Hockey is een populaire sport in Nederland, met een uitgebreide competitiestructuur voor zowel jeugd als senioren. De Koninklijke Nederlandse Hockey Bond (KNHB) organiseert competities op verschillende niveaus, van landelijk tot district niveau, waardoor er voor elk team een passende uitdaging is. Dit artikel geeft een overzicht van de verschillende klassen en niveaus binnen de Nederlandse hockeycompetitie.
Jeugd Hockey Klassenindeling
Binnen de jeugdhockeycompetitie zijn er verschillende niveaus, variërend van landelijk niveau tot de lagere klassen. De KNHB is verantwoordelijk voor de competitie-indeling van de wedstrijden. Dit gebeurt op basis van de resultaten in de herfst- en voorjaarscompetitie, en de input van de mini- en jeugdcommissie van de vereniging.
De indeling bij de junioren (van hoog naar laag) is als volgt:
- Landelijk
- Super A / Super B / IDC
- Topklasse
- Sub-topklasse
- 1e klasse
- 2e klasse
- 3e klasse
- 4e klasse
- 5e klasse
- 6e klasse
Indeling Jeugdteams Tophockey
De eerste teams in een lijn worden ingedeeld door de commissie tophockey. Er worden selectietrainingen gehouden, waarbij spelers van binnen en buiten de club worden beoordeeld. De commissie maakt een selectie voor bijvoorbeeld de O14-1. Spelers die niet geselecteerd worden, gaan naar de O14-2. Spelers van buitenaf moeten bij de zes beste spelers van de O14-1 behoren om geplaatst te worden.
Indeling Jeugdteams Breedte Hockey
De teamindeling voor de breedtesport (vanaf de tweede teams) wordt verzorgd door de lijncoördinatoren van de jeugdcommissie. Hierbij wordt gestreefd naar een goede balans binnen alle elftallen, waarbij prestatie, ontwikkeling en plezier belangrijk zijn. De teamindeling vindt plaats op basis van de input van coaches, trainers, scouts (bij O12 en O14 jeugd) en de technische commissie. Belangrijke factoren zijn:
Lees ook: Hoeveel calorieën verbrand je met korfbal?
- Beoordelingsformulieren van coaches en trainers (2x per seizoen).
- Scouting en tussentijdse beoordeling van spelers tijdens wedstrijden en trainingen door scouts (bij O12 en O14).
- Inzet en aanwezigheidspercentage tijdens trainingen en wedstrijden.
- Gesprekken tussen lijncoördinator, coach en trainer.
- Beoordeling van keepers door coaches, trainers en de keeperschool.
- Goede verhouding tussen eerste- en tweedejaars spelers.
- Zoveel mogelijk gelijkgestemden op basis van houding/motivatie.
De teams die in de subtop en 1e en 2e klasse spelen, worden uitsluitend op basis van sterkte ingedeeld. Bij teams in lagere klassen wordt ook rekening gehouden met sociale factoren. Er wordt gestreefd naar 14/15 spelers per team. Tijdens het seizoen vinden er in principe geen wijzigingen meer plaats binnen de teams.
Senioren Hockey Klassement
Naast de jeugdcompetities is er ook een uitgebreide seniorencompetitie. De indeling bij de senioren, eerste teams (van hoog naar laag) is als volgt:
- Hoofdklasse
- Promotieklasse (vanaf seizoen 2018-2019)
- Overgangsklasse
- 1e klasse
- 2e klasse
- 3e klasse
- 4e klasse
Bij senioren reserveteams (van hoog naar laag):
- Res. Hoofdklasse
- Res. Overgangsklasse
- Res. 1e klasse
- Res. 2e klasse
- Res. 3e klasse
- Res. 4e klasse
- Res. 5e klasse
De competitieleiding van de KNHB publiceerde de poule-indeling van de Landelijke Jeugd en de senioren voor het seizoen 2025-2026. De KNHB vraagt hockeyers rekening te houden met mogelijke verschuivingen en dat de reisafstanden daardoor zowel gunstiger als ongunstiger kunnen uitvallen. Bij de inschrijving hebben verenigingen opgegeven hoe de teamsamenstelling eruitziet. Op basis van deze aantallen en de prestaties van de spelers in het vorige seizoen, heeft elk team een rating gekregen. Die ratingwaarde bepaalt welke teams uitkomen in de Landelijke Topklasse of Subtopklasse.
Daarna zijn de teams via een zogenoemde ‘slangverdeling’ in de poules geplaatst. Dat betekent: de sterkste in poule A, de op een na sterkste in poule B, enzovoorts. Om te voorkomen dat teams extreem ver moeten reizen, wordt deze slangverdeling niet altijd strikt gevolgd. In de Topklasse wordt de slangverdeling vrijwel volledig aangehouden, met uitzondering van extreme reisafstanden zoals Groningen-Maastricht. In de Subtopklasse wordt de slangverdeling geoptimaliseerd: de rating is daarbij altijd leidend, maar ook de reisafstand speelt een rol.
Lees ook: Wat verdient een derde keeper?
Bonds- en Districtscompetities
De Nederlandse hockeycompetitie is ingedeeld in bonds- en districtscompetities. De bondscompetities worden ook wel landelijke competities genoemd. Bondscompetities zijn competities die over de districtsgrenzen heen gespeeld worden. Districtscompetities zijn competities die worden gespeeld binnen de grenzen van het district.
