Korfbal is een dynamische sport die teamwork, tactiek en behendigheid combineert. De regels van het korfbal zijn ontworpen om fair play en een aantrekkelijk spel te bevorderen. Met name voor de jeugd zijn er specifieke regels en aanpassingen om de sport toegankelijk en leerzaam te maken. Dit artikel geeft een overzicht van de belangrijkste regels en afwijkingen die gelden voor jeugdkorfbalwedstrijden in Nederland, met verwijzing naar de internationale spelregels van de IKF (International Korfball Federation) en de specifieke invulling door het KNKV (Koninklijk Nederlands Korfbalverbond).
Internationale Basis en Nationale Invulling
De basis van de korfbalregels wordt gelegd door de IKF, die de spelregels wereldwijd vaststelt. De IKF vertegenwoordigt 70 landen, waarbij Nederland het grootste korfballand is. Het Playing Rules Committee (PRC), met vertegenwoordigers uit België, Hongkong, Portugal en Nederland, stelt de spelregels op. Het bestuur van de IKF bekrachtigt deze vervolgens.
De IKF publiceerde in de zomer van 2020 een nieuw spelregelboek, waarin de basis van de sport centraal staat: samenspel rondom een doel dat vanuit 360 graden benaderbaar is, balbezitbescherming en de rol van alle spelers als zowel aanvaller als verdediger. De scheidsrechter wordt gezien als spelleider die de spelers in staat stelt met elkaar te wedijveren.
Naast de spelregels zijn er de Competition Regulations (CR). Deze bieden ruimte aan nationale bonden, zoals het KNKV, om maatwerk te leveren. Zo kan het KNKV afwijken van de IKF-spelregels wat betreft het aantal mannen en vrouwen in jeugd- en breedtekorfbalteams, en het aantal wisselspelers op de bank (maximaal acht in plaats van de door de IKF toegestane zes).
Afwijkingen voor de Jeugdcompetitie
Het KNKV organiseert jaarlijks de competitie en kan activiteiten organiseren die niet als wedstrijden in het kader van de reglementen worden aangemerkt. Binnen de competitie zijn er verschillende rubrieken, aanduidingen, klassen en poules. Het bondsbureau bepaalt welke teams worden ingedeeld in het topkorfbal, de A-categorie en de B-categorie.
Lees ook: Korfbalstatistieken: Ruben Zwaan
In de A-categorie geldt een uiterste geboortejaar, wat bepaalt in welke leeftijdscategorie een speler maximaal mag spelen. In de B-categorie heeft elk team een gemiddelde leeftijd, vastgesteld op basis van de teamsamenstelling bij de publicatie van de definitieve competitie-indeling. Voor wedstrijden geldt een uiterste geboortedatum. Teams in de B-categorie worden ingedeeld op basis van gemiddelde leeftijd (per 31 december van het seizoen) en sterkte-indicatie, waarbij ook de reisafstand een factor is.
Gemengde Teams en Damesteams
De competition regulations (CR) van de IKF geven, zoals gezegd, ruimte aan de nationale bonden om maatwerk te leveren. Er zijn afwijkingen voor de veldcompetitie ten opzichte van de ‘Spelregels korfbal 2024’, en afwijkingen voor de damescompetitie (veld en zaal). Dit geldt voor competities voor gemengde teams en damesteams voor senioren, U19, U17 en U15 die niet tot het topkorfbal behoren, en voor competities voor gemengde teams en damesteams voor senioren en jeugd die niet tot het topkorfbal of de A-categorie behoren.
Zaterdag- en Zondagteams
Zaterdagteams en zondagteams kunnen in één poule worden ingedeeld. Verenigingen moeten aan het bondsbureau doorgeven welke teams als zaterdagteams beschouwd moeten worden, mocht er een verandering zijn ten opzichte van de lopende competitie. Het is verenigingen toegestaan om met combinatieteams van meerdere verenigingen deel te nemen aan de competitie.
