Judo, een sport die respect, discipline en fysieke vaardigheid combineert, kent een uitgebreid reglement dat voortdurend evolueert. Dit artikel biedt een gedetailleerd overzicht van de judo wedstrijdregels, met speciale aandacht voor de jeugdreglementen en de recente wijzigingen die per 1 februari 2025 van kracht zijn gegaan. We bespreken de belangrijkste aspecten van de regels, van de basisprincipes tot de specifieke uitzonderingen en straffen, en geven inzicht in de manier waarop deze regels worden toegepast in wedstrijden.
Inleiding tot Judo Wedstrijdregels
Judo wedstrijden worden gereguleerd door een set regels die zijn ontworpen om de veiligheid van de deelnemers te waarborgen, eerlijk spel te bevorderen en de essentie van de sport te behouden. De Internationale Judo Federatie (IJF) stelt de algemene regels vast, die vervolgens door nationale bonden zoals de Judo Bond Nederland (JBN) worden geïmplementeerd en aangepast aan de lokale context. De JBN heeft bijvoorbeeld een specifiek jeugdreglement dat is afgestemd op de behoeften en capaciteiten van jonge judoka's.
Jeugdreglement Judo: Focus op Veiligheid en Ontwikkeling
Het jeugdreglement judo, specifiek voor judoka's onder de 12 jaar, is een belangrijk onderdeel van de JBN. Op 1 februari 2025 is een nieuw Jeugdreglement van kracht gegaan, ter vervanging van het reglement van 2021. Dit nieuwe reglement is in samenwerking met de Technische staf, meerdere werkgroepen, de medische commissie en de NSCJ tot stand gekomen.
Belangrijkste Kenmerken van het Jeugdreglement
- Opvoedend Karakter: Het jeugdjudo behoort een opvoedend karakter te hebben, wat betekent dat er zo weinig mogelijk bestraffingen worden uitgedeeld.
- Minder Straffen: Het beleid is om minder te straffen en de judoka's meer ruimte te geven door de wedstrijd minder snel te onderbreken, zoals met "maté".
- Pedagogische Opbouw: Er is rekening gehouden met een pedagogisch-didactische opbouw naar volgende judoniveaus, zoals -9, -11, -13, -15 en -18. Let op, deze leeftijdscategorieën zijn pas van toepassing in 2026 en meer van belang voor de wedstrijdorganisatie.
- Veiligheid: Veiligheid heeft altijd de hoogste prioriteit. De scheidsrechter zal de wedstrijd onmiddellijk onderbreken als de veiligheid van een van de deelnemers in het geding is.
Strafbeleid voor de Jeugd
Het strafbeleid voor jeugdwedstrijden tot 15 jaar is specifiek uitgewerkt om het opvoedende karakter van het jeugdjudo te benadrukken. Overtredingen zijn ingedeeld in categorieën, waarbij de ernst van de overtreding bepaalt of er een waarschuwing of een straf wordt gegeven.
- Categorie A: Overtredingen waarbij de veiligheid van de judoka niet in gevaar komt.
- Categorie B: Overtredingen die i.v.m. veiligheid van judoka niet zijn toegestaan.
- Categorie C: Overtredingen waarbij de judoka zichzelf in gevaar brengt.
- Categorie D: Overtredingen waarbij de judoka zijn/haar tegenstander in gevaar brengt.
- Categorie E: Overtredingen tegen de geest van het judo.
Bij elke overtreding zal de scheidsrechter duidelijk uitleggen wat de overtreding was en waarom hij/zij een waarschuwing of straf geeft.
Lees ook: Regels van Judo Competities
Uitzonderingen en Verboden Handelingen in het Jeugdreglement
Naast de verboden handelingen die in het senioren wedstrijdreglement staan, zijn er specifieke uitzonderingen en verboden handelingen in het jeugdreglement:
Categorie onder de 15 jaar:
- Niet toegestaan: Kansetsu-waza technieken.
- Kata-sankaku grip en alle soortgelijke grips waarbij er spanning op de nek en/of rugwervel zou kunnen ontstaan.
- Bij het verliezen van het bewustzijn door middel van een shime-waza techniek wordt de judoka uitgesloten van het toernooi.
Categorie onder de 12 jaar:
- Niet toegestaan: Alle sutemi-waza technieken (met uitzondering van Ko-Uchi-Makikomi).
- Alle worpen direct op 1 of 2 knieën.
