Om een voetbalwedstrijd goed te kunnen beoordelen, moet een scheidsrechter dicht bij het spel zitten. Dat betekent dat hij of zij constant in beweging moet zijn en nooit meer dan 20 meter van de bal mag afstaan. Dit gedurende de hele wedstrijd, wat een behoorlijke conditie vereist.
Hoeveel Kilometer Loopt een Scheidsrechter?
Per wedstrijd leggen scheidsrechters gemiddeld zo'n tien tot twaalf kilometer af. Dit is vergelijkbaar met de afstand die spelers afleggen, die gemiddeld zo’n elf kilometer per wedstrijd lopen. Echter, spelers kennen meer rustmomenten, omdat ze doorgaans niet het hele veld hoeven te bestrijken.
De Amerikaanse WK-scheidsrechter Mark Geiger (40) verwoordt het als volgt: ‘Hoe dichter we bij de bal zijn, hoe geloofwaardiger onze beslissingen.’
Training en Voorbereiding
Om fysiek in topconditie te zijn, besteden scheidsrechters veel tijd aan training. Voor een WK voert Geiger zijn training zes maanden op om zich met tempo-, sprint- en fartlek-trainingen optimaal voor te bereiden op de wedstrijden. Hij vertelt: ‘Ik deed aan atletiek op de middelbare school, dus die training hield me fit, maar naarmate ik ouder werd, breidde ik mijn conditietraining uit.’
De FIFA-test
Als je denkt dat je het fysiek aan zou kunnen om een wedstrijd te fluiten, raadt Geiger je aan de FIFA-test voor scheidsrechters te proberen. Dit is een van de vele vereisten om wedstrijden op internationaal niveau te leiden. De test omvat:
Lees ook: Hoeveel calorieën verbrand je met korfbal?
- Zes sprints van 40 meter met 90 seconden rust ertussen. Elke sprint moet sneller zijn dan zes seconden.
- 10 minuten rust.
- Daarna 10 rondjes op een atletiekbaan: 20 x 200 meter, waarvan 150 meter in 30 seconden en 50 meter wandelen in 35 seconden. In totaal leg je die 4000 meter dus in 21.40 af.
Geiger benadrukt dat dit slechts een minimumvereiste is: ‘Maar voor mij is dat gewoon een minimumeis om scheidsrechter te zijn. Onze normen liggen een stuk hoger dan dat. Zo doen wij dezelfde set van 6 40-meter sprints, maar dan met slechts 10 seconden herstel in plaats van de 90 die de FIFA vereist.’
De Verantwoordelijkheid van de Scheidsrechter
Geiger is van mening dat scheidsrechters een belangrijke verantwoordelijkheid hebben: ‘De spelers verdienen een kwaliteitsscheidsrechter. Als we deze sport een dienst willen bewijzen, dan moeten we onze verantwoordelijkheid nemen en aan hun verwachtingen voldoen.’
Salarissen van Scheidsrechters
Net als voetballers worden scheidsrechters betaald in de vorm van een salaris. De salarissen van scheidsrechters verschillen per competitie.
- Nederland (Eredivisie): Volgens het CAO voor scheidsrechters in Nederland verdient een gemiddelde scheidsrechter in de Eredivisie tussen de 50.000 euro en 70.000 euro per jaar. Naast een vast bedrag per maand, krijgen scheidsrechters ook per wedstrijd betaald. Een scheidsrechter die in categorie 4 fluit (de belangrijkste Eredivisie en de KNVB Bekerfinale) verdient 3340 euro per ”topwedstrijd”. Een videoscheidsrechter in categorie 4 ontvangt een vergoeding van 1670 euro per wedstrijd.
- Duitse Bundesliga: Scheidsrechters verdienen 3650 euro per wedstrijd.
- Franse Ligue 1: Scheidsrechters verdienen 2800 euro per wedstrijd.
