Vanaf het seizoen 2024/’25 voert de KNVB een nieuwe richtlijn in om respectvol gedrag richting scheidsrechters te bevorderen in zowel het amateur- als betaald voetbal. Deze maatregel, die al succesvol is gebleken tijdens internationale toernooien, markeert een belangrijke stap in de verdere professionalisering en verbetering van de voetbalcultuur in Nederland. De focus ligt op het bevorderen van sportiviteit en het verminderen van onnodige discussies tussen spelers en scheidsrechters.
Achtergrond en Motivatie
De Koninklijke Nederlandse Voetbalbond (KNVB) heeft besloten om een nieuwe regel in te voeren voor zowel het betaalde voetbal als het gehele amateurvoetbal. De KNVB past met ingang van komend seizoen dezelfde richtlijn toe als tijdens het EK en de Olympische Spelen. Tijdens het EK werd de regel voor het eerst gebruikt in het voetbal, waarna de Olympische Spelen voor dezelfde richtlijn koos ter bevordering van respectvol gedrag richting de arbitrage.
De aanleiding voor deze nieuwe regelgeving ligt in de wens om de sportiviteit en het respect binnen het voetbal te vergroten. Tijdens het Europees kampioenschap (UEFA) en de Olympische Spelen (FIFA) zijn nieuwe richtlijnen toegepast om respectvol gedrag richting de scheidsrechters te bevorderen. Door het beperken van het aantal spelers dat met de scheidsrechter kan praten, hoopt de KNVB dat het spel minder vaak onderbroken wordt. Dit kan de vloeibaarheid van de wedstrijd ten goede komen. De scheidsrechter wordt hiermee minder blootgesteld aan eventuele agressieve of onsportieve uitingen van spelers. Het verschonen van de sport is een stip op de horizon van de KNVB, de UEFA en de FIFA.
De Nieuwe Regel: Alleen de Aanvoerder Spreekt
De kern van de nieuwe regel is simpel: vanaf het nieuwe seizoen mogen alleen nog de aanvoerders van de elftallen in gesprek treden met de scheidsrechter. Dat betekent dat alleen aanvoerders belangrijke beslissingen mogen aanvechten bij de scheidsrechter. Alleen de aanvoerders van clubs uit de Eredivisie, Eerste Divisie en het amateurvoetbal krijgen nog de bevoegdheid om met scheidsrechters te praten over belangrijke beslissingen tijdens de wedstrijd.
Door één aanspreekpunt aan te wijzen, wordt de communicatie tussen spelers en scheidsrechter mogelijk duidelijker en overzichtelijker en minder discussie. Het idee is dat het beperken van het aantal spelers dat met de scheidsrechter kan praten, de communicatie op het veld verbetert en onnodige discussies voorkomt.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
Uitzonderingen en Specifieke Situaties
Er zijn enkele uitzonderingen op deze regel. Als een doelman de aanvoerdersband draagt, moet hij een veldspeler aanwijzen om hem te vervangen in communicatie met de scheidsrechter wanneer hij niet in de buurt is. Als de keeper aanvoerder is of als de aanvoerder niet op het veld staat (bijvoorbeeld bij doorwisselen in de categorie B), moet de scheidsrechter weten wie de veldspeler is die als vervanger optreedt. Indien de vervanger niet duidelijk is aangewezen, verwijst de scheidsrechter naar de trainer en/of aanvoerder. Zij zijn verantwoordelijk voor het aanwijzen van de vervanger.
In futsal geldt een iets andere regeling: als de aanvoerder op de wisselbank zit, mag die op respectvolle wijze de aandacht van de scheidsrechter trekken en om uitleg vragen. De scheidsrechter bepaalt of die naar de wisselbank gaat om kort en bondig uitleg te geven.
Gevolgen en Sancties
Spelers die ondanks de nieuwe regels toch in discussie gaan met de scheidsrechter, kunnen rekenen op een gele kaart. Vanaf dit seizoen toont de scheidsrechter een gele kaart aan iedere speler die zich niet respectvol gedraagt of protesteert richting de scheidsrechter. Alle overige spelers die in discussie gaan met de scheidsrechter, riskeren een gele kaart. De scheidsrechter toont een gele kaart aan iedere speler die zich, ondanks de instructies, niet respectvol gedraagt of protesteert. Hij/zij geeft bij het tonen van de gele kaart duidelijk aan dat die met het eerdere handgebaar de speler heeft gewaarschuwd, dat de speler de kans heeft gehad te stoppen, dat niet deed en er nu geen andere keuze is dan een gele kaart te geven. Bij een wedstrijdvorm waarbij een gele kaart een tijdstraf oplevert, geldt exact dezelfde richtlijn.