- Shime-waza technieken.
- Kansetsu-waza technieken.
- Sankaku-waza technieken.
- In tachi-waza direct om het hoofd pakken en daarmee het hoofd omwringen.
- In ne-waza om het hoofd pakken zonder daarbij een arm in te sluiten.
- Kata-sankaku grip en alle soortgelijke grips waarbij er spanning op de nek- en/of rugwervel zou kunnen ontstaan.
Categorie onder de 10 jaar:
- De judoka’s (her)starten altijd vanuit vaste kumi-kata (kenka/ai yotsu).
Veiligheid: Hoogste Prioriteit
Veiligheid is altijd een belangrijk aandachtspunt voor de scheidsrechter, vooral in het jeugdjudo. In alle gevallen waarin het reglement niet voorziet, maar waarbij de scheidsrechter van mening is dat de veiligheid van één of beide deelnemers in het geding is, zal de scheidsrechter de wedstrijd onmiddellijk onderbreken en die maatregelen treffen die hij nodig acht. Hij heeft het recht hierbij bestraffend op te treden, daarbij de intentie van de handeling in acht nemend.
Blessurebehandeling
In tegenstelling tot het seniorenreglement, mag tijdens jeugdwedstrijden de dokter (EHBO) altijd (onbeperkt) behandelen. Dat is ook uitgebreid tot en met de categorie onder 15 jaar. De scheidsrechter zal ook veel sneller een arts/EHBO raadplegen als een jeugdjudoka geblesseerd raakt.
Vragen en Antwoorden over het Nieuwe Jeugdreglement
Om eventuele onduidelijkheden weg te nemen, hier enkele vragen en antwoorden over het nieuwe jeugdreglement:
- Zijn alle worpen op één of twee knieën verboden? Ja, alle werp-technieken waarbij Tori direct één of twee knieën gebruikt, zijn niet toegestaan. Afhankelijk van de leeftijdscategorie wordt er eerst gewaarschuwd of direct gestraft met Shido.
- Als Tori balans verliest en in de worp op de knie valt, wordt dat ook bestraft? Nee, dat wordt niet bestraft met shido, maar zal ook geen score opleveren. Als de scheidsrechter van mening is dat dit opzettelijk gebeurt, kan hiervoor wel bestraft worden.
- Is de blessureregel -15 gelijk aan de regel voor de -12 categorie? Ja, dat klopt, ook bij de categorie onder de 15 jaar, is de blessurebehandeling toegestaan zoals bij -12 jaar.
- Is de Kata-Sankaku-grip nu hetzelfde als voorheen de necktie? Ja inderdaad. Deze omschrijving kan je beschouwen als vervanging van het woord "necktie".
- Wordt de Kata-Sankaku-Grip onder de 15 jaar direct bestraft met Shido? Ja, voorheen werd bij necktie alleen mate gezegd. I.v.m. de veiligheid worden deze soortgelijke technieken nu direct bestraft met Shido.
- Is Ko-Uchi-Makikomi toegestaan onder 12 jaar? Ja met ingang van het nieuwe Jeugdreglement is ook de Ko-Uchi-Makikomi techniek toegestaan. Dit is dan de enige uitzondering op de regel dat Sutemi-waza niet is toegestaan onder de 12 jaar.
- Wat betekent nu de veiligheidsinterventie, had toch ook gewoon Hansoku Make kunnen blijven? De veiligheidsinterventie is nu in de plaats van de zware straf Hansoku-make. Dit heeft een meer vriendelijke benadering, maar ook een mogelijkheid tot controle door de EHBO/arts. Omdat de controle even wat tijd vraagt en ook zorgvuldig moet zijn, is er voor gekozen dat deze wedstrijd dan voorbij is. Indien de EHBO het verantwoord vindt, kan de judoka wel weer verder met de volgende wedstrijd. Veiligheidsinterventie betekent dus stoppen met die ene wedstrijd.
- Als een judoka onder de 12 jaar nu een werpactie met armklem maakt, is dat dan alleen uitsluiting voor 1 wedstrijd? Ja inderdaad dat klopt. Als de andere judoka echter zodanig geblesseerd is geraakt en daarom niet verder kan, dan kan de judoka die de blessure heeft veroorzaakt uiteraard ook niet verder met het toernooi.
