De Koninklijke Nederlandse Cricket Bond (KNCB) heeft een lange en rijke geschiedenis, die nauw verbonden is met de ontwikkeling van de cricketsport in Nederland. Van de vroege introductie door Britse immigranten tot de huidige bloeiende sport met een diverse aanhang, de KNCB heeft een cruciale rol gespeeld in het bevorderen en structureren van cricket in Nederland. Dit artikel duikt in de geschiedenis van de KNCB, de opkomst van cricket in Nederland, en de invloed van Nederlandse cricketsterren op nationaal en internationaal niveau.
De Vroege Jaren en de Oprichting van de KNCB
Cricket vond zijn oorsprong in Nederland door Britse immigranten en kreeg langzaam voet aan de grond, vooral in de multiculturele gemeenschappen van steden als Amsterdam en Rotterdam. In de beginjaren werd cricket vaak beoefend als nevenactiviteit door voetbalverenigingen buiten het zomerseizoen. Op 1 september 1879 werd H.F.C. (thans Koninklijke HFC) opgericht in Haarlem door toedoen van W.J.H. Mulier (1865-1954), ook bekend als Pim Mulier. Deze vereniging geldt tegenwoordig als de oudste voetbalclub, maar de oprichtingsdatum is onzeker. Bovendien speelden de leden aanvankelijk rugby, totdat zij in 1883 overgingen op het minder ruwe voetbal, met name om bezorgde ouders tegemoet te komen. Andere vroege voetbalclubs zijn de Utrechtsche Cricket en Voetbal Vereeniging Hercules (22 april 1882), de Leeuwarder Athletische Club Frisia (25 april 1883), de Dordrechtsche Cricket en Football Club (16 augustus 1883), de Haagsche Voetbal Vereeniging (september 1883), de Enschedesche Football Club Wilhelmina (31 augustus 1885), Delftsche Cricket en Voetbalclub Concordia (15 oktober 1885), Groninger Cricket en Voetbalclub Be Quick (opgericht 10 april 1887), de Wageningsche Cricket en Football Club Go Ahead (4 december 1886).
In 1883 werd de Nederlandse Cricketbond opgericht. In dat jaar waren er al op verschillende plaatsen cricketverenigingen actief, die zich echter niet alle bij de bond aansloten; dat geschiedde geleidelijk. Het belangrijkste initiatief van de bond was het uitschrijven van vijfdaagse nationale wedstrijden voor de verschillende verenigingen. Een ander was het toekennen van prijzen aan individuele spelers wegens het beste bowling- en battinggemiddelde. In 1888 werd voor het eerst een beker als te winnen trofee uitgereikt. Drie jaar later werd voor het eerst door de bond een competitie georganiseerd. Het volgend jaar werd een nationaal Nederlands elftal gevormd, dat in Engeland een wedstrijd speelde tegen een plaatselijke vereniging. De bond had vanaf 1890 een coach die zich bezig hield met de training van cricketspelers.
Taken en Ontwikkeling van de KNCB
De KNCB groeide geleidelijk in zijn taken, die rond 1900 definitief werden omschreven en die ook nu nog bepalend zijn voor het functioneren van de bond:
- De bond organiseert competities en nationale wedstrijden waarin verenigingen zich met elkaar konden meten, zodat er jaarlijks een landelijke rangorde ontstond.
- De bond vormt een Nederlands elftal dat zich met buitenlandse elftallen ging meten.
- De bond regelt de spelregels voor het cricketspel.
- De bond garandeert de handhaving van de regels en voorschriften voor correct gedrag.
- De bond zorgt voor de kwaliteit van coaches en scheidsrechters (umpires), ook al werden die door de verenigingen aangewezen.
- De bond propageert de cricketsport in Nederland.
In 1932 werd de Nederlandse Dames Cricket Bond (NDCB) opgericht, die de damesverenigingen onder zich verenigde en internationale wedstrijden van vrouwelijke cricketspelers organiseerde. Deze bond bleef zelfstandig voortbestaan tot 1985, waarna zij fuseerde met de inmiddels Koninklijk geworden Nederlandse Cricketbond. In 1937 besloot de cricketbond de verantwoordelijkheid voor de arbitrage bij clubwedstrijden op zich te nemen. Een in 1938 opgerichte scheidsrechterscommissie regelde voortaan de kwaliteit van de arbitrage en organiseerde daarvoor opleidingen. Vanaf 1938 heeft de bond een Archief en Bibliotheekcommissie, die gegevens verzamelt over de geschiedenis van het Nederlandse cricket.