De Rol van de Scheidsrechter
De scheidsrechter speelt een cruciale rol in de implementatie van de nieuwe regels. De scheidsrechter kan voor, tijdens en na de wedstrijd een bijdrage leveren aan deze aangescherpte richtlijn.
Voor de wedstrijd
De scheidsrechter bespreekt voor de wedstrijd de aangescherpte richtlijn kort met de trainer/coach en aanvoerder van beide teams. Hiervoor zoekt hij/zij een geschikt moment zonder de eigen wedstrijdvoorbereiding of die van de teams te verstoren. De scheidsrechter geeft aan dat de verantwoordelijkheid voor het gedrag van andere spelers bij hen ligt en vertelt hoe die tijdens de wedstrijd gaat handelen (zie tijdens de wedstrijd).
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Tijdens de wedstrijd
De scheidsrechter gebruikt een stoppend handgebaar om spelers die zich niet aan de richtlijn houden aan te geven dat zij moeten stoppen met het leveren van commentaar. Hij/zij verwijst spelers daarna bij vragen over een beslissing naar hun eigen aanvoerder door met de andere hand naar de aanvoerder te wijzen. Voetbal is een sport van emotie. Daarom geeft de scheidsrechter ruimte voor een eerste korte emotie (bijvoorbeeld ‘hé scheids!’), maar geeft meteen aan dat daar de grens ligt. De scheidsrechter wijst bij het eerste incident direct de aanvoerder op diens verantwoordelijkheid en plicht om teamgenoten weg te sturen bij de scheidsrechter.
Na de wedstrijd
De scheidsrechter staat na de wedstrijd stil bij hoe die de richtlijn deze wedstrijd heeft toegepast. Hij/zij vraagt zichzelf af welke reacties er tijdens de wedstrijd zijn geweest en hoe die daar in de volgende wedstrijd mee om kan gaan. KNVB-officials kunnen hiervoor het zelfreflectieformulier in Dugout gebruiken. Verenigingsscheidsrechters kunnen de wedstrijd nabespreken met de scheidsrechterscoördinator van de vereniging.
Belangrijke Richtlijnen voor de Scheidsrechter
Het belangrijkste is dat communicatie tussen aanvoerder en scheidsrechter altijd respectvol is. De scheidsrechter kan tijdens de wedstrijd desgevraagd een toelichting op belangrijke beslissingen geven. Het is uitdrukkelijk niet de bedoeling dat de scheidsrechter na iedere beslissing door de aanvoerder benaderd wordt. Het gaat om situaties die onduidelijk, ingewikkeld of wedstrijdbepalend zijn.
De Rol van de Scheidsrechterscoördinator
Als scheidsrechterscoordinator vragen we jou om bij de scheidsrechters binnen jouw vereniging te controleren of de richtlijn voor hen duidelijk is. Organiseer bijvoorbeeld een spelregelbijeenkomst voor verenigingsscheidsrechters, waar specifiek aandacht wordt besteed aan de toepassing van deze aangepaste richtlijn. Sta de scheidsrechters gedurende de eerste periode bij tijdens een speelweekend. Vooral in het begin van het seizoen is het belangrijk dat de richtlijn meteen soepel worden toegepast. Zie het kopje ‘De rol van de scheidsrechter’ voor meer uitleg over hoe scheidsrechters de richtlijn moeten toepassen.
De Rol van Bestuurders en Hoofden Opleiding
Alle betrokkenen bij een voetbalwedstrijd hebben invloed op de sfeer binnen de lijnen: spelers, trainers en begeleiders, scheidsrechters en toeschouwers/ouders. Daarom is het belangrijk dat iedereen bekend is met de aangescherpte richtlijn. We vragen bestuurders en Hoofden Opleiding van verenigingen daarom om in de voorbereiding op het nieuwe seizoen uitgebreid aandacht te besteden aan hoe ervan af nu met de scheidsrechter gecommuniceerd wordt tijdens wedstrijden.
