Schaatsen is een eeuwenoude winterse activiteit, zelfs in Brabant. Al in de prehistorie schaatsten mensen, niet als sport, maar als praktische manier om zich snel te verplaatsen wanneer het gevroren had. De eerste schaatsen waren gemaakt van bot, vaak een rib of middenvoetsbeen van een rund of paard. In de Middeleeuwen werd schaatsen in Nederland gemeengoed, vooral tijdens de 'kleine ijstijd' in de zeventiende en achttiende eeuw, zoals te zien is op vele schilderijen van Hollandse meesters. Echter, schaatsen als sport in clubverband ontstond pas aan het einde van de negentiende eeuw.
De Opkomst van IJsclubs in Eindhoven
In 1898 werd in Eindhoven ijsclub 'Wilhelmina' opgericht, gevolgd door de 'Eindhovensche IJsclub' in 1900. Deze clubs waren in eerste instantie exclusief toegankelijk voor notabele heren.
De IJsbeer: Een Bekende Naam in Eindhoven
Naast de ijsclubs was er ook een bekende naam in Eindhoven op het gebied van ijs: IJssalon de IJsbeer, gevestigd aan de Hoogstraat 88. De IJsbeer verkocht zelfs Van Dijck's limonades. De IJsbeer deed elke zondag zijn ronde door Woensel en verkocht ijsjes vanaf een dubbeltje. Graat Lier was eigenaar van Cafetaria en IJssalon de IJsbeer, destijds aan de Hoogstraat in Eindhoven. Hij ging met Graat de kermis op. Ook Jan Hoffman uit de Brugstraat ventte met ijs van de IJsbeer.
Andere bekende namen op het gebied van ijs in Eindhoven waren La Toscana IJsspecialiteiten, gevestigd aan de Insulindelaan 126 in Winkelcentrum Haagdijk, en IJssalon Roma aan de Leenderweg.
De Komst van Kunstijsbanen
De behoefte aan ijsbanen die niet afhankelijk zijn van het weer, leidde tot de komst van kunstijsbanen. In 1967 ontstond er een comité tot stichting van de Alkmaarhal, die zich inzette voor de bouw van een sporthal annex kunstijsbaan. De aanleg van de ijsbaan werd volledig bekostigd met overheidsgeld. In 1975 werd het faillissement uitgesproken van de “Stichting IJssport Noord-Holland”, de beheerder van de baan. De gemeente Alkmaar nam het beheer over en behoedde de baan voor sluiting. In 1997 vond een uitbreiding plaats en werd er een 30 x 60 m ijshal bij gebouwd. In 2000 vond een renovatie plaats van de 400 meterbaan, en op verzoek van de KNSB werd de baan half overdekt.
Lees ook: Bekerfinale Den Haag - Heerenveen
Op 10 juli 1961 werd begonnen met de bouw van de Jaap Edenbaan in Amsterdam, die op 9 december 1961 werd geopend. In 1989 volgde een grondige renovatie van de 400 meterbaan. In 1991 moest de hal sluiten omdat deze niet meer voldeed aan de milieueisen. De Jaap Edenbaan in Amsterdam opende in oktober 2023 haar poorten weer nadat de betonplaat volledig was vervangen in de afgelopen zomer.
Ook in andere delen van Nederland werden kunstijsbanen gebouwd, zoals in Assen, waar in 1971 de Kunstijsbaan Drenthe werd geopend. In 1984 werd het buizensysteem compleet vervangen en werd de naam gewijzigd in IJsstadion Drenthe. In 1993 werd de nieuwe ijsbaan, met de nieuwe naam “De Smelt” geopend. In 2009 werd de ijsbaan verkocht aan Jan Smit, die de naam wijzigde in “De Bonte Wever”. In Dronten werd in oktober '98 Kwintus Nova geopend, een volledig overdekte 400 meter baan. Na jarenlang getouwtrek over subsidies werd de ijsbaan in 2005 gesloten, maar in 2010 werd deze heropend met de nieuwe naam Leisure World Ice center.
De Kunstijsbaan in Eindhoven
De gemeente Eindhoven is eigenaar van de kunstijsbaan in het Genniper park. Door een gift van Philips van 1 miljoen gulden werd het mogelijk om een kunstijsbaan in Eindhoven te realiseren. De gemeente Eindhoven had al 3.75 miljoen toegezegd en NSF zou 400.000 gulden bijdragen. Er is een 400 meter baan en daarnaast een overdekte hal met een 30 x 60 meterbaan. Deze hal werd op 16 september 1970 geopend. In september 1978 werd de baan getroffen door een brand. In 1999 werd een sponsor gevonden voor de baan, waarna de baan enige tijd de naam van de sponsor Spaarselect heeft gevoerd. Mede door het geld van deze sponsor kon in 2000 de baan gedeeltelijk overkapt worden. Na een jaar of twee zat sponsor Spaarselect in financiële nood en kon de overeengekomen vergoeding niet meer betaald worden, met als gevolg dat de naam Spaarselect weer van de gevel verdween. Na de winter van 2014/2015 dreigde definitieve sluiting.
Andere Sportieve Ontwikkelingen in Eindhoven
Naast de ontwikkeling van het schaatsen, vonden er ook andere sportieve ontwikkelingen plaats in Eindhoven. In de vroege jaren van de twintigste eeuw werd korfbal geïntroduceerd. Volgens historische verslagen maakte korfbal zijn debuut in Eindhoven rond 1908. Op 31 mei van dat jaar speelde gymnastiekvereniging Leonidas van het Genie Regiment uit Utrecht een wedstrijd op het Wilhelminaplein. Het jongenspatronaat Eikenburg omarmde het nieuwe spel direct en organiseerde in 1910 een korfbaldemonstratie voor de jongens. In het voorjaar van 1911 werd in het Villapark de allereerste korfbalclub opgericht.
Ook rolschaatsen was populair in Eindhoven, met rollerclub "De Lichtstad".
Lees ook: Alles over ijshockeyschaatsen maat 39 voor dames
Hooghuis Sportservice: Een Belangrijke Speler in de Sportwereld
Hooghuis Sportservice, opgericht in 1991, is een belangrijke speler in de sportwereld in Eindhoven. Het bedrijf is een leverancier van sportartikelen en -diensten voor overheidsinstellingen, gemeenten en bedrijven. In 2024 nam Bas, de zoon van de vorige eigenaren, de leiding over en gaf het bedrijf een nieuwe naam: Hooghuis.
Eindhoven: Een Stad van Licht en Sport
Eindhoven, ook bekend als de Lichtstad dankzij de oprichting van de eerste gloeilampenfabriek van Philips in 1891, is een stad met een rijke geschiedenis en een bruisend sportleven. De stad biedt een breed scala aan sportieve activiteiten, van schaatsen en korfbal tot honkbal en rolschaatsen. Met de komst van kunstijsbanen en de inzet van lokale bedrijven zoals Hooghuis, blijft Eindhoven zich ontwikkelen als een belangrijke sportstad in Nederland.
Lees ook: Informatie over de Antwerpse IJshockey Clinic
tags: #ijshockey #centrum #eindhoven #geschiedenis