Lees ook: Koninklijke HFC: Een terugblik
Het Nederlands Elftal en Internationale Competities
Het Nederlands elftal is vanaf zijn oprichting actief geweest. Het hield vooral tournees door Engeland, waarbij het speelde met plaatselijke Engelse elftallen en Engelse elftallen uitdaagde om in Nederland te spelen. Verder mat het zich met relatief succes in speciale incidentele tournooien met andere elftallen van het Europese continent. Na de oorlog waren er contacten met Ierland en gemenebestlanden buiten Europa zoals Australië en Zimbabwe.
In 1965 wordt Nederland mede betrokken bij de internationale cricketwereld. De International Cricket Conference (ICC), tot dan toe slechts bestaand uit de zes sterkste cricketorganisaties binnen het Britse Gemenebest, liet andere landen toe als associate member. Nederland trad in 1966 als associate member toe en kon vanaf dat jaar deelnemen aan de internationale wedstrijden. In 1994 kwalificeerde Nederland zich voor het eerst in de geschiedenis voor het WK 50 over Cricket.
Vanaf 1985 werd de cup na een aantal naamswisselingen wegens verandering van sponsor de Cricket World Cup genoemd. Aanvankelijk werd het eindtournooi praktisch slechts door testlanden gespeeld, maar in de loop der jaren streefde de ICC ernaar dat ook niet testlanden zich zodanig in kwaliteit konden ontwikkelen dat ze serieus aan de wereldkampioenschappen konden deelnemen.
In 2005 werden acht divisies van minstens zes elftallen gevormd op basis van een ranglijst, waarvan de achtste of laatste divisie uit acht elftallen bestond met twee promovendi en vijf degradandi naar regionale divisies, die plaats moeten maken voor nieuwe aanstormende elftallen uit deze divisies. De aldus ingedeelde elftallen kregen van de ICC een ODI-status (ODI = One Day International, wat staat voor een gereglementeerde eendagswedstrijd voor 50 overs). Nederland werd in 2005 ingedeeld in de eerste divisie en het hoofdelftal doet tot 2013 mee aan wedstrijden om Cricket World Cup. Vanaf 2007 vinden er ook wedstrijden voor de IC Wordcup Twenty20 of T20 plaats.
Verenigingselftallen binnen de Bond
De groei van het aantal verenigingen en de uitbreiding van het aantal cricketwedstrijden in het binnenland heeft zijn weerslag op de organisatie van de bond gehad. De jaarlijkse competitie, die moest leiden tot een landelijk kampioenschap, gold tijdens de oprichting van de bond alleen voor de hoofdklasse heren. Gedurende de volgende decennia van de twintigste eeuw ontstonden er - naargelang het aantal spelende verenigingen zich uitbreidde - ook een overgangsklasse en een Tweede Klasse, zodat er ruimte was voor de oprichting van meerdere elftallen per vereniging. In de jaren twintig ontstond er een afdeling voor veteranen. Na 1945 breidde het aantal klassen zich uit. Ook kregen verschillende verenigingen een damesafdeling en een jeugdafdeling, die zelf een onderlinge competitie aangingen. Naast de competitie waren er ook bekertournooien en speciale tournooien van specifiek georganiseerde wedstrijden.
Lees ook: Composition Dutch Team World Championship
Samenstelling van de KNCB
Het bestuur van de bond bestaat naast het hoofdbestuur, het dagelijks bestuur en het secretariaat uit de volgende commissies:
- De commissies betrokken bij de cricketcompetitie: de programmacommissie, de onderzoekscommissie en de dispensatiecommissie.
- Commissie Nederland XI (= Nederlandse elftallen).
- Commissie Jeugd.
- Damescommissie.
- Scheidsrechterscommissie.
- Coachingcommissie.
- Tuchtcommissie en commissie van beroep.
- Archief- en bibliotheekcommissie.
Nederlandse Cricketsterren: Iconen en Hun Impact
Nederland heeft door de jaren heen diverse cricketsterren voortgebracht die hun stempel op de sport hebben gedrukt. Spelers zoals Ryan ten Doeschate, die bekendstaat om zijn indrukwekkende allroundvaardigheden, en Pieter Seelaar, een betrouwbare aanvoerder en spin bowler, hebben de Nederlandse cricketgeschiedenis verrijkt. Ook de jonge talenten zoals Vivian Kingma en Max O’Dowd zijn in opkomst en tonen veelbelovende prestaties op het internationale toneel.
Nederlandse cricketsterren hebben op internationaal niveau indrukwekkende prestaties geleverd die de aandacht van de wereld hebben getrokken. Met opmerkelijke overwinningen in belangrijke toernooien, zoals de ICC Cricket World Cup en de ICC T20 World Cup, hebben zij hun talent en doorzettingsvermogen bewezen. Spelers zoals Ryan ten Doeschate en Pieter Seelaar hebben niet alleen hun vaardigheden op het veld getoond, maar ook bijgedragen aan de groei van cricket in Nederland, wat heeft geleid tot een groter publiek en meer investeringen in de sport.