Lees ook: Scheidsrechter niet aanwezig? Dit zijn de stappen
Alle geregistreerde Hoofden Opleiding en scheidsrechterscoördinatoren worden door de KNVB geïnformeerd over de implementatie van de aangescherpte richtlijn. Het advies aan bestuurders is hen nadrukkelijk te betrekken bij het informeren van de verschillende doelgroepen binnen de vereniging. Dit kan bijvoorbeeld op de volgende manieren:
- Organiseer teambijeenkomsten voorafgaand aan het seizoen, waarin de aangescherpte richtlijn met spelers wordt besproken.
- Bespreek de richtlijn tijdens overlegsituaties met trainers. Jij bent dan ook de aangewezen persoon om spelers, maar ook ouders, te informeren over de aangescherpte richtlijn.
- Bespreek de richtlijn over communicatie met de scheidsrechter tijdens het teamoverleg voorafgaand aan het seizoen. Herhaal de regels in de besprekingen voor de eerste wedstrijden. Op die manier worden de regels snel een vast onderdeel van de teamafspraken om er samen een leuk seizoen van te maken. Meer tips over het maken van regels en afspraken.
- Om ouders te informeren kun je een ouderbijeenkomst plannen aan het begin van het seizoen. Daarin kan iedereen kennismaken met elkaar en kun je als trainer ook laten weten wat je van ouders verwacht op het gebied van betrokkenheid en gedrag langs de lijn. Meer tips over het organiseren van een ouderbijeenkomst.
De Voorbeeldfunctie van de Trainer
Als trainer heb je altijd een voorbeeldfunctie. Dit geldt ook in het geval van deze aangescherpte richtlijn. Benader de scheidsrechter met respect, praat niet negatief over de scheidsrechter tegen je spelers en ga zelf ook niet lopen protesteren. Dan zien de spelers hoe het hoort en wordt het voor hen ook normaal om respectvol met de scheidsrechter om te gaan.
Extra Tips voor Trainers
- Zoek voor de wedstrijd afstemming met de scheidsrechter en de trainer van de tegenpartij over de aangescherpte communicatierichtlijn.
- Moedig spelers aan om zelf af en toe een (pupillen)wedstrijd te begeleiden/fluiten. Zo kweek je meer begrip voor de rol van de scheidsrechter.
- Zorg dat je zelf voldoende kennis hebt van de spelregels en pas deze toe in de trainingen.
Een Gezamenlijke Verantwoordelijkheid
Het is belangrijk dat de aangescherpte richtlijn omgaan met protest richting de scheidsrechter voor iedereen vanaf de start van de competitie duidelijk is en soepel verloopt. Dit is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van alle betrokkenen bij een wedstrijd. Dit zijn natuurlijk de (assistent-)scheidsrechters en de spelers, maar ook de trainers, begeleiders, scheidsrechterscoördinatoren, bestuurders en Hoofden Opleiding. Voor alle betrokkenen hier is er meer informatie te vinden over hoe iedereen kan bijdragen om deze overgang soepel te laten verlopen. Het is een gezamenlijk verantwoordelijkheid van alle betrokkenen bij een wedstrijd, naast de scheidsrechter.
Verwachtingen en Toekomstperspectief
De KNVB hoopt dat de nieuwe regel een positieve invloed zal hebben op het Nederlandse voetbal. Door sportiviteit te bevorderen en de communicatie op het veld te verbeteren, kunnen spelers en scheidsrechters zich concentreren op wat echt belangrijk is: het spel zelf. De nieuwe regel die alleen aanvoerders toestaat om met scheidsrechters te praten, belooft een positieve invloed te hebben op het Nederlandse voetbal.
De aanscherping van de regel wordt op alle niveaus ingevoerd, zowel in het amateur- als het betaald voetbal. Dit betekent dat in alle competities de maatregel toegepast wordt en alle betrokkenen in het voetbal hier mee te maken krijgen. Voorafgaand aan de start van het seizoen in het amateurvoetbal ontvangen alle betrokkenen meer informatie over hoe iedereen kan bijdragen om deze overgang soepel te laten verlopen.
tags: #knvb #regels #aanvoerdersband