Hockey is een dynamische en snelle teamsport die kracht, techniek en slim spel combineert. Of je nu een beginner bent of je kennis wilt opfrissen, dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de spelregels, benodigde uitrusting en handige tips om te beginnen met hockey.
Wat is Hockey?
Hockey is een teamsport waarbij twee teams van elk elf spelers tegen elkaar strijden. Het doel is om de bal met een hockeystick in het doel van de tegenstander te slaan en zo meer doelpunten te scoren. Het spel wordt gespeeld op een rechthoekig veld met een doel aan beide uiteinden.
Basisregels van Hockey
- Teamopstelling: Elk team bestaat uit 11 spelers, inclusief een keeper. Spelers kunnen tijdens de wedstrijd gewisseld worden. Een team bij hockey bestaat bij een officiële wedstrijd nooit uit meer dan 16 personen: teams kunnen dus altijd 5 wissels meenemen om spelers die in de basis staan (de 11 spelers die starten bij het beginsignaal) af te wisselen. Een team kan bestaan uit meer dan 16 personen, maar bij officiële wedstrijden is het niet mogelijk om meer dan 16 spelers op het spelformulier te zetten. Iemand die niet op het spelformulier staat, mag niet deelnemen aan de wedstrijd.
- Veld en doelen: Het veld is 91,4 meter lang en 55 meter breed. Elk team verdedigt één doel en probeert in het andere te scoren.
- Bal en stickgebruik: Spelers mogen de bal alleen met de platte kant van hun stick spelen. Het raken van de bal met de achterkant van de stick is niet toegestaan.
- Doelpunt maken: Een doelpunt is geldig als de bal binnen de cirkel (het doelgebied) wordt geraakt door een aanvaller en daarna volledig over de doellijn gaat.
- Tackelen en verdedigen: Je mag de bal van de tegenstander afpakken door met je stick te tackelen, maar lichamelijk contact is niet toegestaan.
- Voetgebruik: Veldspelers mogen de bal niet met hun voeten spelen. Alleen de keeper mag in de cirkel zijn hele lichaam gebruiken om de bal tegen te houden.
- Vrije slagen: Bij een overtreding krijgt het andere team een vrije slag vanaf de plek van de overtreding. De bal moet stil liggen. Je tegenstanders moeten 5 meter afstand houden. Bij een aanvallende vrije slag binnen het 23-metergebied moeten alle andere spelers 5 meter afstand houden. Je mag de bal slaan, pushen of scoopen. Je mag direct zelf gaan lopen met de bal (selfpass). Je mag de bal niet hoog slaan. De bal mag wel omhoog gaan bij een scoop. - Krijg je een vrije slag in het 23-metergebied van je tegenstander? Je moet de bal dan eerst spelen naar een teamgenoot of 5 meter verplaatsen (bijvoorbeeld door een selfpass, dus door zelf 5 meter te lopen met de bal), voordat je de bal de cirkel in mag spelen.
- Strafcorner: Als de verdediging een ernstige fout maakt in de cirkel, krijgt het aanvallende team een strafcorner. Het aanvallende team speelt de bal van het strafcornerstreepje op de achterlijn. Eerst moet de bal buiten de cirkel gebracht worden. Daarna mogen ze scoren. Het eerste schot, wanneer geslagen of geflatst, mag niet hoger dan de plank in het doel eindigen. Een push mag wel hoog gemikt worden. Je speelt de bal met een slag of een push. Als je de bal hebt aangespeeld, moet eerst een andere speler de bal spelen. Je teamgenoten moeten binnen het veld maar buiten de cirkel staan. De eerste keer dat je teamgenoot op het doel slaat met een slag, mag de bal niet hoger komen dan de achterplank van het doel. Dus als je teamgenoot de bal hoog in het net slaat, telt het doelpunt niet. Je tegenstander mag met maar vijf verdedigers achter hun achterlijn staan. Loopt je tegenstander te vroeg uit, dus voordat jij de bal hebt gespeeld, dan mag je de strafcorner nog een keer nemen. De betreffende tegenstander moet dan aan de andere kant van de middenlijn gaan staan. Als de scheidsrechter een strafcorner aangeeft, mag je hem altijd nemen. Als de bal meer dan 5 meter buiten de cirkel komt of voor de tweede keer buiten de cirkel komt, is de strafcorner voorbij. Je moet achter de bal en binnen speelafstand van de bal staan, voordat je de bal gaat spelen.
