren. Zodra een team de bal in bezit krijgt, moeten ze ervoor zorgen dat ze binnen 8 seconden de eigen helft te verlaten en de helft van de tegenstander betreden. Bij een aanval mogen de verdedigers zich slechts drie seconden lang op de helft van de tegenstander bevinden. Bij een inworp mag een speler de bal maximaal 5 seconden lang vasthouden. Tijdens het spel moet een speler, die nauw bewaakt wordt, uiterlijk na vijf seconden beginnen met dribbelen, of een worp op doel wagen. Zodra de speler met balbezit stopt met dribbelen, mag hij of zij met de voeten nog twee keer de grond aanraken; daarna moet de bal weggepasst zijn, of moet er op de basket geschoten worden. Het aanraken van de bal met voet, knie, of been wordt als voetcontact beschouwd. Zodra een aanvaller na het dribbelen de bal opgepakt heeft, mag hij niet opnieuw aan een dribbel beginnen (dubbele dribbel). Een bal die richting basket geworpen word, die zich in neerwaartse richting beweegt, en de ring van de basket nog niet aangeraakt heeft, mag niet door een verdediger aangeraakt of geblokkeerd worden.
Partijvormen
Basketbal kan je 3-tegen-3 (3×3) of 5-tegen-5 spelen. Bij 3×3 mag je team uit maximaal 4 spelers bestaan waarvan er altijd 3 op het veld staan. Anders dan bij sommige andere sporten mag je bij basketball onbeperkt wisselen. Elke keer als het spel stil ligt (bijvoorbeeld als de bal uit is), mogen beide teams wisselen.
Basketbalposities
In het basketbal staan er tegelijkertijd in totaal tien spelers op het veld; vijf per team. Bij begin van de wedstrijd nemen de basisspelers, de zogenaamde starting five, hun posities in. Normaal gezien staan ze opgesteld als twee Forwards, twee Guards, en een Center. De posities en capaciteiten van basketbal spelers zijn in een team enigszins verschillend.
- Point Guard: Dit is de spelverdeler, meestal een wat kleinere en zeer wendbare speler. De capaciteiten van een point guard zijn het snel kunnen passen en de balbehandeling, goed kunnen dribbelen en het spel kunnen overzien en verdelen.
- Shooting Guard: Dit is de speler die vooral voor de punten moet zorgen. Deze speler is vaak atletisch, redelijk lang, maar blijft wel wendbaar. De technische vaardigheden met schot, dunk en andere scoringstechnieken maken dit een veelzijdige en belangrijke speler.
- Small Forward: De small forward positie is op meerdere manieren in te vullen, met als doel om bij te dragen aan het scoren van het team. Hoewel de naam small, is een gemiddelde small forward in de NBA toch echt minimaal 1,95 meter lang.
- Power Forward: Een Power forward combineert lengte met kracht en agressiviteit. Rebounds pakken, schoten blokken en scoren van dichtbij zijn de taken van de power forward. De lengte is in de NBA gemiddeld groter dan 2,00 meter.
- Center (Middenvelder): De center is doorgaans de langste en meest statige speler in het team. Deze speler is een belangrijk aanspeelpunt en kan van dichtbij de basket scoren. Ook is dit een belangrijke speler in het verdedigen onder de basket en het blokken van schoten van de tegenpartij. De gemiddelde lengte van een center is in de NBA is minimaal 2,08 meter lang.
De Evolutie van de Center Positie
Middenvelders, of de nummers 5, staan meestal het dichtst bij de basket. Ze maken aanvallende en verdedigende acties langs de randen van het veld, omdat zij vaak, maar niet altijd, de langste speler op het veld zijn. Bij de oorspronkelijke manier van spelen stonden middenvelders met hun rug naar de basket. De bal werd via de binnenkant naar hen gespeeld en de speler "verdedigde op diens plek". Dat betekent dat zij met hun rug naar de basket een verdediger omzeilden, voordat zij de bal overspeelden of een schot op het doel maakten. Ze probeerden dicht bij de basket een schot te maken door "acties op de plek" te maken, te wenden en draaien onderaan de geverfde baan. De lengte van een middenvelder maakt deze acties op de plek effectiever: als zij zich omdraaien om een kort jumpshot te maken, creëert hun lichaamslengte meer afstand van de verdediger, waardoor ze minder snel geblokt worden. Deze middenvelders zijn "malers". "[Misschien] kunnen ze niet buiten de vrijworplijn scoren, maar ze kunnen 10 rebounds in een wedstrijd pakken", zegt Mitchell over traditionele middenvelders. Nu spelers vaardiger zijn en de posities veranderen, zijn middenvelders in staat tot meer dan ooit, en daar worden ze ook toe aangemoedigd. Veel middenvelders blijven nu niet meer dicht bij de basket, maar gaan buiten de 3-puntslijn en schieten op langere afstand, iets wat in het verleden niet verwacht werd. Ze worden ook gestimuleerd om meer dribbelvaardigheden te gebruiken. Wanneer de middenvelder buiten de geverfde ruimte gaat en nog steeds kan scoren, zo vertelt Howard, dan is er meer ruimte in het midden van de vloer. Om de positie van de moderne middenvelder te spelen, waarbij je zowel dicht bij de basket staat als ervandaan gaat om te scoren, moeten spelers behendig, atletisch en mentaal sterk zijn.
Basketbal in Nederland en de Wereld
In 1926 kwam basketbal over van Amerika naar Nederland. De eerste jaren werd er alleen in competitie gebasketbald in Amsterdam. Na de Tweede Wereldoorlog werd de ‘Amsterdamse Basketball Bond’ opgericht. Alleen de allerbeste Nederlandse basketballers worden geselecteerd voor het Nederlands Team. In iedere leeftijdscategorie vanaf 14 jaar is er een Nederlands Team, voor jongens/heren en voor meiden/dames. Ook het rolstoelbasketbal heeft twee Nederlandse teams.
Lees ook: Specificaties Wilson Basketbal Maat 6
Basketbal is uitgevonden in Amerika. Het is daar dan ook een erg populaire sport, veel populairder dan bijvoorbeeld voetbal. Zo hebben bijna alle high schools (middelbare scholen) en universiteiten hun eigen basketbalteams. De beste basketballers van de wereld spelen in de Amerikaanse basketbal competitie de NBA (National Basketball Association). De profs verdienen miljoenen dollars.
Bekende Spelers en Teams
- Bekende point guards uit de NBA waren bijvoorbeeld Isiah Thomas en John Stockton.
- De bekendste shooting guards zijn Michael Jordan, en Kobe Bryant.
- De bekendste Small Forward in de huidige NBA is Lebron James.
- Rik Smits is een bekende Nederlandse center die in de NBA speelde bij de Indiana Pacers.
- Francisco Elson is een Nederlandse speler die zelfs een kampioenschap won met de San Antonio Spurs.
- De ploeg met de meeste NBA titels is 'Boston Celtics', (17 stuks).
Lees ook: Marijkesingel Barendrecht basketbal