Schaatsen slijpen is meer dan alleen het scherper maken van de ijzers. Voor ijshockeyers die het maximale uit hun spel willen halen, is het een essentieel onderdeel van hun uitrusting. Een goed geslepen schaats biedt de benodigde grip en balans op het ijs, dankzij een glad oppervlak en scherpe randen. Laten we dieper ingaan op de verschillende aspecten van het slijpen van ijshockeyschaatsen, van de basisprincipes tot geavanceerde technieken.
De "IJzerstrategie": Grip, Wendbaarheid en Snelheid
Net zoals Formule 1-teams een bandenstrategie hanteren om de ideale balans tussen grip en snelheid te vinden, kunnen ijshockeyers een "ijzerstrategie" ontwikkelen. De ijzers onder de schaatsen bepalen namelijk hoeveel raakvlak je hebt met het ijs, en dus hoeveel grip, wendbaarheid, snelheid, acceleratie, balans en energie je hebt.
- Meer raakvlak: Meer snelheid, grip en balans.
- Minder raakvlak: Betere acceleratie en wendbaarheid, en het kost minder energie om te schaatsen.
Bij ijshockeyschaatsen zijn er twee belangrijke factoren die het raakvlak bepalen: de 'radius of hollow' (holling) en de radius(sen) van het profiel.
Radius of Hollow: De Holling Onder het IJzer
Met de 'radius of hollow', kortweg hollow genoemd, wordt bedoeld hoe hol de onderkant van het ijzer geslepen wordt. De holling kan in verschillende diepten worden geslepen, afhankelijk van de individuele wensen van de schaatser.
- Diepere holling: Meer contact met het ijs, dus meer grip.
- Vlakkere holling: Minder contact met het ijs, dus minder weerstand en energieverbruik.
Tegenwoordig neigt men naar een zo vlak mogelijke holling. Dit bespaart energie en is op de lange termijn beter voor de gewrichten. Echter, bij een vlakkere holling is het belangrijk om het profiel te optimaliseren, zodat je niet inlevert op grip.
Lees ook: Bekerfinale Den Haag - Heerenveen
Radius(sen) van het Profiel: De Vorm van het IJzer
Het profiel van het ijzer is de vorm van het ijzer vanaf de zijkant gezien, en de rondingen die daarin zijn aangebracht. Een grotere radius in het profiel zorgt voor een vlakker ijzer, en dus voor meer ijscontact.
- Grotere radius: Meer grip, balans en snelheid, maar minder wendbaarheid en acceleratie, en het kost meer energie.
- Kleinere radius: Betere acceleratie en wendbaarheid, en het kost minder energie, maar minder snelheid, balans en grip.
Aangezien je accelereert en bochten draait op de voorkant van de voet, is het ideaal om daar een kleinere radius te hebben. De achterkant van de voet gebruik je in de duels en bij het maken van grote slagen op snelheid, waar je juist veel grip en balans wilt hebben.
Multi-Radius Profielen: Het Beste van Beide Werelden
Tegenwoordig zijn multi-radius profielen populair. Hierbij worden verschillende radiussen in het ijzer geslepen, waardoor je het beste van de grote en de kleine radius in één ijzer hebt. Een combi-radius heeft bijvoorbeeld een kleine radius aan de voorkant voor snelle acceleratie en wendbaarheid.
Multi-radius profielen resulteren in:
- Goede acceleratie
- Sneller draaien
- Gemakkelijker en agressiever overstappen
- Snellere sprints
- Hogere eindsnelheid
- Goede balans en grip in de duels
Bekende combi-radius profielen zijn Flat Spot profielen van RamonEdge en Quad (viervoudige radius). Er bestaat ook een Ellipse Profiel, dat geen gebruik maakt van radiussen maar van een geleidelijke ronding (de Ellipse-vorm).
Lees ook: Alles over ijshockeyschaatsen maat 39 voor dames
Het Optimaliseren van Hollows en Profielen
Het is belangrijk om te experimenteren met verschillende profielen om te ontdekken wat voor jou optimaal aanvoelt. Er zijn verschillende factoren die een rol spelen bij het kiezen van een profiel, waaronder:
- Lengte en gewicht van de speler
- Maat van de schaatsen
- Manier van schaatsen
- Persoonlijke voorkeur
Een goed profiel geeft op elke plek van de voet de juiste hoeveelheid grip, waardoor je niet meer de grip uit de holling hoeft te halen. Met het juiste profiel kun je dus met een vlakkere holling gaan schaatsen.
Schaatsen Slijpen: Art of Science?
Het slijpen van schaatsen is een combinatie van kunst en wetenschap. Sommige principes zijn standaard, maar er moet ook altijd rekening worden gehouden met de individuele schaatser.
In Zweden is een normale holling bijvoorbeeld 19-25-35 mm voor junior en senior spelers. Zweedse schaatsers kunnen vaker schaatsen met een vlakke holling omdat meer dan 90% van hen geprofileerde ijzers heeft en men over het algemeen over betere apparatuur beschikt. In Nederland, waar profileren minder gebruikelijk is, zijn de meest voorkomende hollingen 13-16 mm.
