IJshockey op de Olympische Spelen kent een rijke geschiedenis, met name als het gaat om de rivaliteit tussen Finland en Zweden. Deze rivaliteit gaat verder dan alleen sport en is verweven met nationale identiteit en historische context.
Mijn persoonlijke Olympische ervaring
Sinds mijn jeugd droomde ik ervan om de Olympische Spelen te bezoeken en ijshockeywedstrijden op het hoogste niveau te zien. In 2006 kwam die droom uit met de Winterspelen in Turijn. Tickets en een vliegticket waren zo geregeld, maar accommodatie bleek een probleem. Alle hotels in de buurt waren volgeboekt. De enige mogelijkheid leek dagelijks een lange treinreis van Milaan naar Turijn.
Mijn liefde voor ijshockey ontstond al in mijn jeugd. Johan Toren en de Gijssies inspireerden mij. Ik won een prijsvraag op basisschool De Wegwijzer en mocht een ijshockeywedstrijd bijwonen. Het was liefde op het eerste gezicht. Ik begon zelf te spelen met een stick en doeltjes, en daagde mijn buurjongen Rob de Vries uit voor duels.
In de jaren 90 was er weinig ijshockey op tv te zien. Supersport toonde hoogtepunten uit de NHL, en de Duitse televisie zond af en toe een WK-wedstrijd uit. Op een middag zag ik de wedstrijd Zweden-Tsjechië. Het magische geel-blauwe tenue van de Zweden en hun patronen op het ijs fascineerden me. Ik wilde dat shirt hebben en schreef commentator Frans Henrichs een brief. Hij kon me niet helpen aan het shirt, maar stuurde me wel speldjes en een badge van de Toronto School of Hockey. Jaren later vond ik het shirt in een winkel in Oostenrijk.
Terug naar Turijn in 2006. Ik zat in het vliegtuig zonder accommodatie, maar had wel tickets voor vijf wedstrijden van Zweden. In het gangpad ontmoette ik twee enthousiaste Italianen. Ik ging naast hen zitten, en de rest is geschiedenis. Ze overlaadden me met complimenten over mijn kennis. Toen ik vertelde over mijn verblijfsprobleem, boden ze me aan om bij hen te logeren. Na aankomst op de luchthaven namen ze me mee naar een dorpje vlakbij Turijn. Uiteindelijk kon ik bij een van hen en zijn moeder inwonen voor de periode van de Spelen, voor de prijs van een jeugdherberg. Zo kon ik de wedstrijden bezoeken, de Olympische sfeer opsnuiven en genieten van de Italiaanse keuken.
Lees ook: Bekerfinale Den Haag - Heerenveen
In mijn Zweedse shirt bekeek ik vijf wedstrijden en genoot van de actie op het ijs. Na twee weken keerde ik huiswaarts met een gelukzalig gevoel. Ik had de geel-blauwen vooral in de voorrondes en de kwartfinale gezien. Tijdens de finale Zweden-Finland, die Zweden won, dacht ik terug aan mijn avonturen.
De Four Nations Face-Off: Een terugkeer naar het beste ijshockey
De Four Nations Face-Off markeert de terugkeer van het beste ijshockey. In 1998 maakte Dominik Hasek een shutout tegen Rusland in de Olympische finale in Nagano, waardoor Tsjechië goud won. Voor het eerst werden NHL-sterren toegelaten tot het belangrijkste ijshockeytoernooi ter wereld.
In tegenstelling tot de Olympische finale van 2022 in Beijing, die gedomineerd werd door spelers uit Europese competities, brengt de Four Nations Face-Off de beste spelers van Canada, de Verenigde Staten, Finland en Zweden samen. Rusland is uitgesloten van deelname. Hoewel dit toernooi niet compleet is, biedt het een kans voor spelers als Connor McDavid en Auston Matthews om hun land te vertegenwoordigen.
De NHL-sterren keren definitief terug naar de Olympische Spelen in 2026 in Milaan. Het is de bedoeling om vanaf dat moment om de twee jaar een World Cup of Hockey of Olympische Spelen te organiseren.
