De KNVB investeert al jarenlang in de opleiding van trainers en coaches, omdat zij een directe invloed hebben op de ontwikkeling en het spelplezier van spelers. Echter, minstens zo belangrijk is een Hoofd Opleiding (HO), ook wel technisch jeugdcoördinator (TJC) genoemd. Betere trainers dragen bij aan de ontwikkeling en kwaliteit van het voetbal en zorgen voor het behoud van leden. Deze ontwikkeling vindt voornamelijk plaats binnen de vereniging. De HO stuurt trainers aan en heeft indirect invloed op de ontwikkeling van spelers, en directe invloed op de ontwikkeling en het behoud van trainers. Het uitgangspunt is dat spelers met plezier zich optimaal kunnen ontwikkelen.
De Rol van de Hoofd Opleiding (HO)
De Hoofd Opleiding (HO) speelt een cruciale rol binnen een amateurvoetbalvereniging. De KNVB benadrukt dat een HO zich primair richt op drie kerntaken:
- Het opstellen of ontwikkelen van een jeugdvoetbalbeleid.
- Het implementeren en bewaken van dit beleid.
- Het begeleiden en scholen van het voetbaltechnisch kader.
Echter, onderzoek toont aan dat HO's naar eigen zeggen vaak onvoldoende toekomen aan deze kerntaken. Dit benadrukt het belang van een duidelijke visie vanuit het bestuur op de positionering en het takenpakket van de HO-functie.
Bijdragen van een HO
Een HO draagt bij aan verschillende aspecten binnen de vereniging:
- Het ontwikkelen en behouden van trainers/coaches, waardoor zij zich meer gewaardeerd voelen.
- Minder werving van nieuwe trainers/coaches op de lange termijn door aandacht te geven aan de huidige trainers.
- Een veiliger voetbalklimaat, waardoor spelers en kader zich meer thuisvoelen.
- Een soepelere doorstroming van jeugd naar senioren.
- Het ontwikkelen en bewaken van de rode draad binnen de jeugdopleiding.
- De indirecte ontwikkeling en daardoor behoud van spelers.
Positionering en Takenpakket
Het is essentieel dat het bestuur van een amateurvereniging een heldere visie heeft op de positionering en het takenpakket van een HO. Dit helpt bij het vinden van de juiste persoon en het creëren van een omgeving waarin de HO optimaal kan functioneren. De KNVB adviseert besturen om vooraf goed na te denken over de volgende aspecten:
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
Positionering binnen de Organisatie
Waar is de HO gepositioneerd binnen de organisatie? Valt de HO onder een (technische) jeugdcommissie of niet? Gaat de HO vooral beleid uitvoeren, de commissie aansturen bij de ontwikkeling van het HO-beleid, of gebeurt dit in gezamenlijkheid? Is de HO gericht op de korte of de lange termijn?
Takenpakket van de HO
Welke taken en verantwoordelijkheden heeft de HO? Beslist de HO over bepaalde zaken? Ligt de nadruk meer op de organisatorische rol of op het voetbalinhoudelijke vlak, gezien de kwalificaties van de HO? Verenigingen bepalen zelf hoe ze de functie van een HO invullen, afhankelijk van de ambitie, grootte, organisatie en gewenste ontwikkeling. Als het takenpakket te groot wordt, kunnen taken ook door meerdere personen in verschillende functies worden ingevuld, zoals coördinatoren voor de boven- of onderbouw.
Michel de Lijster stelt dat een HO in principe drie kerntaken heeft: jeugdvoetbalbeleid (door)ontwikkelen, jeugdvoetbalbeleid uitvoeren en het ontwikkelen van het jeugdkader. In de praktijk besteedt een HO echter vaak te veel tijd aan niet-voetbalinhoudelijke zaken, zoals organisatie, logistiek, administratie en andere randvoorwaarden. Hoewel deze zaken belangrijk zijn voor de jeugdopleiding, kunnen ze ten koste gaan van de kerntaken en de ontwikkeling van jeugdvoetballers en -kader. Bovendien kan een vereniging te afhankelijk worden van één persoon als alles bij de HO wordt ondergebracht. Daarom is het belangrijk dat de HO zich kan focussen op de voetbalinhoud, terwijl de jeugdcommissie bijvoorbeeld de randvoorwaardelijke en organisatorische zaken behartigt.
