Het Nederlandse voetbal staat bekend om zijn passie, talent en verbindende kracht. Echter, net als in de rest van de samenleving, is ook in de voetbalwereld sprake van discriminatie en racisme. Om dit tegen te gaan, heeft de KNVB (Koninklijke Nederlandse Voetbalbond) diverse initiatieven en campagnes gelanceerd, waaronder de 'Genoeg is Genoeg' campagne. Dit artikel geeft een overzicht van deze inspanningen en de bredere context van anti-discriminatiebeleid in het voetbal.
De Noodzaak van Anti-Discriminatie
Discriminatie en racisme zijn onacceptabel, zowel binnen als buiten het voetbalveld. Het voetbal moet een veilige en inclusieve omgeving zijn voor iedereen, ongeacht huidskleur, seksuele voorkeur, afkomst of religie. Ervaringen van spelers zoals André Onana en Riechedly Bazoer, die geconfronteerd werden met racistische uitingen, tonen aan dat er nog veel werk aan de winkel is.
KNVB's Inspanningen in 2014 en Daarna
In 2014 blikte de KNVB terug op een jaar waarin, naast sportieve hoogtepunten zoals de derde plaats van het Nederlands elftal op het WK, ook veel aandacht was voor sportiviteit en respect. Samen met verenigingen werkte de KNVB aan het bevorderen van sportiviteit en het terugdringen van excessen op en rond het voetbalveld. Een groot deel van de verenigingen voerde actief beleid op dit thema, en de KNVB ondersteunde hierbij 425 verenigingen.
Coming Out Day en Homoacceptatie
De KNVB benadrukt dat voetbal voor iedereen is, ongeacht seksuele voorkeur. Op Coming Out Day werd bij voetbalvereniging VV Unicum in Lelystad aandacht besteed aan homoacceptatie in het voetbal, met de start van de campagne 'Homo! is geen scheldwoord'.
Verdrag van Amsterdam tegen Discriminatie
Tijdens het 125-jarig jubileum organiseerde de KNVB samen met UEFA en Fare (Football Against Racism in Europe) het seminar 'Doorbreek het glazen plafond' om de krachten te bundelen in de strijd tegen discriminatie en racisme. Clarence Seedorf werd benoemd tot speciale ambassadeur tegen racisme in het voetbal.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
Spelregels en Gouden Regels
De KNVB investeerde in de kennis van scheidsrechters over de spelregels en hun weerbaarheid. Daarnaast werden 25.000 spelers aangesloten bij De Aanvoerders, die verantwoordelijkheid nemen voor een goed verloop van hun wedstrijden en de vier Gouden Regels uitdragen.
TV-Sportplezier
Via het digitale platform Tv-Sportplezier werden ouders en verenigingen geïnspireerd om het gesprek aan te gaan over sportplezier en een veilige omgeving voor kinderen te creëren.
HALT-interventie
In samenwerking met Halt bood de KNVB amateurvoetballers de mogelijkheid om het programma 'sport en gedrag interventie' te volgen bij een uitsluiting van minimaal zeven wedstrijden.
Kritiek en Alternatieve Benaderingen
Ondanks de inspanningen van de KNVB, is er ook kritiek. Oud-voetballer Paul Beloy stelt dat losse campagnes zoals 'Geef racisme de rode kaart' en het dragen van een regenboogband weliswaar goedbedoeld zijn, maar weinig effect hebben. Hij pleit voor een structurele aanpak van discriminatie. Beloy stelt voor om een aparte time-out in te voeren bij racistische incidenten en een centraal meldpunt te creëren.
De 'Genoeg is Genoeg' Campagne
De KNVB heeft in samenwerking met de Rijksoverheid een open brief gepubliceerd in de landelijke dagbladen en online, waarin meer dan 60 voetbalorganisaties, -clubs en belangengroepen zich uitspreken tegen racisme en discriminatie en oproepen tot verbinding. De campagne bestaat uit de vier pijlers: voorkomen, signaleren, sanctioneren en samen aan de slag. De campagne richt zich op de ‘stille meerderheid’, een grote groep voetballers en supporters die in het geval van racisme stil blijven en niet goed weten wat ze moeten doen. De aanleiding voor het opstellen van het anti-discriminatie-aanvalsplan waren de racistische spreekkoren bij de wedstrijd FC Den Bosch - Excelsior op 17 november 2019.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
De gedragswetenschappers hebben volgens de KNVB laten weten dat de campagne zich moet focussen op dat wat de mensen gemeen hebben: de liefde voor voetbal, die verbindt en schept een basis om teamgenoten, tegenstanders en supporters beter te leren kennen. 'In die kennismaking schuilt de oplossing tegen racisme en discriminatie. Daarnaast hebben de wetenschappers en campagnestrategen ons geadviseerd om vooral te laten zien wat je graag wel wil: verbinding.
OneLove-campagne
De OneLove-campagne in het voetbal staat voor verbinding en tegen elke vorm van discriminatie. Afgelopen weekend droegen de meeste aanvoerders in het betaald voetbal de OneLove-band, werden er regenboogspeldjes gedragen en werd er gespeeld met regenboogcornervlaggen als een statement in het kader van de internationale coming-outdag.
Online Discriminatie
Uit onderzoek blijkt dat een groot deel van de profvoetballers in Nederland wel eens discriminerende berichten aan andere spelers online voorbij ziet komen. De KNVB wil de app waarmee discriminatie kan worden gemeld uitbreiden, zodat het makkelijker wordt een melding te doen. Tot die tijd plaatst de KNVB een publieke reactie bij dit soort reacties: 'Discriminatie is bij wet verboden: artikel 1 van de Grondwet. Voetbal is een teamsport.
Voetbal als Verbinding
De KNVB benadrukt dat voetbal meer is dan een sport; het is een uitnodiging om het samen te doen en om samen te genieten, ongeacht ras, huidskleur, seksuele geaardheid, cultuur, geloof, nationaliteit, gender en leeftijd.