De Karel Ockers Toernooi is een begrip in Ede en omstreken, maar om de context van dit evenement volledig te begrijpen, is het belangrijk om terug te gaan naar de basis van de lokale evenementen in Ede, met name de Heideweek.
De Opkomst van de Heideweek
De Heideweek, een jaarlijks terugkerend feest in Ede, vindt zijn oorsprong in 1935. In een tijd van economische crisis, initieerde de toenmalige voorzitter van de VVV, G.J. Smits, dit evenement om de aandacht te vestigen op de natuurlijke schoonheid van de omgeving en het toerisme te stimuleren. Het was een gedurfd plan dat alleen kon slagen met de actieve betrokkenheid van de lokale gemeenschap. Verenigingen uit alle geledingen van de samenleving boden spontaan hun hulp aan.
Weken voor de start van de Heideweek werden straten en wijken versierd met bloeiende heide, destijds in overvloed aanwezig. Elke buurt streefde ernaar de mooiste versieringen te hebben, en tuinen en gevels werden voorzien van feestelijke verlichting. Ede was nog nooit zo prachtig versierd als op 25 augustus 1935. Gedurende de regeerperiode van Koningin Wilhelmina begon de Heideweek, met uitzondering van de zondagen, altijd op deze datum en duurde tot 31 augustus.
De vooroorlogse Heideweken stonden bekend om hun vaste hoogtepunten, waaronder de feestelijke opening met een intocht, een groots openluchtspel uitgevoerd door lokale toneelverenigingen, een bloemencorso en een concours hippique, mede dankzij de Edese Onderofficieren Jachtvereniging. Daarnaast was er een speciale dag voor kinderspelen en optochten. Voor de vele pensiongasten die uit alle delen van het land kwamen, werden wandel- en fietstochten georganiseerd. Bij het vallen van de avond werden de straten, tuinen en erebogen verlicht, wat een sprookjesachtig schouwspel creëerde dat duizenden bezoekers trok. In de versierde straten werd uitbundig feest gevierd door zowel inwoners als bezoekers. Of men zich nu in de Bunschoten, Bospoort, Telefoonweg, Markt, Maandereind of het Park bevond, overal was er feest. Onder de vrolijke klanken van muziek werd er gehost en gedanst tot in de late uurtjes, zonder dat er wanklanken te horen waren.
"Lord v. Wijhe-straatje": Het Hart van het Feest
Het centrum van al dit feestgedruis bevond zich in een deel van de Molenstraat, vanaf de kruising Grotestraat tot aan de Notaris Fischerstraat. Dit stukje straat, destijds nog smal met bescheiden winkeltjes en woonhuizen, een echt stukje oud Ede, kreeg al snel de naam "Lord v. Wijhe-straatje". Gerrit, zoon van timmerman H. v. Wijhe, dreef hier samen met zijn zuster Jans een galanterie- en speelgoedzaak. Gerrit, door iedereen "Lord" genoemd vanwege zijn verblijf in Amsterdam, waar hij bij toneel- en cabaretgezelschappen had gewerkt, was een populair figuur in het dorp.
Lees ook: Alles over het Karel Stegeman Toernooi
Lord bezat artistieke talenten en verzorgde samen met Joh. Plooy in 1936 de revue "Dat maken we wel" ter gelegenheid van het veertigjarig bestaan van de gymnastiekvereniging "Sparta". Deze voorstelling trok avondenlang volle zalen. Plooy was eveneens een man die zich actief inzette voor de lokale gemeenschap en schreef in 1937 een meezinger, geïnspireerd op het Jamboreelied van het wereld-padvindersfeest in Vogelenzang: "Je hebt het kunnen lezen, in Ede moet je wezen, De heide bloeit, het dorp is versierd. Je hoort van alle kanten en leest het in de kranten. Hoe of men hier het feest der heide viert. Heel Nederland komt op bezoek, wij zijn een groot gezin."
