De KNVB Beker, officieel de TOTO KNVB Beker, is hét nationale bekertoernooi voor Nederlandse voetbalclubs. Met een rijke historie die teruggaat tot 1898, heeft het toernooi een belangrijke plaats verworven in de Nederlandse voetbalcultuur. Het knock-outsysteem zorgt voor spannende wedstrijden en onverwachte wendingen, waarbij clubs uit alle gelederen van het voetbal de kans krijgen om te strijden voor de felbegeerde ‘dennenappel’.
Het Begin: Hak Holdert en de Holdertbeker
De grondlegger van het bekertoernooi was Hak Holdert (1870-1944), een dagbladuitgever en ondernemer. Geïnspireerd door de Engelse FA Cup, organiseerde hij in 1894 een eerste, kleinschalig bekertoernooi. Echter, de animo was gering en het bleef bij een enkele wedstrijd tussen de Haarlemsche Football Club en HFC Haarlem.
In het seizoen 1898/1899 werd een nieuwe poging ondernomen, ditmaal op initiatief van de Nederlandsche Voetbalbond (NVB), de voorloper van de KNVB. Hak Holdert was wederom betrokken en stelde een beker beschikbaar: de Holdertbeker. In de beginjaren werd het toernooi nog niet erg serieus genomen. Zo besloten in 1910 de finalisten Quick en H.V.V. om hun tweede elftallen de finale te laten spelen. Ook werd het toernooi niet jaarlijks afgewerkt.
De Dennenappel en de Toenemende Populariteit
De Holdertbeker is inmiddels verloren gegaan. In 1946 bood de Algemene Nederlandse Voetbalvereniging De Zwaluwen een nieuwe trofee aan, die liefkozend de ‘dennenappel’ wordt genoemd vanwege zijn bijzondere vorm. Tijdens de eerste naoorlogse editie in 1948 werd de ‘dennenappel’ voor het eerst uitgereikt aan de winnaar.
Nadat de UEFA in 1960 een toernooi voor bekerwinnaars in het leven riep, de Europa Cup II, nam de animo voor de Nederlandse beker snel toe. De winnaar van de KNVB Beker verdiende nu een ticket voor Europees voetbal, wat de waarde van het toernooi aanzienlijk verhoogde.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
Feyenoord - Go Ahead 1965
Een memorabele bekerfinale was die van 1965, waarin Feyenoord het opnam tegen Go Ahead Eagles. Feyenoord, dat ook al landskampioen was geworden, werd gezien als de favoriet. Go Ahead Eagles speelde echter uiterst verdedigend en wist lang stand te houden dankzij goed keeperswerk van Nico van Zoghel.
Een kwartier voor tijd kreeg Feyenoord een tegenslag te verwerken toen Henk Groot knock-out ging na een hard schot van Guus Haak. Omdat wissels destijds nog niet waren toegestaan, rook Go Ahead met een man meer zijn kans. Vijf minuten voor tijd kreeg de ploeg zelfs een enorme kans op de winst, maar Piet Romeijn kopte de bal namens Feyenoord van de doellijn.
Uiteindelijk was het Frans Bouwmeester die in de 88e minuut de winnende 1-0 scoorde voor Feyenoord. Ondanks de overwinning mocht Feyenoord niet deelnemen aan zowel de Europa Cup I als de Europa Cup II, waardoor Go Ahead Eagles als troostprijs een plek in het Europese toernooi voor bekerwinnaars kreeg.
De Kuip als Vaste Basis
Aanvankelijk werden de finales op wisselende locaties afgewerkt, maar tussen 1972 en 1976 was de Kuip in Rotterdam steevast gastheer. Hoewel dit goed beviel, werd de finale daarna nog enkele keren in andere stadions gespeeld. In 1989 werd echter besloten om de bekerfinale voortaan altijd in De Kuip te spelen, een traditie die tot op heden voortduurt.
Deelname van Amateurclubs
Sinds 1989 mogen ook amateurclubs officieel deelnemen aan het knock-outsysteem. Tegenwoordig komen alleen amateurclubs uit de Tweede en Derde divisie en clubs die in het seizoen daarvoor de halve finales van de regionale districtbekers hebben bereikt, in aanmerking voor deelname aan het toernooi.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Vrouwenvoetbal en Recordhouders
Sinds het seizoen 1980/81 kent het toernooi ook een editie voor vrouwen. De traditionele top-3 domineert de lijst met recordwinnaars: Ajax (20x), Feyenoord (14x) en PSV (11x). Echter, de KNVB Beker wordt lang niet altijd door een erkende topclub gewonnen, waardoor ook clubs uit de subtop regelmatig met de cup aan de haal gaan.
Quick 2 - HVV 1910
Een bijzondere finale was die van 1910, waarin Quick 2 het opnam tegen stadsgenoot HVV. Quick 2, dat een jaar eerder ook al de beker had gewonnen, was de bovenliggende partij en won uiteindelijk met 2-0 door doelpunten van Loos en Richelle.
Quick 1888 en de Verloren Beker
Een ander opmerkelijk verhaal is dat van Quick 1888 uit Nijmegen. De club won in 1949 de KNVB Beker door Helmondia na strafschoppen te verslaan. Echter, de beker wisselde destijds jaarlijks van eigenaar, waardoor Quick geen tastbaar bewijs van de overwinning had.
Jarenlang droomden de leden van Quick ervan om de beker in het clubhuis te hebben. Dankzij de in 2010 opgerichte Qlub van 100 werd het geld uiteindelijk bijeengebracht. In 2017 ontving Quick 1888 de in 1949 gewonnen KNVB Beker uit handen van KNVB-voorzitter Michael van Praag.
ADO Den Haag: Een Rijke Bekerhistorie
Ook ADO Den Haag kent een rijke bekerhistorie. De club won de KNVB Beker in 1968 door Ajax in de finale met 2-1 te verslaan. In 1986 werd FC Den Haag als eerste club uit het betaalde voetbal ongeslagen kampioen van de eerste divisie.
Lees ook: Scheidsrechter niet aanwezig? Dit zijn de stappen
VVOR: Van Christelijke Vereniging tot KNVB-Club
Een ander interessant verhaal is dat van VVOR, een Rotterdamse voetbalclub die in 1925 werd opgericht als Voetbal Vereniging Onésimus. De club speelde aanvankelijk in de christelijke competitie, maar sloot zich in 1940 aan bij de KNVB. Door de oorlogsomstandigheden en de fusie van verschillende voetbalbonden moest VVOR haar naam veranderen in VVOR (Voetbal Vereniging Onésimus Rotterdam).
tags: #knvb #beker #geschiedenis #100 #jaar