Sportclubs vormen een belangrijke schakel in het bevorderen van sport en beweging. Een open club is een ontmoetingsplek waar iedereen de mogelijkheid tot persoonlijke ontwikkeling en betrokkenheid wordt gecreëerd. De open club is geen concept van de tekentafel, maar een filosofie die door NOC*NSF is herkend als een beweging met vele verschijningsvormen en duidelijke overeenkomsten. Deze clubs richten zich actief op de behoeften van hun leden en hebben oog voor andere betrokkenen, zoals ouders en toeschouwers.
Wat is een Open Club?
Een open club kenmerkt zich door een open houding ten opzichte van haar leden, de kansen en mogelijkheden om ook niet-leden iets te bieden, en de directe omgeving van de club, de buurt. Het begint met het kloppende hart van de club, dat deze houding ontwikkelt op alle drie deze niveaus: leden, betrokkenen en de buurt. Deze clubs ontplooien initiatieven die passen bij deze tijd en richten de blik vooruit om sport en bewegen voor velen mogelijk te maken, nu en in de toekomst.
Kenmerken van een Open Club
De open houding van een open club uit zich in vier gedragingen:
- Open Cultuur: Een cultuur waarin iedereen zich welkom voelt en waar ruimte is voor diversiteit en inclusie.
- Vraaggerichtheid: Inspelen op de behoeften van leden, betrokkenen en buurtbewoners door middel van een breed aanbod aan activiteiten en faciliteiten.
- Ondernemerszin: Het benutten van kansen en mogelijkheden om de club te ontwikkelen en te vernieuwen.
- Samenwerking: Het aangaan van partnerships met andere organisaties, zoals bedrijven, onderwijsinstellingen en zorginstellingen.
Voordelen van een Open Club
Een open club zorgt voor meer betrokkenheid van en een betere relatie met de eigen leden, betrokkenen (ouders, toeschouwers, vrijwilligers), buurt, gemeente en andere stakeholders. Dit leidt tot:
- Ledenbinding (behoud/groei): Door een aantrekkelijke en inclusieve omgeving te creëren, blijven leden langer lid en trek je nieuwe leden aan.
- Meer reuring op de club: Een breed aanbod aan activiteiten en evenementen zorgt voor een levendige en dynamische sfeer.
- Continuïteit van het bestaansrecht: Door relevant te blijven voor de omgeving en in te spelen op de behoeften van de gemeenschap, verzeker je het voortbestaan van de club.
De Rol van Gemeenten
Gemeenten willen de kracht van sport en clubs gebruiken voor een gezondere samenleving en het verhogen van de leefbaarheid. Ze zien sportclubs als partners in de lokale keten. Een open club benut deze kans door open te staan voor samenwerking met bedrijfsleven, onderwijs, zorginstellingen, enzovoort.
Lees ook: Kenmerken van Basketbal
De Weg naar een Open Club
De open club filosofie is een gedachte die als een beweging te zien is. Deze vindt haar basis in vele lokale initiatieven, waar bonden en verenigingen verschillende benamingen voor gebruiken. Bij de open club gedachte is het geen kwestie van óf ‘open’ óf ‘gesloten’. De gedachtegang kan worden gezien als continuüm, een ladder. Voor de ideale open club bestaat geen formule. Elke club kan voor zichzelf bepalen wat de stip op haar horizon is.
Begin bij het kloppende hart: Het enthousiasme van de mensen binnen de club die ervoor zorgen dat de club functioneert, houdt alles in beweging. Het kloppend hart, dat bestaat uit het bestuur van de sportclub, aangevuld met commissies en actieve leden en betrokkenen, is in staat om ambities te formuleren die aansluiten bij de cultuur, identiteit en sfeer van de club. Een dergelijke club richt zich op een langetermijnvisie en staat nooit stil.
Praktijkvoorbeeld: Stichting De Oirsprong
In het Limburgse Schinnen hebben zeven sportclubs zich verenigd in een stichting, De Oirsprong, om de samenwerking tussen de clubs te stimuleren. Het doel is om letterlijk en figuurlijk de hekken weg te halen tussen de clubs en samen een gevarieerd sportaanbod voor de jeugd te creëren.
Hans Erkens, voorzitter van de stichting, is een groot voorstander van het spelenderwijs in aanraking brengen van kinderen met zoveel mogelijk takken van sport. Hij stelt dat kinderen afhaken als verenigingen eenzijdig sport aanbieden en dat een brede ontwikkeling de basis is voor een leven lang sporten.