- Strafbal: Voor zware overtredingen die een doelpunt voorkomen, krijgt het aanvallende team een strafbal. Vanaf de stip mag de nemer 1 keer op doel pushen. De speler heeft geen rebound of 2e kans.
- Speeltijd: Een wedstrijd bestaat uit vier periodes van 17,5 minuten (voor de meeste niveaus) met korte rustpauzes tussen de periodes. Op internationaal niveau worden wedstrijden gespeeld van 60 minuten, verdeeld over vier kwarten van 15 minuten.
Scheidsrechters en hun taken
Bij hockey zijn er altijd twee scheidsrechters op het veld om de wedstrijd te leiden. Deze twee scheidsrechters zijn beide verantwoordelijk voor een helft van het speelveld, maar ze assisteren elkaar ook op de helft van de andere scheidsrechter. Bij finalewedstrijden op het hoogste niveau van hockey is er ook nog een VAR: dit zijn 1 of 2 extra scheidsrechters die niet op het veld staan, maar achter een computerscherm zitten buiten het veld. Zij bekijken de videobeelden van de wedstrijd om te zorgen dat de wedstrijd zo eerlijk mogelijk verloopt.
De scheidsrechters hebben andere kleuren shirts aan dan de teams die de wedstrijd spelen. Scheidsrechters, ook wel de arbitrage genoemd, hebben in de basis de volgende taken:
- De scheidsrechters grijpen in als ze een overtreding zien. Dit doen zij door middel van een fluitje (net als bij veel andere sporten). Als er is gefloten zal de wedstrijd vervolgd worden door een bepaald soort vrije bal (hierover later meer in dit artikel) die genomen mag worden door het team waartegen de overtreding is gemaakt.
- De scheidsrechters houden de score bij. Dit betekent dat ze de doelpunten die gescoord zijn, tellen en bijhouden, maar ook aangeven en toekennen! Vaak schrijven scheidsrechters de gescoorde doelpunten op een papiertje, waardoor ze dit niet hoeven te onthouden. Het komt wel eens voor dat er met dubbele cijfers wordt gewonnen (of natuurlijk verloren), en dan komt zo'n papiertje goed van pas! Het aangeven van doelpunten gebeurt door middel van een fluitsignaal waarna beide teams zich opstellen op hun eigen helft (de helft die dat team moet verdedigen, dus waar hun keeper staat) en een nieuwe aftrap wordt genomen.
- De arbitrage bij hockeywedstrijden zorgen ook dat de tijd wordt bijgehouden en dat de kwarten en wedstrijd op het juiste moment worden afgefloten. Ze zetten de tijd ook stop bij een bepaalde blessure of situatie waardoor de wedstrijd tijdelijk niet verder kan. De tijd die dan niet gespeeld wordt, wordt vanzelfsprekend aan het einde van dat kwart nog doorgespeeld.
- De scheidsrechters zijn ook verantwoordelijk voor het officieel doorgeven van de uitslag van de wedstrijd aan de KNHB, die dit zal verwerken voor de voortgang van de competitie. De scheidsrechters doen dit door middel van het wedstrijdformulier: een digitaal invulformulier waar de doelpunten en eventuele kaarten (hierover later meer in dit artikel) op worden doorgegeven.
- Tot slot zorgen de scheidsrechters ook voor een sportief verloop van de wedstrijd! Wanneer er onsportief gedrag wordt vertoond door de teams of bepaalde spelers zullen scheidsrechters de aanvoerders of de individuele spelers aanspreken, en waar nodig ook straffen uitdelen in de vorm van kaarten.
De aanvoerder
Ieder team bij hockey heeft een aanvoerder. De aanvoerder kan worden gezien als de leider van het team in het veld. De captain is ook het aanspreekpunt voor de scheidsrechter richting een bepaald team en deze zorgt er vaak ook voor dat zijn team zich netjes gedraagt. Ook praat de aanvoerder voor de wedstrijd even met de scheidsrechters en de aanvoerder van het andere team over de toss. De toss bepaalt welk team er mag uitnemen en welk team welk goal verdedigt in de eerste en tweede helft. De aanvoerder ziet er ook op toe dat zijn team netjes wisselt: dit betekent dat er op het juiste moment wordt gewisseld (er zijn bepaalde momenten dat er niet gewisseld mag worden) en dat de nieuwe speler pas het veld betreedt als degene met wie hij wisselt buiten de lijnen is.
Lees ook: Waar Rico Verhoeven live kijken?