Speeldagen en Aanvangstijden
Competitiewedstrijden worden in principe vastgesteld op zaterdag, zondag en andere vrije dagen, of op dagdelen van werkdagen die als vrije tijd worden aangemerkt. Er wordt rekening gehouden met de levensbeschouwelijke opvattingen van tegenstanders om niet op zondag aan competitiewedstrijden deel te nemen. Het bondsbureau is bevoegd wedstrijden in te lassen, uit te stellen of het aanvangsuur te wijzigen. Bij vertragingen mag een wedstrijd maximaal dertig minuten later beginnen dan het vastgestelde aanvangstijdstip. Indien een wedstrijd meer dan 10 minuten te laat begint door hinderlijke overlast, dient de scheidsrechter hiervan een aantekening te maken op het wedstrijdformulier.
Een verzoek tot wijziging van de speeldag en/of aanvangstijd moet op een vastgestelde manier ingediend en bevestigd worden door de tegenpartij. Het Bondsbestuur kan aanvullende eisen stellen aan het honoreren van een wijzigingsverzoek.
Lees ook: Homoseksualiteit en korfbal
Puntentelling
Indien een wedstrijd in een gelijkspel kan eindigen, krijgt het winnende team twee wedstrijdpunten en het verliezende team geen punten. Indien een wedstrijd niet in een gelijkspel kan eindigen, krijgt het winnende team in de reguliere speeltijd drie wedstrijdpunten, en het verliezende team geen punten. Eindigt de wedstrijd in de reguliere speeltijd gelijk, dan volgt er een golden goal principe zoals bepaald in het competitiehandboek.
Niet Uitgespeelde Competities en Terugtrekking van Teams
Indien een veld- en/of zaalcompetitie in het topkorfbal of de A-categorie door uitzonderlijke omstandigheden niet volledig uitgespeeld kan worden, wordt deze competitie als niet gespeeld beschouwd. In het daaropvolgende seizoen zullen alle teams in dezelfde klasse ingedeeld worden.
Opgegeven teams gepubliceerd in de definitieve indeling dienen de volledige competitie uit te spelen. Een vereniging die een team wil terugtrekken, moet een verzoek indienen bij het bondsbureau. Een terugtrekkingsverzoek voor aanvang van de competitie zal in beginsel worden ingewilligd, maar de vereniging krijgt hiervoor een administratieve geldboete.
Indien een vereniging een team terugtrekt uit het topkorfbal of de A-categorie na bekendmaking van de definitieve indeling, maar vóór aanvang van de betrokken competitie, wordt dit team beschouwd als niet meer behorende tot deze competitie. Alle rechten van dit team voor de betrokken competitie in het volgende competitiedeel of seizoen komen hiermee te vervallen. Indien een vereniging een team terugtrekt na de eerste gespeelde wedstrijd, worden alle door het team gespeelde wedstrijden als niet gespeeld beschouwd. In alle gevallen blijft de vereniging de wedstrijdbijdrage, een administratieve geldboete en eventuele straffen verschuldigd.
Het bondsbureau kan een vereniging toestaan om haar teams niet aan een beslissings-, play-off of play-down wedstrijd deel te laten nemen, mits het verzoek uiterlijk binnen 24 uur na plaatsing voor de betreffende wedstrijd(en) ingediend wordt.
Lees ook: Hoeveel calorieën verbrand je met korfbal?
Het KNKV kent een tegemoetkoming in de reiskosten voor teams in het topkorfbal en de A-categorie, indien een team veel kilometers aflegt.
Onbespeelbare Accommodaties en Afgelastingen
Indien de accommodatie van een vereniging lange tijd niet beschikbaar of bespeelbaar is en de vereniging niet zelf binnen een redelijke termijn hiervoor een oplossing heeft, kan het bondsbureau beslissen dat de thuiswedstrijden van deze vereniging op een andere accommodatie worden vastgesteld.