- Ik heb meermalen gezien dat er ook de categorie -8 genoemd wordt. Waar vind ik de regels voor -8 categorie? Voor alle duidelijkheid, in het wedstrijdreglement bestaat geen -8 categorie. De laagste leeftijdscategorie in het wedstrijdreglement is de -10 categorie. Dus alles wat voor de -10 categorie is beschreven geldt dan ook voor de -8. In feite had de -8 niet genoemd moeten worden voor ons wedstrijdreglement, deze categorie is alleen belangrijk voor de wedstrijdorganisatie.
- Tellen de shido's op het scorebord nog mee voor de uitslag? Nee shido's zijn niet meer bepalend. Er kan nog uitsluitend op scores gewonnen worden. Eindigt de wedstrijd na 2 minuten gelijk in scores of er zijn geen scores, (de shido's tellen dan niet mee) dan zal de wedstrijd met 1 minuut Golden Score verlengd worden. Wordt er dan door een judoka gescoord is de wedstrijd voorbij. Is na deze minuut de stand nog steeds gelijk, dan zal de scheidsrechter de judoka als winnaar aanwijzen die in de laatste minuut het meest aanvallend judo heeft laten zien.
- In het seniorenreglement mag er in de mouw vastgepakt worden, mag dat nu ook in het Jeugdreglement? Nee dat mag niet, bij de Jeugd (onder 12 jaar) blijft dat verboden.
- Zijn alle Sutemi-technieken verboden onder de 12 jaar? Nee er is één uitzondering, dat is de Ko-Uchi-Makikomi techniek.
Extra Uitleg: Om Het Hoofd Pakken (Nek Omwringen)
Het correct vastpakken van de judogi is essentieel. Hieronder enkele voorbeelden om te verduidelijken wat wel en niet is toegestaan met betrekking tot het vastpakken om het hoofd:
Lees ook: Informatie over het Judo Toernooi
Voorbeeld 1: Juiste Pakking
De judoka heeft de tegenstander niet om het hoofd vast. De hand is niet voorbij de helft van de nek.
Voorbeeld 2: Niet Toegestane Pakking
De judoka heeft met zijn arm om het hoofd van de tegenstander vast. De hand komt voorbij de helft van de nek. Dit is niet toegestaan omdat er kans is op het omwringen van het hoofd, waardoor er veel kracht op de nek komt. Deze situatie leidt onmiddellijk tot "Maté", uitleg en afhankelijk van de leeftijdscategorie, alleen waarschuwen of direct bestraffen. Bij leeftijdscategorie -10 jaar is dat uitleggen en een eerste waarschuwing. Bij leeftijdscategorie -12 is dat uitleggen en direct Shido.
Golden Score bij Jeugdwedstrijden
Bij alle jeugdwedstrijden onder de 12 jaar wordt bij gelijke stand de wedstrijd verlengd met 1 minuut Golden Score. Blijft de wedstrijd ook na deze minuut gelijk, dan bepaalt de scheidsrechter wie er winnaar is door te bepalen welke judoka er in deze laatste minuut de beste/ aanvallende judoka is geweest. Als er drie scheidsrechters zijn, dan beslissen de scheidsrechters met ‘hantei’. Dat betekent dat de drie scheidsrechters een vlag omhoog steken van de kleur die zij als winnaar aanwijzen. Als er maar één scheidsrechter is, dan beslist hij uiteraard alleen.
Recente Wijzigingen in de IJF Regels (2025)
De nieuwe IJF regels 2025 zijn op 1 februari 2025 ook bij de JBN van kracht. Deze regels zijn op een aantal punten flink aangepast en liggen ook wel in de lijn van de verwachting. Het betreffen o.a. aanpassingen om tot minder straffen te komen maar ook tot minder Maté en minder Golden Score situaties.
Belangrijkste Wijzigingen
- Yuko-score is terug: Meer mogelijkheden om te scoren.
- Bear-hug wordt gedeeltelijk toegestaan: Met één uitzondering.
- Reverse Seoi-Nage wordt toegestaan: Voor senioren en junioren, voor cadetten is dit Shido.
- Diving blijft verboden: Voor alle categorieën, maar is meer gespecificeerd.
- Gebruik van het hoofd bij een werptechniek: Toegestaan voor senioren en junioren, cadetten is Shido.
- Head-Defence: Toegestaan voor senioren en junioren, voor cadetten is Shido.
- Grabbing: Nu gedefinieerd tot alleen vastpakken bij de broek of been. Grijpen in de mouw of broekspijp is toegestaan, m.u.v. een negatief gebruik.