Profielen geven het ijzer een beter contactoppervlak met het ijs, waardoor je de grip hebt die je nodig hebt, zelfs met een vlakke holling. Een schaatser wil optimaal glijden, dus de weerstand tussen het ijzer en het ijs moet zo laag mogelijk zijn.
Lees ook: Informatie over de Antwerpse IJshockey Clinic
Nieuwe Schaatsen en Fabrieksprofielen
Schaatsen uit de doos hebben vaak een standaard profiel. Een fabrieksprofiel met slechts 26-32 mm ijscontact is vaak te klein voor kinderen van 4 tot 10 jaar om te leren schaatsen. Jonge spelers moeten de balans nog ontwikkelen en het is moeilijk om dat te leren op een te kleine radius. Het kost ze veel moeite om te blijven staan en ze ontwikkelen zo geen goede houding en slag.
Een profiel van 12 of 13 foot geeft tussen de 54 en 56 mm ijscontact. Dit is snel en effectief, maar vooral ook een goed profiel om te leren schaatsen. Het ijscontact geeft namelijk meer balans.
Kwaliteit van IJzers
De meeste merken schaatsen hebben geen hoge kwaliteit ijzers in hun nieuwe schaatsen. Er zijn verschillende ijzers voor ijshockeyschaatsen verkrijgbaar die van hogere kwaliteit zijn dan de standaard ijzers. Deze ijzers kunnen scherper geslepen worden en het slijpen gaat door de hoge kwaliteit van het ijzer ook makkelijker.
Het Slijpproces: Precisie en Vaardigheid
Het slijpen van zowel ijshockey- en kunstschaatsen als het slijpen van noren is een precisiewerkje, een vaardigheid die niet iedereen zomaar onder de knie heeft. Het doel is om het ijshockeyschaatsen slijpen eenvoudiger, sneller en beter te maken voor zowel recreatief als professioneel gebruik. Daarom zijn er volledig automatische schaatsenslijpmachines beschikbaar.
Schaatsen moeten altijd haaks geslepen worden. In tegenstelling tot met de hand geslepen schaatsen, zal de machine altijd precies dezelfde druk geven. Bij het schaatsen slijpen zijn er veel dingen om op te letten. Natuurlijk wil men de schaatsen haaks slijpen en het profiel behouden. Dus moet overal op de schaats dezelfde druk geleverd worden. Tevens is het belangrijk om voor de juiste 'radius of hollow' oftwel RoH te kiezen.
IJshockeyschaatsen versus Noren
Waar noren erg smal zijn en dus in het ijs snijden, zijn ijshockeyschaatsen ongeveer tussen de 3 en 4 mm breed. De onderkant van de ijzers wordt hol geslepen door middel van een slijpsteen of slijpwiel die bol is. Hierdoor krijg je in het midden een holling met aan de buitenkant 2 scherpe randen. Een slijpsteen of slijpwiel die erg bol is zal een diepere hollow in het ijzer slijpen. Dit geeft meer raakoppervlak met het ijs, en dus meer grip.
Tips voor het Kopen en Onderhouden van Schaatsen
- Let er bij het kopen van nieuwe ijshockey- of kunstschaatsen op dat ze in het merendeel niet geslepen zijn!
- Als er van de nagel schaafsel af komt, zijn de schaatsen scherp.
- Het is van belang om, als je vaker schaatst, 1 keer per jaar de ronding en holling in je schaatsen te laten slijpen, dit ter onderhoud van je schaatsen.
- Vergeet vooral niet de schroeven en de zolen.
- In tegenstelling tot noren schaatsen, zijn ijshockey- en kunstschaatsen niet met de hand te slijpen en dien je langs te gaan bij een specialist met het juiste slijpmachines.
- IJshockey- en kunstschaatsen hebben een hol glijvlak zodat je scherpe bochten en pirouettes kunt maken. Hol slijpen kan alleen machinaal met een draaiende, bolle slijpschijf.
- Het is ontzettend belangrijk dat de schaats vlak tegen deze steen gehouden worden.
Hoe Vaak Moet Je Schaatsen Slijpen?
Hoe vaak je je schaatsen moet slijpen hangt af van verschillende omstandigheden. Als je van statistiek houdt, houd dan een schaatslogboek bij om je schaatstijd en slijpschema bij te houden.
Er zijn een paar verschillende redenen om je schaatsen te slijpen:
- Nieuwe schaatsen worden in de fabriek niet goed geslepen en fabrieksslijpen levert niet hetzelfde prestatieniveau als professioneel slijpen. Daarom is het aan te raden om je nieuwe schaatsen professioneel te laten slijpen.
- Bladen slijten van nature tijdens het schaatsen. Hoe snel ze slijten hangt af van je schaatsstijl en hoe goed je je schaatsen onderhoudt.
- Handheld schaatsslijpers zijn uitstekend om je schaatsen tussen de sessies door scherp te houden. Ze zijn ontworpen voor algemeen onderhoud en helpen de scherpte van je bladen te verlengen, maar zijn geen vervanging voor professioneel slijpen.
Kunstschaatsen versus IJshockeyschaatsen
Schaatsen zijn meestal ijshockeyschaatsen of kunstschaatsen. Voor gevorderde hockey- en kunstschaatsers spelen subtiele verschillen in het ontwerp van de bladen - zoals randprofiel en holtestraal - een belangrijke rol.