Bij onweer (binnen 3 km afstand), slechte velden (door vorst, sneeuwval, dooi of regenval) of extreme hitte (35 graden of meer) gelden specifieke regels. Bij onweer dient de scheidsrechter de wedstrijd te onderbreken. Bij slechte velden beoordeelt de thuisspelende vereniging of de wedstrijd door kan gaan. Bij extreme hitte beoordelen de verenigingen zelf of zij het verantwoord achten om een wedstrijd door te laten gaan (dit geldt alleen voor wedstrijden uit de blauwe en groene aanduiding). Bij zeer waarschijnlijke onbegaanbaarheid van de wegen beoordelen de verenigingen zelf of zij het verantwoord achten om een thuiswedstrijd door te laten gaan, dan wel af te reizen voor een uitwedstrijd.
Verenigingen informeren het bondsbureau over het niet doorgaan van de wedstrijd. Het Bondsbestuur beoordeelt achteraf of de beoordeling terecht was en kan aangifte doen bij de tuchtcommissie indien het advies niet wordt overgenomen.
Indien een veldwedstrijd geen doorgang vindt door verzuim van de tot kennisgeving verplichte vereniging, heeft het team dat een vergeefse reis maakt recht op vergoeding van de gemaakte kosten.
Spelerskaarten en Wedstrijdformulieren
Tenminste vijftien minuten voor aanvang van de wedstrijd biedt de aanvoerder het wedstrijdformulier aan de scheidsrechter aan. Op het wedstrijdformulier worden alle personen die deel uitmaken van de spelers en staf, inclusief hun rol, op de juiste wijze en volledig ingevuld.
Indien er bij wedstrijden in de B-categorie zich een situatie voordoet, waardoor een team een te oude speler mee laat spelen of als er een speler meespeelt die niet speelgerechtigd is, is er de mogelijkheid dat de tegenstander daar akkoord voor geeft. In dat geval worden er geen sancties opgelegd.
Indien op het wedstrijdformulier is aangetekend dat een lid van het team een formele waarschuwing heeft ontvangen of is weggezonden, wordt dit lid van het team door deze aantekening in staat van beschuldiging gesteld.
Het wedstrijdformulier dient uiterlijk vijftien minuten na afloop vastgelegd te zijn. Indien een wedstrijd geen doorgang vindt, moeten beide verenigingen het bondsbureau informeren via het formulier “niet gespeelde wedstrijd”.
Specifieke Jeugdregels en Afmetingen
Voor jeugdwedstrijden gelden specifieke regels en afmetingen, afhankelijk van de leeftijdscategorie. Deze regels zijn bedoeld om de sport aan te passen aan de fysieke en mentale ontwikkeling van de jeugdspelers.
Algemene Richtlijnen voor Jeugdwedstrijden
- Spelleiding: Zonder scheidsrechter, geen wedstrijd! Het is belangrijk dat scheidsrechters goed voorbereid zijn op het fluiten van een jeugdwedstrijd. Er zijn documenten beschikbaar die beschrijven hoe een jeugdwedstrijd gefloten moet worden, inclusief de regels per leeftijdscategorie en de speeltijd.
- Tijdsduur en Time-outs: De tijdsduur van de wedstrijden varieert per leeftijdscategorie. Vaak is er sprake van vier periodes met korte time-outs en een langere rustperiode halverwege de wedstrijd. Deze momenten zijn vastgesteld voor wissels en korte instructies.
- Afmetingen Speelveld: De afmetingen van het speelveld variëren ook per leeftijdscategorie. In de zaal is vaak een kleinere afmeting toegestaan.
- Balgrootte: De balgrootte is aangepast aan de leeftijdscategorie, zodat de bal beter hanteerbaar is voor de jeugdspelers.
- Wisselen: Wisselen is toegestaan tijdens time-outs en rustperiodes.
Voorbeelden van Specifieke Jeugdregels
- 10-secondenregel: Een speler moet binnen 10 seconden de bal overspelen naar een medespeler. Dit geldt niet alleen bij het uitnemen van de bal, maar gedurende de hele wedstrijd.
- Afschaffen van verdedigd schieten: (Niet expliciet genoemd in alle informatie, maar wel een mogelijke aanpassing voor jongere jeugd)
- SUPER-speler: In sommige gevallen, bijvoorbeeld bij een verschil van drie doelpunten, kan een SUPER-speler worden ingezet. Dit is een wisselspeler van de ploeg die achter staat, waardoor de verhouding in het veld 5-4 wordt. De SUPER-speler verlaat het veld zodra het verschil teruggebracht is tot twee doelpunten.