Strafkaarten
Tijdens hockeywedstrijden kan de scheidsrechter overtredingen bestraffen met een strafkaart. Hockey kent drie soorten strafkaarten:
Groene kaart: Een speler die een groene kaart krijgt, moet 2 speelminuten afkoelen buiten het veld. Zijn team speelt die 2 minuten met een man minder verder. 2 groene kaarten aan dezelfde speler is geel tenzij de speler de kaart krijgt in de functie van aanvoerder.
Gele kaart: Bij een gele kaart moet een speler ook het veld verlaten. Minimaal voor 5 minuten, of 10 minuten bij zwaardere overtredingen. 2 gele kaarten aan dezelfde speler is rood tenzij de speler de kaart krijgt in de functie van aanvoerder.
Rode kaart: Een rode kaart is voor een speler die een ernstige overtreding maakt. Hij moet dan definitief het veld verlaten. Dit komt nauwelijks voor bij hockey.
Wisselen
Bij hockey mag je onbeperkt doorwisselen tijdens de wedstrijd. Deze regel heet Interchange. De speler die in het veld komt, mag pas het veld inlopen als de andere speler uit het veld is. Dit gebeurt bij de middenlijn.
Lees ook: Welke wedstrijd vanavond?
Wat heb je nodig om hockey te spelen?
Hockey is een sport waarbij de juiste uitrusting essentieel is voor zowel prestaties als veiligheid. De hockeyballen kunnen namelijk heel hard gaan, en zonder de juiste bescherming zal zo een bal iemand veel pijn kunnen doen. Daarnaast heb je ook veel verschillende soorten sticks voor verschillende soorten spelers!
- Hockeystick: Dit is het belangrijkste onderdeel van je uitrusting. Een goede hockeystick heeft de lengte van je voet tot aan je navel. Verschillende spelers hebben verschillende voorkeuren bij de dikte, kromming, krul, materiaal en het gewicht van een stick!
- Bitje (Mondbescherming): Sinds 2015 verplicht gesteld door de KNHB. Het bitje zorgt voor bescherming van het gebit en de kaken wanneer een eventuele bal of stick hier tegenaan komt.
- Hockeyschoenen: Hockeyschoenen zijn nodig voor grip op het kunstgrasveld, maar kunnen ook zeker helpen om de pijn van een hockeybal tegen je voet te dempen. Onder hockeyschoenen zitten korte nopjes die ervoor zorgen dat je niet makkelijk wegglijdt en makkelijk kan draaien op het veld.
- Handschoen: Bij hockey wordt ook vaak een handschoentje of worden zelfs twee handschoenen gedragen. Deze worden gebruikt om de pijn van eventuele hockeyballen of -sticks die tegen de hand aan komen op te vangen.
- Scheenbeschermers: Scheenbeschermers mag je nooit vergeten, deze zijn namelijk verplicht bij zowel hockeywedstrijden als -trainingen! Scheenbeschermers worden onder de kousen gedragen en zorgen voor bescherming aan de voorkant van de scheenbenen.
- Tenue: De officiële kleding van hockeyclubs of nationale teams worden ook wel de tenues of wedstrijdkleding genoemd. Deze bestaan altijd uit kousen, een broekje of rokje en een shirt. Alle veldspelers moeten hetzelfde tenue dragen. Keepers moeten een shirt dragen dat een andere kleur heeft dan de tenues van de veldspelers.
Keepersuitrusting
Een keeper bij hockey verschilt misschien wel het meest met keepers bij andere sporten. De taak van een keeper bij hockey is wel hetzelfde: zorgen dat er niet gescoord wordt door de tegenpartij. De hockeybal is erg hard en kan enorm snel op het doel af komen. Keepers bij hockey dragen daarom beschermend materiaal, wat ook wel het keeperspak wordt genoemd. Het keeperspak zorgt ervoor dat de doelverdedigers beschermd worden tegen de harde hockeyballen. Het pak bestaat uit een aantal onderdelen:
- De keepershelm dekt het gehele hoofd af, dit is dus anders dan bij een masker. Dit zorgt ervoor dat het hoofd van de keeper is beschermd van ballen van alle kanten. Keepers dragen soms ook nog een nekbeschermer om ook de hals te beschermen tegen ballen die net onder de helm kunnen komen.
- De beenbeschermers van de keeper bedekken de onderbenen (schenen) en de knieën van de keeper.
Hoe verloopt een hockeywedstrijd?
Veel hockeyers vinden de hockeywedstrijd het allerleukste aan de sport! De jeugd speelt al haar wedstrijden op de zaterdag terwijl senioren en jong-senioren spelen op de zondag.