De speeldata van de Bondscompetities worden elk seizoen vastgelegd in de speeldagenkalender. Het is de bedoeling dat de wedstrijden op deze data worden gespeeld. De wedstrijden worden op tijd en veld ingepland door de verenigingen. Om de wedstrijden in goede banen te leiden heeft de KNHB een aantal uitgangspunten en reglementen opgesteld, waaronder regels met betrekking tot invallen (speelgerechtigdheid). In beginsel dient elke vereniging met een standaard heren- en damesteam deel te nemen aan de bondscompetitie. Elke vereniging die met een standaardteam aan de door de competitieleiding georganiseerde competities deelneemt, is verplicht een bindende opgave te verstrekken met de namen (achternaam en voorletters) van de spelers die in het eerste team zijn ingedeeld.
Nederland is verdeeld in zes districten. Binnen deze districten worden door de districtscompetitieleiding diverse districtscompetities georganiseerd. De poule-indelingen van de verschillende Districtscompetities zijn te vinden in het Match Center. De speeldata van de Districtscompetities worden elk seizoen vastgelegd in de speeldagenkalender. Het is de bedoeling dat de wedstrijden op deze data worden gespeeld. De wedstrijden worden op tijd en veld ingepland door de verenigingen.
Poule-indeling en Publicatie
De afdeling Competitiezaken van de KNHB heeft de poule-indeling van de bondscompetitie jeugd en senioren 2025-2026 bekendgemaakt. In de downloads onderaan dit nieuwsbericht zijn de poule-indelingen opgenomen van teams uitkomend in Cat I senioren en junioren. Ook de indelingen voor de teams uitkomend in de hoogste reserve- en 30+ en D45+ competitie in de districten Noord-Holland, Zuid-Holland en Midden Nederland (regio West) zijn gepubliceerd. De voorlopige indelingen van de 4e klasse standaardteams zijn ook in het overzicht meegenomen.
Uit voorgaande jaren is gebleken dat er vaak nog wijzigingen plaatsvinden in de Vierde Klasse, vandaar dat dit een voorlopige indeling is. Houdt er rekening mee dat er nog verschuivingen plaats kunnen vinden en dat de reisafstanden dus zowel voordeliger áls nadeliger kunnen worden.
Lees ook: Hoeveel vlakken heeft een voetbal?
De Landelijke Topklasse en Subtopklasse starten sinds het seizoen 2019-2020 met een landelijk ingerichte voorcompetitie. Bij de inschrijving hebben verenigingen aangegeven wat de teamsamenstelling is van een bepaald team. Op basis van deze aantallen en de prestaties van deze spelers van het voorgaande seizoen, heeft elk team een rating gekregen. De ratingwaarde bepaald welke teams uitkomen in de Landelijke Topklasse en Subtopklasse. De teams zijn vervolgens op basis van een “slangverdeling” in de poules geplaatst. Om de grootste reisafstanden te voorkomen, wordt zowel in de Landelijke Topklasse en Subtopklasse deze slangverdeling niet altijd volledig gevolgd. De Topklasse wordt vrijwel helemaal op slang ingedeeld, waarbij alleen de extreme reisafstanden, zoals Groningen-Maastricht, worden gecorrigeerd. Bij de Landelijke subtopklasse wordt de slangverdeling geoptimaliseerd, waarbij de rating altijd leidend is en vervolgens ook naar de (extreme) reisafstanden wordt gekeken.
De wedstrijdprogramma’s voor Cat I (muv. De vierde klasse) worden uiterlijk medio augustus gepubliceerd.
Andere Vormen van Hockey
Naast de reguliere competitievormen zijn er ook alternatieve vormen van hockey, zoals trimhockey en Hockey7, die zich richten op specifieke doelgroepen.
Trimhockey: Trimhockey is een leuke vorm van hockey voor mensen die geen of weinig hockeyervaring hebben en die toch op een ontspannen manier willen hockeyen. Trimhockeyers komen op een vaste avond bij elkaar om samen te trainen. In verschillende districten in Nederland worden trimhockeycompetities georganiseerd (door de KNHB of door vrijwilligers). Deze mixed-competitie vindt 1x in de 3 á 4 weken plaats op de maandagavond en wordt bij de thuisspelende vereniging gespeeld. Er wordt gespeeld in de periode september tot en met november en maart tot en met juni inclusief een afsluitende avond met alle deelnemende teams.
Hockey7: Hockey7 wordt gespeeld in teams van zeven op een half veld, zonder keeper en scheidsrechters. Teams kunnen uit heren, dames of mixed teams bestaan. De KNHB organiseert een Hockey7 competitie op donderdag- of vrijdagavond (afhankelijk van het district). Teams spelen op één avond twee wedstrijden (drieluik) van elk 25 minuten. Er wordt gespeeld op een half veld en zonder keeper en scheidsrechters.
Rol van Ouders en Spelers
Bij veel hockeyverenigingen wordt een beroep gedaan op ouders en spelers om een bijdrage te leveren aan de club. Bij HC 's-Hertogenbosch bijvoorbeeld, wordt van ouders verwacht dat ze vrijwilligerstaken vervullen, zoals coachen, zaalwacht draaien, rijden naar uitwedstrijden en bardienst draaien. Jeugdleden vanaf O16 worden geacht wedstrijden te fluiten en vanaf O14 kunnen ze training geven.
Historie en Ontwikkelingen
In 1911 werd de Nederlandse Dames Hockeybond opgericht. In 1941 werd deze bond onderdeel van de huidige KNHB, die destijds bepaalde dat het spelpeil omhoog moest. Sinds seizoen 2016-2017 organiseert de KNHB een bekercompetitie voor de verenigingen. Het eerste jaar is uitermate succesvol verlopen met een bekertoernooi voor herenteams uit de Eerste tot en met de Vierde Klasse (Silver Cup Heren). Sinds het seizoen 2017-2018 is de Gold Cup voor standaard teams uit de Hoofdklasse, Promotieklasse en Overgangsklasse.