- 5-secondenregel: (Mogelijk voor de jongste jeugd) Een speler moet binnen 5 seconden de bal overspelen naar een medespeler.
Specifieke Voorbeelden van Regels per Leeftijdscategorie
Om een volledig beeld te geven, volgen hier enkele voorbeelden van specifieke regels en afmetingen per leeftijdscategorie (let op: deze kunnen variëren en zijn afhankelijk van de specifieke competitie en afspraken binnen het KNKV).
C-Jeugd (U15)
- Afmeting speelveld: 40m x 20m
- Balgrootte: Nr. 5
- Tijdsduur: 4 x 10 minuten (na 10 min. en 30 min.) korte time out van 1 minuut, na de eerste helft 5 minuten rust. Dit zijn de vaste momenten voor het toepassen van wissels en het geven van korte instructies.
D-Jeugd (U13)
- Afmeting speelveld: 24m x 12m. In de zaal is naast 24m x 12m een afmeting toegestaan van 20m x 12m.
- Balgrootte: Nr. 4
- Tijdsduur: 4 x 10 minuten (na 10 min. en 30 min.) korte time out van 1 minuut, na de eerste helft 5 minuten rust. Dit zijn de vastgestelde momenten voor het toepassen van wissels en het geven van korte instructies.
E-Jeugd (U11)
- Afmeting speelveld: 24m x 12m. In de zaal is naast 24m x 12m een afmeting toegestaan van 20m x 12m.
- Balgrootte: Nr. 3
- Tijdsduur: 4 x 10 minuten (na 10 min. en 30 min.) korte time out van 1 minuut, na de eerste helft 5 minuten rust. Dit zijn de vastgestelde momenten voor het toepassen van wissels en het geven van korte instructies.
F-Jeugd (U9)
- Afmeting speelveld: 24m x 12m
- Balgrootte: Nr. 2
- Tijdsduur: 4 x 10 minuten. Na 10 min. en 30 min. korte time-out van 1 minuut, na 20 min. 5 minuten rust. Positie korf is 6 meter van achterlijn en bij 20m x 12m is dit 4 meter.
Scheidsrechters
De scheidsrechter speelt een cruciale rol in het handhaven van de regels en het waarborgen van een eerlijk verloop van de wedstrijd.
Aanstelling en Bevoegdheid
De scheidsrechter wordt aangewezen door het KNKV. Als er geen aangewezen scheidsrechter aanwezig is, wijst de thuisspelende vereniging een lid van het KNKV aan als scheidsrechter. Een vervangende scheidsrechter dient uiterlijk binnen vijftien minuten na het vastgestelde aanvangstijdstip aanwezig te zijn.
Rol en Verantwoordelijkheden
De scheidsrechter treedt op als vertegenwoordiger van het KNKV en van het Bondsbestuur. Hij/zij controleert de spelerskaarten en de vereiste begeleiderskaarten of wettelijke legitimatiebewijzen. De scheidsrechter zorgt voor een eerlijk verloop van de wedstrijd en heeft de bevoegdheid om beslissingen te nemen op basis van de spelregels.
Taken voor de Wedstrijd
De scheidsrechter controleert of de accommodatie in orde is, inclusief:
- Twee voor gebruik gereed zijnde palen en kunststofkorven, en zo nodig bijbehorende voetsteunen.
- Een speelveld dat voldoet aan de eisen.
- Twee voor gebruik gereed zijnde sets schotklokken (één voor direct gebruik en één als reserve).
Kledingvoorschriften
Bij een wedstrijd moeten alle spelers van beide teams gekleed zijn in een door het Bondsbestuur goedgekeurd verenigingstenue. De bezoekende vereniging is verplicht haar tenue in voldoende mate te wijzigingen indien beide verenigingen een gelijk of nagenoeg gelijk verenigingstenue hebben.
tags: #korfbal #wedstrijden #jeugd #regels