Canada vs. Zweden: Een Olympische finale zonder ziel
Canada won de olympische titel in Sotsji door Zweden met 3-0 te verslaan. Ondanks deze overwinning kwam het olympische ijshockeytoernooi van Sotsji nooit echt tot leven. Om de schade voor de NHL te beperken, werden de wedstrijden snel afgewerkt. De NHL-spelers werden kort voor de Spelen ingevlogen en kampten met een jetlag. Direct na de finale werden ze weer in Noord-Amerika verwacht.
Lees ook: Alles over ijshockeyschaatsen maat 39 voor dames
Het thuisland Rusland stelde teleur en de finale tussen Canada en Zweden trok niet veel publiek. De Zweedse sterspeler Nicklas Bäckström werd kort voor de wedstrijd geschrapt vanwege een positieve dopingtest. Al met al was het een saaie afsluiting van een zielloos toernooi.
Finland vs. Zweden: Een rivaliteit die verder gaat dan ijshockey
De confrontatie tussen Finland en Zweden in het ijshockey is meer dan alleen een sportieve wedstrijd. Het is een manier voor Finland om zich te meten met 'grote broer' Zweden en af te rekenen met de eeuwenlange Zweedse overheersing. In sportief opzicht is de relatie Finland-Zweden enigszins te vergelijken met België-Nederland.
De Zweedse professor Dick Harrison stelt: ,,In het geval dat Zweden in een vroeg stadium uit een hockeytoernooi valt, is het voor de Zweden vanzelfsprekend om voor Finland te zijn. In Finland is dat volstrekt uitgesloten. Men steunt wie dan ook tegen Zweden.''
Veel Zweden herinneren de Finnen er graag aan dat ze het kleine broertje zijn en dat Zweden beter is in ijshockey. Na de winst van Finland op Rusland zei de Zweedse expert Johan Rylander: ,,Bedankt Finland, Zweden speelt nu in de finale. Wij zijn nog steeds grote broer, vooral op het vlak van hockey.''
De Zweedse speler Alex Steen beaamt dat de rivaliteit tussen Zweden en Finland een lange geschiedenis kent. ,,Het gaat ver terug. Er zijn sommige echt klassieke wedstrijden geweest tussen beide landen en niet alleen in het hockey. Het is echt een speciaal gevoel om tegen de Finnen te spelen.''
Lees ook: Informatie over de Antwerpse IJshockey Clinic
Demonstratiesporten op de Olympische Winterspelen
Tot het begin van de jaren negentig werden er bij de Olympische Spelen regelmatig demonstratiesporten gehouden. Zo kon de internationale aandacht voor de Spelen worden gebruikt om lokale en onbekende sporten te promoten. Het IOC gebruikte demonstratiesporten ook om te peilen hoe de pers en het publiek op een sport zouden reageren.
Voorbeelden van demonstratiesporten op de Winterspelen zijn:
- Militaire patrouille (een combinatie van skiën en geweerschieten)
- Curling
- Skijöring (skiën, voortgetrokken door een paard)
- Wintervijfkamp
- Bandy (een voorloper van hockey en ijshockey)
- Speedskiën
Sommige demonstratiesporten, zoals basketbal, kanovaren, honkbal en badminton, werden later officiële olympische sporten. Ook sommige wintersporten, zoals schaatsen voor vrouwen, ijsdansen, shorttrack en freestyle skiën, wisten een definitieve plaats op het programma van de Winterspelen te veroveren.
Lillehammer 1994: Zweden wint goud
Na de Spelen van 1952 in Oslo organiseerde Noorwegen in 1994 opnieuw de Winterspelen in Lillehammer. Voor het eerst in de geschiedenis deden Tsjechië en Slowakije afzonderlijk mee aan het toernooi.
De finale werd gespeeld door Zweden en Canada. Zweden won uiteindelijk na penaltyshots en pakte voor het eerst in de geschiedenis olympisch goud.
De opening van het toernooi vond plaats in het skischans stadion. De olympische vlam werd niet binnengedragen, maar door de Noorse schansspringer Espen Bredesen vanaf de skischans het stadion ingesprongen.
Alle ijshockeywedstrijden werden gespeeld in Gjøvik in de Olympic Cavern Hall en de Håkons Hall in Lillehammer.
tags: #ijshockey #olympische #spelen #finland #zweden #geschiedenis