Onvergetelijke Momenten in de Nederlandse Cricketgeschiedenis
In de rijke geschiedenis van het Nederlandse cricket zijn er talloze onvergetelijke momenten die de harten van fans hebben gestolen. Van de sensationele overwinning op Engeland in de T20 Wereldcup van 2009, waarbij Nederland het wereldtoneel betrad met een verbluffende zege, tot de indrukwekkende prestaties in de ICC Cricket World Cup 2011, waar het team zijn kracht toonde tegen enkele van de beste cricketteams ter wereld. Deze hoogtepunten illustreren niet alleen de groei van het cricket in Nederland, maar ook de vastberadenheid en passie van de spelers en hun supporters.
De KNCB Archief & Bibliotheek Commissie
De KNCB Archief & Bibliotheek Commissie speelt een cruciale rol in het behoud en de documentatie van de Nederlandse cricketgeschiedenis. De commissie verzamelt gegevens over het cricket in Nederland in de vorm van boekwerken en documenten, en houdt de wedstrijdstanden en scores bij van elke competitie binnen de bond. In de komende maanden wil de KNCB Archief & Bibliotheek Commissie graag contact leggen met alle archivarissen van de cricketverenigingen, of van cricketafdelingen van omniclubs, in Nederland. Het doel is om een bijeenkomst te organiseren om ervaringen te delen. Het uiteindelijke doel daarvan is om ervoor te zorgen dat de mooie, lange geschiedenis van de cricketsport in Nederland zo goed mogelijk bewaard blijft.
Lees ook: Nederlandse voetballers en hun vermogen
De Impact van Nederlandse Cricketers op het Wereldtoneel
De Nederlandse cricketers hebben de afgelopen jaren een opmerkelijke impact gemaakt op het wereldtoneel, waarbij ze steeds vaker in de schijnwerpers staan. Hun prestaties in internationale toernooien hebben niet alleen de aandacht getrokken van cricketfans, maar ook van sponsors en media. Met een mix van talent, doorzettingsvermogen en strategisch spel hebben zij bewezen dat Nederland een serieuze speler is in de cricketwereld. Bovendien hebben Nederlandse cricketers bijgedragen aan de globalisering van het spel, door hun unieke speelstijl en diversiteit. Ze hebben deelgenomen aan belangrijke competities zoals de ICC World Cup en de T20 World Cup, waar ze tegen enkele van de beste teams ter wereld hebben gestreden. Deze ervaringen hebben niet alleen hun eigen vaardigheden versterkt, maar ook de reputatie van het Nederlandse cricket verbeterd.
VOC: Een Belangrijke Cricketclub in Nederland
René van Ierschot maakte op de nieuwjaarsreceptie in het clubhuis op 1 januari 2024 bekend dat hij later dat jaar zou terugtreden als voorzitter. Het bestuur droeg Folmer Krumpelman voor als zijn opvolger. Op 4 november was het uiteindelijk zover en daarmee kwam een einde aan de tweede periode van René als voorzitter van V.O.C., die begon op 30 november 2015. René werd in 2014 benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Al eerder, in 1997, werd hij benoemd tot Erelid van V.O.C. Op de dag dat hij de voorzittershamer overdroeg aan Folmer, kwam daar nog een mooie erkenning bij. Op voordracht van het bestuur, benoemde de ALV René tot erevoorzitter.
VOC is een club met een rijke geschiedenis en een sterke crickettraditie. René van Ierschot speelde een belangrijke rol in de ontwikkeling van het cricket bij VOC. Hij was betrokken bij het organiseren van internationale wedstrijden en was voorzitter van de cricketcommissie. Hij is trots op wat ze destijds hebben bereikt, inclusief de diverse landskampioenschappen.
De Toekomst van Cricket in Nederland
Met de voortdurende groei van cricket in Nederland, lijkt de toekomst veelbelovend. Initiatieven zoals scholenprogramma’s en samenwerking met lokale sportclubs stimuleren de deelname en diversiteit binnen de sport. De passie van spelers en supporters blijft aanstekelijk, waardoor cricket niet alleen een sport is, maar een beweging die de sociale cohesie bevordert. De rijke geschiedenis van Nederlandse cricketsterren door de jaren heen getuigt van een sport die niet alleen in populariteit groeit, maar ook van een onmiskenbare impact heeft op de Nederlandse cultuur. Van pioniers tot moderne helden, deze atleten hebben niet alleen records gebroken, maar ook een blijvende indruk achtergelaten op het wereldtoneel.