- Kansetsu- en shime-waza in combinatie met een werptechniek: Shido als het een laag risico op een blessure is voor Uke. Is dit een hoog risico, dan uiteraard Hansoku-Make.
- False Attack situaties: Meer gedefinieerd.
- Buiten de mat stappen: Wordt alleen nog bestraft bij een duidelijke opzet om naar buiten te lopen/ te kruipen.
- Tijd tussen Kumi-Kata en aanval: Teruggebracht naar 30 seconden.
- Techniek moet Kodokan gekwalificeerd zijn: Om voor score in aanmerking te komen.
De JBN conformeert zich gewoonlijk aan het IJF reglement en worden per 1 februari 2025 bij de JBN ingevoerd.
Lees ook: Successen Judo Regio Rosmalen
Basisregels voor Deelname aan een Judo Wedstrijd
Voordat je aan judo gaat beginnen zijn hier enkele van de basisregels zodat je het deelnemen aan een judowedstrijd begrijpt.
- Respect: Net zoals de vele martials arts in Japan staat ook het judo voor het hebben van wederzijds respect voor elkaar.
- Groet: Voordat de Judoka de wedstrijdmat (en elke andere judomat) betreed moet er een buigende groet gemaakt worden. Voordat de judo wedstrijd begint moeten de Judoka’s elkaar groeten met een buiging.
- Onacceptabel Gedrag: Als een Judoka onacceptabele lichaamstaal of verbaal gedrag vertoond, dan wordt de Judoka uitgesloten van deelname aan de wedstrijd en het toernooi.
- Uitstelgedrag: Uitstelgedrag is niet toegestaan tijdens de wedstrijd, een verdedigende houding aannemen wordt dan ook gezien als uitstelgedrag.
Scores en Straffen
- Scores: De eerstvolgende beste score is een waza-ari, wat een halve punt is en met twee waza-ari in een gevecht hetzelfde scoort als ippon.
- Shido: Voor kleine overtredingen, en het blijven vertonen van uitstelgedrag wordt shido gegeven. Na twee waarschuwingen wordt één shido toegekend.
- Hansoku Make: Voor grote overtredingen wordt hansoku gegeven waarbij kans is op diskwalificatie van de wedstrijd en het toernooi.
Een herhaling van een overtreding leidt tot de volgende hogere straf, waarbij de eerdere lichtere straf wordt geannuleerd.
Winnen van een Wedstrijd
Een wedstrijd wordt direct gewonnen door ofwel ippon te bereiken, twee scores van waza-ari (en dus ippon) te behalen of door meer punten te hebben verzameld dan de tegenstander aan het einde van een wedstrijd. In deze extra tijd wint de eerste score die valt.
Indeling van Wedstrijden
In het judo wordt er tijdens wedstrijden onderscheid gemaakt tussen mannen en vrouwen. Maar wat nog veel belangrijker is dat tegenstanders ook van gelijke hoogte moeten zijn op diverse manieren om de eerlijkheid van een wedstrijd te bepalen. Naast deze scheiding is er ook bepaald hoe lang een wedstrijd mag duren. Ook dit is gebaseerd op geslacht en leeftijd.
De Rol van de Scheidsrechter
De scheidsrechter is heel belangrijk. Hij leidt de wedstrijd. Voordat de wedstrijd begint, moet hij er op letten dat de mat in orde is, dat de mensen achter de jurytafel klaar zijn, en dat de judoka’s er netjes uitzien en zich netjes gedragen. Tijdens de wedstrijd zal hij de punten toekennen aan de judoka’s. Hij probeert er voor te zorgen dat de judoka’s eerlijk judoën, dat er geen ongelukken gebeuren en dat er hulp komt als er toch een ongeluk gebeurt. De scheidsrechter praat niet zoveel. In plaats daarvan gebruikt hij een aantal gebaren en losse woorden.
Verloop van een Wedstrijd
- De scheidsrechter roept de judoka’s de mat op en laat ze tegenover elkaar staan en een buiging naar elkaar maken.
- De judoka’s proberen nu gedurende 2 minuten door worpen en grepen punten te scoren.
- Tijdens een wedstrijd gebeurt het regelmatig dat de scheidsrechter “matte” (stoppen) roept. Op dat moment stoppen de judokas en gaan weer tegenover elkaar staan en gaan vervolgens weer verder.