Een voetbalteam bestaat uit meer dan alleen de spelers op het veld. Er zijn regels verbonden aan de speelgerechtigdheid van een voetballer, maar laten we eerst eens kijken naar de basis: hoeveel spelers staan er eigenlijk in het veld tijdens een wedstrijd? Dit artikel geeft een uitgebreid overzicht van de samenstelling van een voetbalteam, inclusief de regels omtrent speelgerechtigdheid, teamindeling en wisselspelers.
De basis: Elf spelers in het veld
Tijdens een wedstrijd speelt een voetbalteam met elf spelers. Elke speler staat op zijn eigen positie, wat betekent dat er in het veld elf verschillende posities zijn, elk met zijn eigen verantwoordelijkheden. Teams kunnen in verschillende systemen spelen, wat resulteert in een diversiteit aan taken tussen de posities.
De posities uitgelicht
- De keeper: De meest unieke positie in het voetbal. De keeper is de enige speler die de bal met zijn handen mag pakken. De primaire taak is het tegenhouden van ballen die op doel worden geschoten. Naast hand-oog coördinatie zijn er nog meerdere andere aspecten van belang.
- De centrale verdediger: In een formatie bestaande uit drie linies (aanval, middenveld en verdediging) is de centrale verdediger cruciaal. Het doel is om het gevaar te voorkomen voordat het ontstaat. Centrale verdedigers zijn het laatste slot op de deur voor de keeper en spelen een belangrijke rol in de opbouw.
- De middenvelder: Een speler tussen de verdediging en de aanval, die de verbinding tussen deze twee linies vormt. Middenvelders moeten bedreven zijn in zowel verdedigen als aanvallen.
- De buitenspeler: Spelers die opvallen door hun individuele acties en in staat zijn om tegenstanders voorbij te spelen, waardoor er elders op het veld ruimte ontstaat. Ze moeten voorwaarden creëren door een gerichte loopactie.
- De spits: De speler in het midden van de aanval, vaak het dichtst bij het doel van de tegenstander. Het maken van doelpunten is een belangrijke taak, maar de spits speelt ook een rol in de opbouw.
Wisselspelers en wisselmomenten
Naast de elf basisspelers, zijn er ook wisselspelers. Het aantal wisselspelers en de regels omtrent wisselen verschillen per categorie:
Categorie A (Mannen en vrouwen, incl. O21 en O23)
- Maximum aantal wisselspelers: 5
- Maximum aantal wisselmomenten: 4 (3 tijdens het spel, 1 in de rust)
- Doorgewisseld mag niet
JO19
- Maximum aantal wisselspelers: 5
- Maximum aantal wisselmomenten: 4 (3 tijdens het spel, 1 in de rust)
- Doorgewisseld mag niet
JO15, JO16, JO17, MO15, MO17, MO20
- Maximum aantal wisselspelers: 7
- Maximum aantal wisselmomenten: 4 (3 tijdens het spel, 1 in de rust)
- Doorgewisseld mag wel
MO13, JO13, JO14
- Maximum aantal wisselspelers: 7
- Maximum aantal wisselmomenten: Onbeperkt
- Doorgewisseld mag wel
Categorie B (Alle categorieën)
- Maximum aantal wisselspelers: 7
- Maximum aantal wisselmomenten: Onbeperkt
- Doorgewisseld mag wel
In de O15 en ouder vindt het wisselen plaats wanneer het spel stilligt en met toestemming van de scheidsrechter. In de O13 en O14 wordt vliegend gewisseld, waarbij spelers gewisseld kunnen worden terwijl het spel doorgaat.
Speelgerechtigdheid: De 'vastspeelregeling'
Er zijn regels verbonden aan de speelgerechtigdheid van een voetballer, bekend als de 'vastspeelregeling'. Deze regeling is opgesteld om te voorkomen dat ‘betere’ spelers bij lager spelende elftallen gaan helpen in de strijd om bijvoorbeeld promotie/degradatie. De regels zorgen er dus voor dat er meer gelijkwaardige wedstrijden kunnen worden georganiseerd, zodat iedereen zich optimaal kan ontwikkelen en met plezier op zijn/haar niveau kan voetballen.
Lees ook: Hoeveel calorieën verbrand je met korfbal?
Vastspelen betekent dat een speler niet meer mag uitkomen in wedstrijden van een lagere klasse of een bepaalde speeldag, omdat hij/zij eerder in wedstrijden heeft gespeeld van een team dat uitkomt in de A-categorie van een hogere klasse of andere speeldag.
Senioren mannen
- Zodra een speler 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse is uitgekomen, mag deze speler niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse deelnemen.
- Voor de Tweede, Derde en Vierde divisie geldt een limiet van 18 (na)competitiewedstrijden.
- Een speler die heeft deelgenomen aan een officiële wedstrijd van het 1e elftal op zaterdag mag niet meer uitkomen in een officiële wedstrijd van het 1e elftal op zondag en omgekeerd.
- Voor senioren mannen geboren op of na 1 januari 2003 gelden dezelfde regels als hierboven beschreven.
- Zodra een speler uit deze leeftijdsklasse vijf (na)competitiewedstrijden is uitgekomen in een 1e elftal dat behoort tot categorie A op zaterdag mag deze speler niet meer uitkomen in een officiële wedstrijd van een 1e elftal dat behoort tot categorie A op zondag en omgekeerd.
Competities voor teams O23
- Deelname is mogelijk voor spelers geboren op of na 1 januari 2003.
- Een speler die 15 (na)competitiewedstrijden in categorie A in een hoger team van de O23-competitie is uitgekomen, mag niet meer aan officiële wedstrijden van een lager team van O23-competitie deelnemen.