Kwalificatietoernooi Nationaal Vrouwenteam
Van 20 tot 27 augustus speelt het nationale vrouwenteam op VOC in Rotterdam een kwalificatietoernooi. Ze spelen twee keer tegen Ierland, Duitsland en Italië. De beste twee teams plaatsen zich voor een Global Qualifier die begin 2026 zal worden gespeeld. Alle wedstrijden zijn live te zien op ICC TV! Registreer je daar en kijk alle wedstrijden van onze nationale teams kosteloos!
Archief van de Koninklijke Nederlandse Cricketbond (KNCB)
Het archief van de Koninklijke Nederlandse Cricketbond (KNCB) is een waardevolle bron van informatie over de geschiedenis van het cricket in Nederland. Het archief bevat gegevens over de organisatie en reglementering van cricketwedstrijden alsook over propaganda voor het cricketspel. Hierin zijn ook door de bond uitgegeven brochures en pamfletten opgenomen, de bijgehouden en gereconstrueerde resultaten van de door de bond of zijn verenigingen gehouden cricketwedstrijden en de bij de bond aangesloten cricketspelers (“wedstrijdstaten”) op papier. Deze gegevens zijn deels gecorrigeerd en statistisch en digitaal verwerkt. Een fotoverzameling is gedeeltelijk op papier, gedeeltelijk digitaal aanwezig. In het archief bevindt zich het volledig archief van de Nederlandse Damescricketbond.
Het archief van de Bond werd tot 1989 beheerd in het bestuursgebouw in Den Haag. Van de vooroorlogse periode zijn daarvan slechts de allerbelangrijkste bescheiden bewaard gebleven. Toen de NDCB in 1985 in de KNCB opging, deponeerde zij haar archief in de archiefbewaarplaats van de bond.
Cricket in het Amsterdamse Bos
Het Amsterdamse Bos beschikt over een van de weinige graswickets in Europa. De Amsterdamse cricketvereniging VRA werd opgericht op 5 september 1914 uit een fusie tussen Volharding (1889), R.A.P. (1887) en Amstels (1885). In de beginjaren speelde de club cricket op locaties als het Vondelpark, Museumplein en bij het Olympisch Stadion. Er vinden regelmatig internatiopnale wedstrijden in het Bos plaats. Zo was het Bos gastvenue van de Videocon Cup 2004, een drielandentoernooi tussen Australië, India en Pakistan met tienduizenden supporters.
Cricket als Kostschoolsport
Cricket waaide via het kostschoolonderwijs over naar Nederland. Al zeker midden jaren veertig van de 19de eeuw wordt de sport beoefend op jongensinternaat Noorthey in Veur bij Voorschoten (Zuid-Holland). Daarna volgen ook andere onderwijsinstellingen waaronder de Utrechtse universiteit en de kostschool die Otto Johannes Schreuders (1828-1886), voormalig onderwijzer op Noorthey, in 1861 opent in Noordwijk-Binnen. Anders dan in Engeland blijft het beoefenen van en de betrokkenheid bij sport mede hierdoor vooral een aangelegenheid voor het welgestelde deel van de bevolking.
Vitesse en Cricket
Net als in de rest van ons land bestond er dus óók in de hoofdstad van Noord-Holland geen georganiseerd voetbal voordat daar de eerste cricketclub - Progress, in 1880 - het levenslicht zag. De cricketsport neemt onder de Nederlandse (elite)jeugd zeer snel toe aan populariteit. De Arnhemse schermvereniging Mars in 1883. In dezelfde periode waarin hij leiding geeft aan het oprichten van de cricketclub is Klinkspoor directeur van de Arnhemse gymnastiekverenigingen Ajax (opgericht op 9 april 1881), Jahn (van 1 oktober 1873) en de onderofficiers gymnastiekvereniging Milo (12 maart 1882; Klinkspoor is hier tevens president).
In 1886 blijkt volgens het Arnhemse adresboek ook de Jongelingen Cricket-Club Run actief te zijn. Bij Maarten van Rossum wordt Willem Engelberts (1865-1942) genoemd als president/voorzitter.
Clubnamen
Aanvankelijk waren er geen beperkingen bij het kiezen van clubnamen bij oprichting van voetbalverenigingen. Wanneer er enige moeilijkheden waren, dan werd dit opgelost door de clubnaam te verbinden aan de plaatsnaam, zoals Quick Amersfoort, Quick Den Haag en Quick Nijmegen. Naarmate er meer onderbonden en meer clubs kwamen begonnen er echter steeds meer clubs te komen met dezelfde naam in één en dezelfde onderbond. Het bestuur van de N.V.B. besloot in november 1904 dat voortaan geen clubs meer aangenomen zouden worden in zijn competitie, wier namen of initialen niet voldoende verschilden van clubs die reeds in de N.V.B. speelden. Op 8 augustus 1911 werden in de Officieele Mededeelingen de eerste officieel erkende clubnamen gepubliceerd.
tags: #koninklijke #nederlandse #cricket #bond #geschiedenis