Honkbal, in het Engels bekend als "baseball", is een populaire team- en balsport, met name in de Verenigde Staten, Canada, Mexico, de Caraïben en delen van Azië. Het wordt vaak "America's Favorite Pastime" genoemd. Hoewel het wereldwijd veel gespeeld wordt, is het in Europa minder populair. In Nederland beoefenen ongeveer 25.000 tot 30.000 mensen de sport, terwijl in de Verenigde Staten miljoenen mensen honkbal spelen.
In de VS is honkbal de belangrijkste sport tijdens de zomermaanden, culminerend in de World Series aan het einde van september. Na het honkbalseizoen nemen American football, basketbal en in mindere mate ijshockey de prominente sportplaatsen in.
De Basisprincipes van het Spel
Het spel wordt gespeeld tussen twee teams van negen spelers, eventueel aangevuld met een aangewezen slagman. Het doel is om meer punten te scoren dan de tegenstander door lopers veilig rond de honken te bewegen en uiteindelijk de thuisplaat te bereiken.
Benodigde Uitrusting
De basisuitrusting voor honkbal omvat een handschoen, een knuppel (bat) en een bal. Er is een grote verscheidenheid aan maten, gewichten en modellen beschikbaar voor zowel knuppels als handschoenen.
Knuppels: Honkbalknuppels zijn traditioneel van hout, maar tegenwoordig worden ook aluminium en composietmaterialen gebruikt. In de Major League Baseball (MLB) zijn houten knuppels verplicht. Aluminium knuppels zijn gemakkelijker te fabriceren en bieden meer slagkracht, maar houten knuppels breken sneller bij onjuist gebruik. Houten knuppels moeten uit één stuk hout vervaardigd zijn, hoewel in sommige competities aanpassingen zijn toegestaan om de duurzaamheid te verbeteren. Aluminium knuppels hebben meestal een (kunst)leren grip, terwijl houten knuppels vaak worden behandeld met hars (pine-tar) voor een betere grip.
Lees ook: Het leven van Harry Kruyssen
Ballen: Een honkbal heeft een leren buitenkant (of plastic voor niet-officiële ballen) met een kern van rubber of kurk. Om de kern zijn wol en katoen gewikkeld voor veerkracht en stevigheid. Een dun laagje rubberlijm wordt aangebracht voordat de lederen huid eromheen wordt genaaid. Hoogwaardige honkballen zijn gemaakt van paardenleer, omdat dit materiaal niet rekt.
Handschoenen: Honkbalhandschoenen zijn traditioneel gemaakt van leer met een wollen vulling, hoewel de wollen vulling in veel handschoenen is vervangen door een kunststof vulling. De buitenkant van de meeste (goede) handschoenen is nog steeds van leer. De afmetingen, het gewicht en het model van leren honkbalhandschoenen variëren afhankelijk van de positie en persoonlijke voorkeur van de speler. Veldhandschoenen hebben vingers, waarbij de handschoenen voor het binnenveld relatief klein zijn en die voor het buitenveld relatief groot. De eerste honkman mag een grotere handschoen gebruiken zonder vingers, een soort want, voor betere vangprestaties. De achtervanger (catcher) gebruikt een speciaal model handschoen met een dikke beschermende laag om de hand te beschermen tegen de harde worpen van de werpers. Er zijn linkshandige en rechtshandige handschoenen, waarbij de handschoen aan de 'slechte' hand wordt gedragen om met de 'goede' hand te kunnen werpen.
Beschermende Materialen: Elke speler draagt een toque ter bescherming van de geslachtsdelen. De slagman draagt een helm die ten minste één oor beschermt. Slaghandschoentjes worden gebruikt voor een betere grip op de knuppel. Slagmensen gebruiken soms scheenbeschermers en elleboogbeschermers als bescherming tegen ballen. De achtervanger (catcher) gebruikt de meeste beschermende materialen, waaronder beenbeschermers, kniebeschermers, een bodyprotector en een speciale helm met gezichtsmasker. Plaatscheidsrechters gebruiken vrijwel dezelfde beschermende materialen als de achtervanger, met extra bescherming op de armen en schouders.
Het Speelveld en de Posities
Het honkbalveld bevat vier honken: het eerste, tweede, derde honk en de thuisplaat. De afstand tussen de honken is 27,5 meter. De lijnen van de thuisplaat naar het eerste en derde honk vormen de begrenzing van het speelveld. Het buitenveld wordt begrensd door een hek op ongeveer 100 meter afstand. In het midden van het veld bevindt zich de werpersheuvel, op 18,45 meter van de thuisplaat.
Elk team bestaat uit 9 spelers (of 10 met een aangewezen slagman) die verschillende posities innemen:
Lees ook: Wendy Bussum Honkbal: Jouw nieuwe team?
- Pitcher (Werper): Gooit de bal vanaf de werpplaat over de thuisplaat.
- Catcher (Achtervanger): Vangt de ballen achter de thuisplaat en geeft signalen aan de pitcher.
- Eerste Honkman: Verdedigt het eerste honk.
- Tweede Honkman: Verdedigt het gebied rond het tweede honk.
- Derde Honkman: Verdedigt het derde honk.
- Shortstop (Korte Stop): Verdedigt het gebied tussen het tweede en derde honk.
- Outfielders (Velders): Drie spelers die het buitenveld verdedigen.
Spelverloop en Regels
Een wedstrijd bestaat uit negen innings, waarbij elk team in elke inning zowel aanvallend (aan slag) als verdedigend (in het veld) speelt. Het doel van het aanvallende team is om punten te scoren door lopers veilig rond de honken te bewegen en terug naar de thuisplaat te brengen. Het verdedigende team probeert dit te voorkomen door drie "outs" te maken.
