Korfbal is een unieke en dynamische teamsport die in Nederland is ontstaan en nu wereldwijd wordt gespeeld. Het is een gemengde sport, wat betekent dat teams bestaan uit zowel mannen als vrouwen. Dit artikel biedt een uitgebreide uitleg van de spelregels, de geschiedenis en de verschillende aspecten van korfbal, geschikt voor zowel beginners als ervaren spelers.
Wat is Korfbal?
Korfbal is een balsport die wordt gespeeld door twee teams van elk acht spelers (vier jongens en vier meisjes, of in sommige gevallen alleen meisjes). Het veld is verdeeld in twee vakken, waarin elk team aanvalt in het ene vak en verdedigt in het andere. Het doel van het spel is om meer doelpunten te scoren dan de tegenstander door de bal van bovenaf door een korf te gooien die op een paal is bevestigd.
Korfbal wordt het hele jaar door gespeeld: in de winter in zalen en in het voorjaar en najaar op het veld. Het is een energieke sport die zowel aanval als verdediging vereist en door mensen van alle leeftijden kan worden beoefend.
Basisprincipes van Korfbal
Korfbal kenmerkt zich door een aantal fundamentele principes die het spel uniek maken:
- Gemengd team: Een team bestaat uit zowel mannen als vrouwen, wat de samenwerking en dynamiek op het veld bevordert.
- Twee vakken: Het speelveld is verdeeld in twee vakken, met in elk vak aanvallers en verdedigers van beide teams.
- Samenwerking: Teamleden moeten effectief samenwerken om te scoren en te verdedigen. Overspelen en vrijlopen zijn essentieel.
- Niet lopen met de bal: Spelers mogen niet lopen met de bal in de hand. Dit bevordert het overspelen en de teamdynamiek.
- Verdedigd schieten: Een speler mag niet schieten als hij verdedigd wordt. Dit vereist slimme positionering en samenspel om vrije schoten te creëren.
De Spelregels in Detail
Om optimaal van korfbal te kunnen genieten, is het belangrijk om de spelregels goed te begrijpen. Hieronder volgt een gedetailleerde uitleg van de belangrijkste regels en concepten.
Lees ook: Korfbalstatistieken: Ruben Zwaan
Algemene Regels
Lopen met de bal: Een speler mag niet lopen met de bal. Dit gebeurt wanneer een speler na het vangen van de bal beide benen verplaatst. Voor de allerkleinsten wordt deze regel soepeler gehanteerd.
Verdedigd schieten: Een speler mag niet schieten als hij wordt verdedigd. Een speler is verdedigd wanneer de verdediger dichtbij de aanvaller staat, tussen de paal en de aanvaller in, met de handen omhoog. Deze regel geldt vanaf de E-jeugd. Bij de F’jes mag er altijd geschoten worden.
Gemengd verdedigen: Bij gemengd korfbal mogen jongens enkel jongens verdedigen en meisjes enkel meisjes. Overtreding leidt tot een strafworp.
Wisselen van vak en functie: Om de twee doelpunten wordt er gewisseld van vak en functie, waarbij de doelpunten van beide partijen worden meegeteld. De aanvallers worden verdedigers en de verdedigers worden aanvallers. Bij sommige jeugdteams wisselen ze om de tien minuten.
Balbezit: Wanneer een speler de bal vast heeft, mag deze niet worden ontnomen door een andere speler door aan de bal te trekken of de bal uit de handen te tikken.
Lees ook: Homoseksualiteit en korfbal
Geen contactsport: Korfbal is geen contactsport. Dat houdt in dat je de tegenstander niet mag hinderen met je lichaam. Wanneer een speler de bal wil gooien mag de tegenstander dit zo moeilijk mogelijk proberen te maken, zonder contact te maken met de bal of de speler. Trek dus niet aan andermans shirtjes, ga niet krabben, duwen of aan haren trekken.
Voetbal: Wanneer de bal bewust of onbewust op de voeten of onderbenen van een speler komt, is het ‘voetbal’.
Duiken op de bal: Wanneer de bal over het veld rolt, is het niet toegestaan om op de bal te duiken.
Bal uit: Wanneer de bal de grond raakt buiten de lijnen, is de bal uit. Dit geldt ook als een speler zich op of buiten de lijnen bevindt wanneer hij in contact is met de bal.
Overgeven van de bal: Het is niet toegestaan om de bal direct over te geven aan een andere speler van het team. De bal moet dus altijd los door de lucht zijn gegaan voordat een teamgenoot de bal vangt.
Aanvullende Regels en Uitzonderingen
Schieten na afvangen: Een speler mag na zijn eigen schot niet direct na het afvangen weer schieten. De speler moet de bal eerst overspelen naar een medespeler. Als speler A schiet en mist, en speler B vangt af, mag diegene wel meteen schieten.
5-secondenregel: Een speler moet binnen 5 seconden de bal overspelen naar een medespeler.
Wisselen: Wisselen is toegestaan tijdens een time-out en rust. Het KNKV staat acht wisselspelers op de bank toe, waar de spelregels maximaal zes toestaan.
SUPER-speler: Bij een verschil van drie doelpunten wordt er een SUPER-speler ingezet. De SUPER-speler is een wisselspeler van de ploeg die achter staat. De verhouding in het veld is dan 5-4. De SUPER-speler verlaat het veld bij het terugdringen van het verschil naar 2 doelpunten in het voordeel van de andere partij.