- Spaanse La Liga: Scheidsrechters verdienen maar liefst 6000 euro per wedstrijd, waarmee ze het meest verdienen van de competities in dit overzicht.
Scheidsrechters die internationale wedstrijden tussen clubs fluiten (zoals de Champions League) kunnen extra bijverdienen. Tijdens een WK of EK kunnen arbiters het meest verdienen.
Scheidsrechterszaken en Problematiek
Binnen sportverenigingen zijn er vaak mensen die zich bezighouden met scheidsrechterszaken. Zij zijn verantwoordelijk voor het indelen van scheidsrechters bij wedstrijden en het oplossen van eventuele problemen. Een van de uitdagingen is het vinden van voldoende scheidsrechters, vooral voor de breedtesport wedstrijden.
Lees ook: Wat verdient een derde keeper?
Op alle wedstrijden van de F3 tot en met 4 zijn scheidsrechters nodig. Een groep van ongeveer 85 spelende leden (van de A2 tot en met Fiks 1) wordt ingedeeld om deze wedstrijden te fluiten. Het schema wordt zo snel mogelijk na publicatie van het wedstrijdprogramma gemaakt en online gepubliceerd.
Bij het indelen van scheidsrechters wordt rekening gehouden met het speel/coach rooster van spelers. Mocht een scheidsrechter niet kunnen fluiten, dan wordt verwacht dat hij of zij zelf een vervanger regelt.
Een ander probleem is het niet opkomen dagen van scheidsrechters, waardoor teams met kinderen gedupeerd worden. Dit is onacceptabel en wordt bestraft met een boete.
Rompregeling van de KNVB
De KNVB verplicht clubs met wedstrijdsport teams om wedstrijden in de wedstrijdsport te fluiten. Voor elk team met assistent (zoals bij Fiks 1) zijn dat nog eens 7 wedstrijden meer. Voor het veld is er een verplichting van 57 wedstrijden, in de zaal zelfs 63. Dit zijn dus in totaal 120 wedstrijden, wat neerkomt op 4.3 (!) wedstrijden die we élk speelweekend buiten Fiks moeten fluiten. Haal je dit niet dan krijg je een boete per wedstrijd en kunnen er punten in mindering gebracht worden (indien <60% van de wedstrijden is gefloten).
Het succes van een club heeft ook een effect op scheidsrechterszaken. Omdat Fiks 1 in de zaal naar de hoofdklasse gaat, zullen er nog 8 wedstrijden extra moeten worden gefloten (onafhankelijke juryvoorzitter). Fiks 2 speelt volgend jaar reserve Hoofdklasse, waardoor er ook voor de assistent 7 extra wedstrijden bijkomen. Dit komt dus neer op een rompregeling norm van in totaal 134 wedstrijden volgend seizoen --> gemiddeld bijna 5 wedstrijden per week om te fluiten buiten de deur!
Lees ook: Hoeveel vlakken heeft een voetbal?
De Voorbereiding van een Top Scheidsrechter
Björn Kuipers en alle andere scheidsrechters van het EK kregen begin mei een spreekverbod opgelegd door de UEFA. Voor en tijdens het EK mogen ze niet met de media spreken om zich 'volledig te kunnen concentreren.'
Een goede voorbereiding is cruciaal. ‘Ik stap niet blanco het veld op. Voordat de wedstrijd begint, weet ik precies wat er voor beide teams op het spel staat. Kunnen ze de nog kampioen worden? Moet een team winnen om niet te degraderen? Of is het een poulewedstrijd die nergens meer om gaat? Dat maakt enorm veel verschil. In de dagen voor de wedstrijd loop ik ook de spelers langs. Ik wil weten of er jongens tussen zitten die erg hard spelen. Of ze vaak bij de scheidsrechter komen klagen. Of ze wel eens proberen een strafschop te versieren. En of ze straks in het veld tegenover iemand staan met wie ze eerder ruzie hebben gehad. Zo weet ik wat ik tijdens de wedstrijd kan verwachten. Veel werk is dat niet, want de meeste voetballers ken ik wel. Ik leef voor het voetbal. Als ik die spelers niet zelf gefloten heb, dan heb ik ze wel op televisie gezien.’