Overeenkomst tussen Club en HO
Het wordt aangeraden om goede afspraken te maken tussen de club en de HO en deze schriftelijk vast te leggen. Een overeenkomst zorgt voor heldere verwachtingen en maakt duidelijk of de invulling van de functie op papier overeenkomt met de praktijk.
Ervaringen uit de Praktijk
Unitas uit Gorinchem is een voorbeeld van een club die de voordelen plukt van het werk van een HO. Hans Bos, de verantwoordelijke HO, begeleidt alle trainers en houdt rekening met het verschil tussen vrijwillige krachten en betaalde selectietrainers. Samen werken ze aan een veilig en sportief ontwikkelingsklimaat. Communicatie is cruciaal bij het maken van nieuwe teamindelingen.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Opleidingen en Ondersteuning
Opleidingen tot Hoofd Opleiding
De KNVB organiseert opleidingen tot Hoofd Opleiding op drie verschillende niveaus, geschikt voor zowel grote, middelgrote als kleine verenigingen. In het seizoen 2018/'19 volgden ruim 75 deelnemers een van deze opleidingen, waarmee ze een belangrijke bijdrage leverden aan het plezier en de ontwikkeling van het voetbal binnen hun club. Rob Sestig, HO van vv TSC, zocht verdieping in zijn rol en volgde de opleiding voor Hoofd Opleiding B.
Ondersteuning vanuit de KNVB
Elke vereniging, met of zonder HO, kan bij de KNVB aankloppen voor ondersteuning. De KNVB heeft experts in dienst die clubs kunnen helpen om hun jeugdopleiding verder te ontwikkelen. Een duidelijke visie op de positie en invulling van de jeugdopleiding op voetbaltechnisch vlak is essentieel. Verenigingen die behoefte hebben aan ondersteuning kunnen terecht bij de verschillende adviseurs.
Andere Relevante Functies
Naast de HO zijn er andere functies die bijdragen aan de jeugdopleiding binnen een voetbalvereniging:
Coördinatoren Mini’s en Champions League
Bij Sporting’70 zijn coördinatoren verantwoordelijk voor de organisatorische gang van zaken bij de jongste jeugd (4-6 jarigen). Hun taken omvatten:
- Vraagbaak zijn voor ouders/verzorgers.
- Aan- en afmeldingen van spelertjes beheren (inclusief de wachtlijst).
- Het zoeken, aanstellen en begeleiden van trainers en behulpzame ouders.
- Het (laten) organiseren van een feestelijke slotbijeenkomst aan het eind van het seizoen.
- Wachtlijstbeheer (specifiek voor CHL).
Scheidsrechterscoördinator
De scheidsrechterscoördinator is een belangrijke schakel binnen de vereniging. Deze persoon zet het clubarbitragebeleid op of ontwikkelt het verder, zorgt voor nieuwe aanwas in het scheidsrechterskorps, organiseert spelregelavonden en begeleidt de scheidsrechters. Daarnaast wijst de coördinator bij elke jeugd- en seniorenwedstrijd een scheidsrechter aan en toont regelmatig waardering voor hun inzet.
Lees ook: Scheidsrechter niet aanwezig? Dit zijn de stappen
Voetbalkadercoach (VKC)
De Voetbalkadercoach is (mede)verantwoordelijk voor de belangen van het jeugdvoetbalkader (de jeugdtrainers) binnen de vereniging. De VKC richt zich op de uitvoering van het jeugdvoetbalbeleid en wil de trainers verder ontwikkelen, zodat alle kinderen met plezier en in een veilige omgeving kunnen voetballen. Kerntaken zijn:
- Het maken van een jaarplanning.
- Het verzorgen van scholingen.
- Het begeleiden van trainers tijdens trainingen en wedstrijden.
De KNVB biedt een opleiding tot Voetbalkadercoach aan, bestaande uit een opleidings- en een ervaringsgedeelte. De opleiding omvat centrale bijeenkomsten, groepsbijeenkomsten en peer groep bijeenkomsten, evenals zelfstudie en stageopdrachten. Om het diploma te behalen, moeten verschillende Proeven van Bekwaamheid (PVB's) met goed gevolg worden afgelegd.
tags: #knvb #jeugd #coordinator #taken