Scoren
In het korfbalspel is het de bedoeling om de bal zo vaak mogelijk door de korf van de tegenstander te gooien. Elk team heeft op haar helft een korf met een hoogte van 3,5 meter. Bij jeugdige spelers is de korf op 2,5 tot 3 meter hoogte. Punten worden gescoord door de bal van bovenaf door de korf te gooien, waarbij de bal volledig door de korf moet gaan. Het scoren van onderaf wordt niet als een geldig doelpunt gezien, tenzij de bal van een hele grote hoogte weer in de korf terechtkomt, naar oordeel van de scheidsrechter.
Spelers kunnen scoren door middel van:
- Afstandsschoten: Schoten vanaf 6 tot 10 meter afstand.
- Doorloopballen: Een snelle aanval waarbij de bal in de loop wordt meegegeven en gescoord.
- Strafworpen: Toegekend na een overtreding van de tegenpartij.
- Vrije worpen: Toegekend na bepaalde overtredingen.
Specifieke Spelregels
Tijdsduur: Een wedstrijd duurt 4 x 10 minuten. Er zijn korte time-outs van 1 minuut na 10 en 30 minuten, en een rust van 5 minuten na 20 minuten. Dit zijn de vastgestelde momenten voor wissels en korte instructies.
Afmetingen speelveld: Het speelveld is 24m x 12m. In de zaal is ook een afmeting van 20m x 12m toegestaan. De positie van de korf is 6 meter van de achterlijn en bij een veld van 20m x 12m is dit 4 meter.
Balgrootte: De balgrootte is afhankelijk van de leeftijdscategorie.
Rol van de Scheidsrechter
De scheidsrechter speelt een cruciale rol in het korfbalspel. De IKF ziet de scheidsrechter als een spelleider die het mogelijk maakt dat de spelers met elkaar kunnen wedijveren. De scheidsrechter zorgt ervoor dat de regels worden nageleefd en dat het spel eerlijk verloopt. Een goede scheidsrechter is essentieel voor een sportieve en veilige speelomgeving.
Het Speelveld
Tot en met de D-jeugd (ongeveer 11 jaar) kan korfbal nog in één vak worden gespeeld. Je bent dan aanvaller als je de bal hebt. Als de tegenstander de bal heeft, moet je snel verdedigen. Als je ouder wordt, speel je in twee vakken. In elk vak staan vier aanvallers en vier verdedigers. In het ene vak valt het ene team aan en verdedigt het andere team. Na twee doelpunten (of na een bepaalde tijd in de jeugdteams) wordt er van vak en van functie gewisseld, de aanvallers worden verdedigers en de verdedigers worden aanvallers.
Korfbal Geschiedenis
Korfbal is in 1902 ontstaan, ontwikkeld door de Amsterdamse onderwijzer Nico Broekhuysen. Hij liet zich inspireren door het Zweedse spel Ringboll, waarbij het doel was om de bal door een ring te gooien. Broekhuysen paste het spel aan en verving de ring door rieten manden. Zo konden de leerlingen uit zijn klas het beter begrijpen.
Het spel werd snel populair en er ontstonden korfbalverenigingen. In 1903 werd de Nederlandse Korfbal Bond (NKB) opgericht, waarvan Broekhuysen de voorzitter werd. Later ontstonden er verschillende bonden, zoals de Christelijke Korfbalbond (CKB) en bonden voor dameskorfbal. Uiteindelijk zijn deze bonden samengevoegd tot het Koninklijk Nederlands Korfbalverbond (KNKV).
Historische Ontwikkelingen
- Drie vakken korfbal: Tot 1991 werd korfbal gespeeld met drie vakken, waarbij het middelste vak diende als 'doorgeefvak'. Dit is later afgeschaft om het spel dynamischer te maken.
- Zaalkorfbal: In 1966 werd de zaalcompetitie geïntroduceerd, waardoor korfbal het hele jaar door gespeeld kon worden.
- Kunststof korf: In 2004 werd de traditionele rieten mand vervangen door de kunststof korf, wat bijdroeg aan de modernisering van de sport.
Korfbal Vandaag
Korfbal is uitgegroeid tot een internationale sport en wordt op verschillende niveaus beoefend. Er zijn verschillende competitieniveaus, zoals de veldcompetitie en de zaalcompetitie, met als hoogste klasse de Korfbal League.
Competities en Niveaus
- Korfbal League: De hoogste competitie in Nederland, waar de tien beste teams strijden om het kampioenschap. De finale wordt gespeeld in Sportpaleis Ahoy in Rotterdam.
- Veldcompetitie: Gespeeld in het voor- en najaar op gras of kunstgrasvelden.
- Zaalcompetitie: Gespeeld in de wintermaanden in sporthallen.
Internationale Ontwikkeling
Korfbal wordt in meer dan 50 landen over de hele wereld gespeeld. De International Korfball Federation (IKF) is de internationale bond die de sport wereldwijd promoot en ontwikkelt. Nederland is een van de toonaangevende korfballanden, maar de concurrentie neemt toe.
Korfbal voor Jong en Oud
Korfbal is een sport voor alle leeftijden. Vanaf drie jaar kunnen kinderen meedoen met de kangoeroes, waar ze op een speelse manier leren gooien en vangen, eerst met een zachte bal en later met een echte korfbal. Ook de korf groeit met je mee. Vanaf zes of zeven jaar ga je met de F-jes echte wedstrijden spelen.
Veel verenigingen bieden korfbal aan op zowel recreatief als hoger niveau. Er is dus voor elk wat wils.
Kleding en Uitrusting
Wie korfbalt kan maar beter goede schoenen dragen. Korfbalkleding is gemaakt van soepele stoffen, waarin spelers voldoende bewegingsvrijheid hebben. De stoffen kunnen daarnaast vocht en warmte goed reguleren en de lichaamstemperatuur optimaal houden.