Aanvallen
- Een slagman probeert de bal te slaan die door de pitcher wordt gegooid.
- De pitcher moet de bal over de thuisplaat gooien, tussen knie- en ellebooghoogte van de slagman (de "slagzone").
- Een worp buiten de slagzone wordt een "wijd" genoemd, tenzij de slagman probeert te slaan.
- Een worp binnen de slagzone wordt een "slag" genoemd, zelfs als de slagman niet probeert te slaan.
- Als de slagman na drie "slagen" de bal niet heeft geraakt, is hij "uit".
- Als de pitcher vier "wijd" gooit, mag de slagman vrij naar het eerste honk lopen.
- Als de slagman door de bal wordt geraakt, mag hij ook vrij naar het eerste honk lopen.
- Als de slagman de bal in het veld slaat, probeert hij zo snel mogelijk naar het eerste honk te rennen.
- Als hij het eerste honk bereikt voordat de bal daar is, is hij veilig.
- Als hij te laat is, is hij "uit".
- Een slagman kan ook verder rennen dan het eerste honk als hij de bal goed heeft geslagen.
- Als een slagman langs alle honken rent binnen één slag, maakt hij een "homerun".
Verdedigen
- Het verdedigende team probeert "outs" te maken om te voorkomen dat het aanvallende team punten scoort.
- Een "out" kan op verschillende manieren worden gemaakt:
- Door een slagman drie "slagen" te laten krijgen.
- Door een geslagen bal te vangen voordat deze de grond raakt.
- Door een loper af te tikken met de bal terwijl hij niet op een honk staat.
- Door een loper "uit te branden" door met de bal het honk aan te raken voordat de loper daar is (alleen in gedwongen situaties).
Gedwongen Loop
Een loper heeft een gedwongen loop als hij naar het volgende honk moet rennen omdat een andere loper het honk bezet dat hij wil bereiken. In een gedwongen loop kan de verdediging de loper "uitbranden" door het honk aan te raken met de bal voordat de loper daar is.
Honken Stelen
Een loper kan proberen een honk te "stelen" door naar het volgende honk te rennen terwijl de pitcher de bal gooit. Als de loper het honk bereikt voordat hij wordt afgetikt, is hij veilig.
Wisselen van Kant
De teams wisselen van kant als er drie spelers "uit" zijn in een inning.
De Aangewezen Slagman
In sommige competities mag een team een "aangewezen slagman" (designated hitter) gebruiken die in plaats van de pitcher slaat.
Lees ook: Wat is het verschil?
De Slagzone
De slagzone is een cruciaal concept in honkbal. Het is het denkbeeldige gebied boven de thuisplaat tussen de knieën en de middel van de slagman in zijn natuurlijke slagpositie. Een worp van de pitcher die door dit gebied gaat, wordt een "strike" genoemd, tenzij de slagman slaat en de bal mist. De umpire, die achter de catcher staat, beoordeelt of een worp zich in de slagzone bevindt.
De interpretatie van de slagzone kan subjectief zijn en kan variëren van umpire tot umpire. Een consistente slagzone, waarbij dezelfde worpen consequent op dezelfde manier worden beoordeeld, is essentieel voor zowel pitchers als slagmensen.
Goede en Foute Ballen
Een "goede" bal is een geslagen bal die binnen het speelveld landt en blijft. Een "foute" bal is een geslagen bal die buiten het speelveld landt. De foutlijnen zelf behoren tot het "goede" gebied. Een bal die op "fout" gebied landt en doorrolt, wordt pas als "fout" beschouwd als deze tot stilstand komt op "fout" gebied of wordt aangeraakt door een velder of een object buiten het speelveld.
De Vangbal
Een vangbal is het vangen van een geslagen, geworpen of gegooid bal "in vlucht", voordat deze de grond raakt. Een velder moet de bal met de blote hand of met de handschoen vangen en de bal stevig vasthouden om controle aan te tonen. Als een velder de bal vangt maar deze vervolgens laat vallen, is het geen vangbal.
Homerun
Een homerun is een slag waarbij de bal over het buitenveldhek vliegt, waardoor de slagman en alle lopers op de honken direct een punt scoren.
Geschiedenis van Honkbal
De oorsprong van honkbal is complex en er zijn verschillende theorieën over. Er wordt aangenomen dat het spel is ontstaan uit Engelse volksspelen zoals stoolball en rounders. In 1845 schreef Alexander Cartwright de eerste officiële regels voor honkbal, de zogenaamde Knickerbocker Rules.
Honkbal werd in de 19e eeuw populair in de Verenigde Staten en verspreidde zich later naar andere landen. De Major League Baseball (MLB) is de belangrijkste professionele honkbalcompetitie in Noord-Amerika.
Honkbal in Nederland
Honkbal wordt al sinds het begin van de 20e eeuw in Nederland gespeeld. De Koninklijke Nederlandse Baseball en Softball Bond (KNBSB) is de nationale bond die verantwoordelijk is voor de organisatie van honkbal in Nederland. Nederland heeft een sterke honkbaltraditie en heeft zich in de afgelopen decennia bewezen als een van de beste honkballanden ter wereld. In 2011 werd Nederland wereldkampioen honkbal.
Tradities en Populariteit
Honkbal heeft een rijke traditie en is een populaire sport in veel landen. In de Verenigde Staten is het een belangrijk onderdeel van de cultuur en een populaire vrijetijdsbesteding. Tijdens de zevende inning stretch wordt traditioneel het honkballied "Take Me Out to the Ball Game" gezongen.
Hoewel honkbal van 2012 tot 2020 geen Olympische sport was, keerde het terug voor de Olympische Spelen van 2020 in Tokio.