De stichting wil professionele ondersteunende en voorbereidende taken op zich nemen, zoals ledenadministratie, zodat de verenigingen zich kunnen focussen op het kernproces van de sport. Daarnaast willen ze starten met een breed sport- en cultuuraanbod voor kinderen tussen 6 en 9 jaar, met een abonnementsvorm waarbij gebruik wordt gemaakt van alle faciliteiten op de Oirsprong.
Lees ook: Informatie over het Open Toernooi
Teamindeling als Onderdeel van een Open Club
Voor elke vereniging is het van belang om eerst het vertrekpunt helder te hebben voor wat betreft teamindeling. Om tot een beleid op teamindeling te komen die specifiek gemaakt is voor een club, is het van belang een aantal zaken helder te hebben.
Visie van de vereniging: Elke voetbalvereniging heeft een ander doel voor ogen met haar jeugdopleiding. Het gaat erom waar de vereniging voor staat en wat de visie is. De visie van een vereniging op leren voetballen maakt duidelijk hoe de vereniging vindt dat jeugdspelers moeten leren voetballen, geeft richting aan de jeugdafdeling, inspireert jeugdvoetballers, trainers en ouders en zorgt voor onderscheidend vermogen ten opzichte van de andere verenigingen.
Criteria indelen: De teamindeling is een middel om spelers op het juiste en dus op hun eigen niveau met elkaar te laten trainen en spelen. Stel criteria vast, zodat iedere betrokkene in de jeugdopleiding op dezelfde wijze jeugdspelers volgt. Zo heeft elk kind recht op voetbalplezier en -ontwikkeling. Ieder individu heeft een niveau nodig waarop keuzes uitdagend zijn en er een balans is tussen lukken en mislukken. Daarnaast is de aanwezigheid van leeftijdsgenoten belangrijk en moet de indeling passen bij de ambities, motivatie en individuele ontwikkeling van het kind.
Betrokkenen bij teamindeling: Een duidelijk beeld van wie er betrokken zijn bij de selectieprocedure is voor de stafleden, ouder(s), spelers en andere betrokkenen erg zinvol.
Activiteiten en middelen om tot teamindelingen te komen: Verenigingen kunnen verschillende activiteiten en middelen inzetten om de ontwikkeling van spelers te volgen. Veelgebruikte instrumenten zijn: competitie-, beker- en oefenwedstrijden, trainingen, toernooien, beoordelingsformulieren en spelersvolgsystemen.
Lees ook: Alles over het Open Toernooi United Service
Moment van teamindeling: Voorkom dat spelers en ouders vol spanning uitkijken naar één moment van zogenaamde ‘selectiewedstrijden’. Door deze momenten té belangrijk te maken is het goed mogelijk dat spelers en ouders ander gedrag vertonen. Het proces van teamindeling vindt het hele jaar door plaats en bij voorkeur door meerdere (onafhankelijke) mensen binnen de vereniging.
De KNVB en Open Clubs
Vanuit NOCNSF wordt de open club filosofie een warm hart toegedragen. Uit onderzoek blijkt dat mensen het langst blijven sporten op plaatsen waar zij grote sociale binding ervaren. Sportaanbieders zijn plekken met in potentie grote sociale binding. Omdat NOCNSF ook niet-leden of niet-aangesloten sporters het gunt om onderdeel te worden van dergelijke clubs, probeert zij sportclubs te triggeren om meer ‘open’ te worden. Verenigingen die behoefte hebben aan ondersteuning kunnen hiervoor terecht bij de verschillende adviseurs van de KNVB.
JO7 als voorbeeld van een Open Club Gedachte
Voor de pupillen JO7 (Jeugd Onder 7 jaar) is het belangrijkste dat zij spelenderwijs het voetbalspel (leren) ontdekken. Dit betekent dat het voetbalaanbod erop gericht moet zijn om iedere pupil zoveel mogelijk optimaal spelplezier en ontwikkeling te bieden in een voor hem/haar prettige omgeving. Het aanbod (via de wedstrijdvorm 4 tegen 4) kan op verschillende manier aangeboden worden aan de pupillen: binnen de eigen vereniging, lokaal of regionaal in samenwerking met andere verenigingen, of via deelname aan het KNVB-voetbalaanbod.