Elke Heideweekavond organiseerde Lord in zijn straatje een ander feest, geholpen door de buurt. Zijn fantasie kende geen grenzen: hij organiseerde een boerenbruiloft met alle deelnemers in Veluwse klederdracht, compleet met een optocht naar het gemeentehuis aan de Notaris Fischerstraat waar het huwelijk onder hilariteit werd voltrokken. Er werden stoelendansen gehouden en de volgende avond was er een carnavalsoptocht. Lord zorgde altijd voor muzikanten die tussen de huizen door speelden, tot groot vermaak van de jeugd, hoewel het normale leefpatroon van sommige gezinnen werd verstoord. "Tien uur binnen" was het parool, maar tijdens de Heideweek werd deze regel vaak losgelaten.
Ook in de eerste naoorlogse Heideweken was er in het Lord v. Wijhe-straatje nog volop bedrijvigheid, tot er in 1955 een abrupt einde aan kwam. Een jaar eerder was de veertiende Heideweek, onder het motto 'Ede negenhonderd jaar", nog enthousiast gevierd. In 1955 ontstonden er echter moeilijkheden omtrent subsidie en programma tussen het uitvoerend comité en het gemeentebestuur. Als gevolg hiervan besloot het bestuur van de VVV dat jaar geen Heideweek te organiseren, maar bepaalde zich tot een zogeheten "mini-Heideweek".
Het feest in het Lord v. Wijhe-straatje kon niet doorgaan, wat Lord dwars zat. Hij bedacht dat als er geen Heideweek was, de Heidekoningin overbodig was en begraven kon worden. Dit plan werd met leden van "De Harmonie" uitgewerkt, en op de avond van 19 augustus 1955 trok een droeve stoet door de Edese straten. Voorop liepen in stemmig zwart geklede muzikanten, gevolgd door een koets met een Edese schone die voor één avond tot Heidekoningin was gebombardeerd, en daarachter vrijwel alle bewoners van het straatje in passende kleding. In langzame pas, onder begeleiding van muziek, trok men via de Notaris Fischerstraat naar de Grotestraat.
Nadien bewoog Lord zich minder in het openbare leven en beperkte hij zich tot de winkel, tot de huizen werden gesloopt. Lord van Wijhe stond bekend om zijn sociale bewogenheid. Tijdens de crisisjaren heeft hij veel behoeftige mensen geholpen, en in de oorlogsjaren vonden gestrande geallieerde piloten en parachutisten bij hem een veilig onderdak.
Lees ook: Keizer Karel Toernooi: Bekijk de eindstand
De Karel Ockers Toernooi: Een Moderne Traditie
Hoewel de tekst niet direct ingaat op de geschiedenis van de Karel Ockers Toernooi zelf, biedt het wel een waardevolle context door de geschiedenis van de Heideweek en de rol van markante figuren zoals "Lord" van Wijhe te belichten. Deze achtergrond is essentieel om de lokale evenementencultuur in Ede te begrijpen, waar de Karel Ockers Toernooi een onderdeel van is geworden.
De Karel Ockers Toernooi is vermoedelijk vernoemd naar een lokale prominent of een persoon die een belangrijke rol heeft gespeeld in de gemeenschap. Zonder verdere details is het moeilijk om een directe link te leggen, maar de toernooi past binnen de traditie van lokale evenementen die gemeenschapszin en sportiviteit bevorderen.
Andere Evenementen in Ede
Naast de Heideweek en de Karel Ockers Toernooi, zijn er nog andere evenementen die de gemeenschapszin in Ede versterken:
- Aqua-Novio's Waterpoloteam: Het succes van het onder 11 team van Aqua-Novio, dat tweede van Nederland werd, is een voorbeeld van sportieve prestaties die de lokale gemeenschap verenigen.
- Biljart Verenigingen: De competitie en clubkampioenschappen van biljartverenigingen, zoals het clubkampioenschap van B.V. met Daan Ockers als kampioen bij het 3-banden, tonen de diversiteit aan activiteiten in Ede.
- Pub-Quizzen in de Kaketoe: De Kaketoe Pub-Quizzen zijn populaire evenementen die gezelligheid en competitie combineren. Teams zoals "Nuts en Cookies" en "Van Dalen en de losers" laten zien hoe deze evenementen mensen samenbrengen.
Lees ook: Lees meer over het Keizer Karel Toernooi
tags: #karel #ockers #toernooi #geschiedenis