Samenwerking in het Veld
De samenwerking tussen de scheidsrechter en zijn assistenten is essentieel. ‘In de eredivisie word ik bijgestaan door twee assistenten met een vlag én een vierde official. In de Champions League en tijdens interlands zijn we zelfs met z’n zessen: dan staan er ook nog twee assistenten op de achterlijn. Een paar uur voor de wedstrijd hebben we overleg. We verdelen de taken, zodat we bij een vrije trap net buiten het strafschopgebied weten: de ene grensrechter let op buitenspel, de vijfde official houdt de ene kant van het strafschopgebied in de gaten, ik de andere kant en de andere grensrechter kijkt of er hands in de muur wordt gemaakt. Dat doen we ook voor hoekschoppen, strafschoppen en een ingooi bij de achterlijn. Voor iedere situatie ligt vast wie waarop let. We nemen het voor elke wedstrijd uitgebreid door, zodat er geen twijfel kan ontstaan.’
De Rol van de VAR
Sinds de invoering van de video-assistent-scheidsrechter (VAR) horen foutief goedgekeurde goals definitief tot het verleden. Maar de VAR was er nooit gekomen zonder onze eigen KNVB - en een cruciaal leugentje om bestwil. Toch is de kritiek op ‘de scheids’ amper verminderd. Waarom niet?
De lobby van de KNVB begon op 6 april 2011 toen de ‘werkgroep elektronische hulpmiddelen’ voor het eerst bijeenkwam in vergaderzaal Het Dak van het KNVB-gebouw in Zeist. Het idee was van meet af aan dat scheidsrechters voortaan moesten worden geholpen door videoscheidsrechters.
De reden was helder: een videoscheidsrechter zou het spel eerlijker maken. Wedstrijden zouden niet meer worden beslist door een fout van een scheidsrechter waar de scheidsrechter niks aan kon doen.
De KNVB had tijdens het lobbyen bij de IFAB, de wereldvoetbalbond FIFA en de Europese voetbalbond UEFA consequent volgehouden dat de videoscheidsrechter ‘maximaal 15 seconden’ nodig had voor een check, blijkt uit interne documenten, position papers en presentaties die ik raadpleegde.
Dat was een leugen. De Nederlanders wisten dat het langer zou duren - dat was uit eigen onderzoek wel duidelijk geworden.
Het doel van de aanname/het leugentje was duidelijk: als er eenmaal een experiment was gedaan, zouden de voordelen van de VAR zó duidelijk zijn, verwachtten De Jong en consorten, dat de nadelen van tijdverlies die het experiment zou blootleggen, daar niet tegen op zouden wegen.
De eerste experimenten begonnen in de zomer van 2016, en al in 2017 verklaarde de FIFA de VAR op het WK van 2018 te willen gebruiken - zoals inderdaad gebeurde. Plots was het conservatieve voetbal razendsnel overstag gegaan, precies zoals de KNVB het had bedacht.
Invloed van de VAR
Het doel van de VAR: wedstrijdbeslissende fouten van scheidsrechters te voorkomen. En de VAR doet wat het zegt: in slechts 1 op de 15 wedstrijden maakt een scheidsrechter nog een serieuze fout. Vóór de komst van de VAR was die score 1 op 3. Evidente blunders zoals de handsgoal van Thierry Henry die Ierland deelname aan het WK kostte, of de Hand van God-goal van Diego Maradona in 1986, zijn verleden tijd.
In Nederland maakten de scheidsrechters, met hulp van de VAR, na 25 speelronden (225 wedstrijden) slechts 9 grote fouten, blijkt uit cijfers die de scheidsrechterscommissie van de KNVB me stuurde. Zonder VAR lag dit cijfer vermoedelijk rond de 75.