- Bij de categorie A O23 mag je 2 dispensatiespelers hebben, ongeacht de leeftijd.
Senioren vrouwen
- Vanaf het seizoen 2025/’26 geldt het systeem van een “speelgerechtigdheidsladder”.
- Categorie A: Eredivisie t/m 2e Divisie > Topklasse > Hoofdklasse > Eerste klasse > Tweede klasse > Derde klasse > Categorie B
- Zodra een speelster 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse is uitgekomen, mag deze speelster niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse deelnemen.
- Een speelster kan bij zowel de vrouwen als de mannen uitkomen.
- Voor senioren vrouwen geboren op of na 1 januari 2006 geldt dat zij onbeperkt in seniorenklassen kunnen uitkomen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden van hun eigen leeftijdsklasse.
- Zodra een speelster uit deze leeftijdsklasse 15 (na)competitiewedstrijden is uitgekomen in een elftal dat behoort tot categorie A op zaterdag mag deze speelster niet meer mag uitkomen in een officiële wedstrijd van een elftal dat behoort tot categorie A op zondag en omgekeerd.
- Deze beperking geldt niet voor de MO20 competitie.
Jeugdvoetbal (JO13 t/m JO19)
- Zodra een speler 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse (van zijn eigen leeftijdscategorie) is uitgekomen, mag deze speler niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse (jongere leeftijdscategorie) deelnemen.
- Jeugdspelers kunnen in oudere leeftijdsklassen uitkomen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden in de eigen leeftijdsklasse, met uitzondering van elftallen in categorie B.
- Dispensatiespelers in categorie A zijn alleen toegestaan na (her)indeling of expliciete toestemming.
- De minimale leeftijd om bij de senioren uit te komen is 15 jaar.
Meidenvoetbal (MO13 t/m MO20)
- Zodra een speelster 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse (van zijn eigen leeftijdscategorie) is uitgekomen, mag deze speelster niet meer aan officiële wedstrijden van een team dat uitkomt in een lagere klasse (jongere leeftijdscategorie) deelnemen.
- De vastspeelregeling is ook van toepassing op de 4e fase (Final League).
- Meiden kunnen in oudere leeftijdsklassen uitkomen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden in de eigen leeftijdsklasse. Dit geldt ook voor het uitkomen in wedstrijden van een JO-team, waarbij een speelster 1 jaar ouder mag zijn dan wat voor die leeftijdsklasse van toepassing is.
- Deelname aan de MO20 competities is mogelijk voor speelsters die geboren zijn op of na 1 januari 2005. Voor hen geldt de beperking dat een speler die 15 (na)competitiewedstrijden in categorie A in een hoger team van de MO20-competitie is uitgekomen niet meer aan officiële wedstrijden van een lager team van MO20-competitie mag deelnemen ongeacht of dit lagere team in categorie A of B uitkomt.
- Een speelster mag uitkomen voor de MO17 divisie 1 vanaf de dag dat zij 14 jaar is geworden.
- Een speelster mag uitkomen voor de MO20 vanaf de dag dat zij 15 jaar is geworden.
- De minimale leeftijd om bij de senioren uit te komen is 15 jaar.
Tellen van wedstrijden
Om te bepalen of een speler speelgerechtigd is, is het nauwkeurig tellen van wedstrijden van belang. Alleen de wedstrijden waaraan de speler daadwerkelijk heeft deelgenomen tellen mee. Als een speler op het wedstrijdformulier staat, maar alleen op de bank heeft gezeten, dan wordt de wedstrijd niet meegeteld. Een wedstrijd die niet is of kon worden uitgespeeld, en waarvan op een later moment het restant wordt gespeeld, wordt als 1 (gespeelde) wedstrijd geteld.
Teamindeling in de jeugd
De teamindeling wordt opgesteld door de jeugdcommissie, waarbij gekeken wordt naar het totaalplaatje en wat het beste is voor de vereniging, alle leden tezamen. Hierbij worden de belangen van de vereniging, de teams en de individuele leden afgewogen.
Factoren die de teamindeling beïnvloeden
- Aantal leden: Het aantal leden verandert geregeld.
- Leeftijd van de leden: De leeftijd wordt bepaald aan de hand van het geboortejaar.
- Aantal wedstrijdspelers per team: Het aantal spelers per team is afhankelijk van de leeftijdscategorie.
- Dispensatiespelers: Soms mogen ‘oudere’ spelers worden ingedeeld bij een jonger team.
Leeftijdscategorieën en aantal spelers per team
- JO7: 4 tegen 4
- JO8, JO9 en JO10: 6 tegen 6
- JO11 en JO12 (en in sommige gevallen JO13): 8 tegen 8
Uitdagingen bij de teamindeling
- Niet alle spelers kunnen even goed voetballen.
- Spelers kunnen het niet allemaal uitstekend met elkaar vinden.
- Er zijn niet altijd genoeg spelers per leeftijdscategorie om meerdere teams samen te stellen.
- Spelers kunnen om uiteenlopende redenen afwezig zijn.
Overige informatie
- Voetbalwedstrijden worden in principe gespeeld op zaterdag.
- Het voetbalseizoen loopt van september tot en met eind mei/begin juni.
- In de jeugd wordt gespeeld met verschillende balmaten.
- De zogenaamde home-grown (‘spelers van eigen bodem’) regeling van de UEFA en de Belgische voetbalbond is mogelijk in strijd met de mededingingsregels en de regels over het vrij verkeer van werknemers.
Lees ook: Wat verdient een derde keeper?
Lees ook: Hoeveel vlakken heeft een voetbal?
tags: #hoeveel #spelers #in #een #voetbalteam