Duur van een hockeywedstrijd
Een hockeywedstrijd die gespeeld wordt op een heel veld (dus in 11 tegen 11), duurt in totaal 70 minuten. Hierbij komen nog de verschillende pauzes. In totaal zijn er 4 verschillende kwarten die elk 17,5 minuut duren. Bij hockey is er niet zoiets als 'extra tijd', er wordt dus maar 17,5 minuut gespeeld. Ook al staat een speler in de laatste seconde van de wedstrijd op het punt van scoren, is de wedstrijd toch voorbij als de timer af gaat.
Tegenwoordig worden er op internationaal niveau wedstrijden gespeeld van 60 minuten. Er zijn dan nog wel vier kwarten, maar deze duren niet 17,5 minuten maar enkel 15 minuten.
Lees ook: Nederlandse volleybalfan gids
De toss
De toss gebeurt altijd voor de hockeywedstrijd tussen de twee aanvoerders van beide teams. Hierbij wordt er een muntje opgegooid, waarvan de 'kop' of 'munt' zal beslissen wie de aftrap mag nemen en wie er op welke speelhelft zal beginnen. De scheidsrechter gooit hierbij het muntje op en zal de toss leiden. Het team dat de toss wint mag kiezen: nemen wij de aftrap of kiezen wij de speelhelft. Als het team dat de toss heeft gewonnen kiest om de aftrap te nemen, mag het andere team kiezen vanaf welke speelhelft zij de wedstrijd willen beginnen. Na het tweede kwart of de eerste helft wisselen beide teams van kant. De aftrap wordt aan het begin van ieder kwart of iedere helft genomen vanaf het middelpunt van het veld (het midden van de middenlijn). Alle spelers moeten op dat moment staan op de helft die zij verdedigen en er moet worden gewacht op het signaal van de scheidsrechter voordat de aftrap mag worden genomen.
Scoren
Bij veldhockey en zaalhockey mag er alleen gescoord worden als de bal binnen de cirkel van de tegenpartij wordt geraakt en in zijn geheel over de doellijn gaat. Als een gedeelte van de bal de cirkelrand raakt voor een doelpunt wordt deze wel geldig verklaard. Als een verdediger de bal in zijn eigen doel schiet zonder dat de bal in de cirkel aan is geraakt door een aanvaller, is het geen doelpunt maar een corner (of een strafcorner als deze opzettelijk over de achterlijn wordt gewerkt). Het belangrijkste voor een geldig doelpunt is dat de bal binnen de cirkel is aangeraakt door een aanvaller voordat deze over de doellijn gaat. Zoals vanzelfsprekend is het team dat de meeste doelpunten heeft gescoord de winnaar van de wedstrijd. Scoren beide teams evenveel doelpunten of wordt er gedurende de hele wedstrijd niet gescoord, dan is het gelijkspel.
Wisselen
Bij hockey mag je onbeperkt spelers wisselen. Dit betekent niet alleen dat je zo vaak tijdens een wedstrijd mag wisselen als jij wilt, maar ook dat spelers die al een keer gewisseld zijn er nog een keer in gewisseld mogen worden (zo vaak als gewenst). Spelers mogen het veld pas betreden als de speler met wie ze wisselen buiten de lijnen is.
Verschillende manieren om de bal te spelen
Bij hockey mag je de bal op 4 verschillende manieren spelen:
- Slag: Een zwaaiende beweging van de stick tegen de bal.
- Push: Een duwbeweging met de stick tegen de bal.
- Flats: Een techniek die tussen de slag en push in zit.
- Scoop: Een scheppende beweging met de stick, waardoor de bal omhoog gaat.
Hoge bal
Elke speler mag de bal omhoog spelen met een push of scoop, zolang het geen gevaarlijk spel is of leidt tot gevaarlijk spel. Speel je de bal omhoog in de richting van een tegenstander binnen 5 meter? Dan geldt dat als gevaarlijk. Je mag de bal in het veld niet opzettelijk omhoog slaan met een flats of slag. De scheidsrechter beoordeelt of dit het geval is. Een flats is technisch gezien een slag, daarom mag een hoge flats alleen op doel gespeeld worden. Een schot op doel mag ook door een slag omhoog gespeeld worden, mits niet gevaarlijk voor de tegenstander.
Overtredingen
Shoot en afhouden zijn veelvoorkomende overtredingen. Bij shoot komt de bal tegen de voet, been of ander lichaamsdeel van een speler. De beslissing van de scheidsrechter is afhankelijk van de plek waar de speler shoot maakt:
- Bij shoot in de cirkel volgt een strafcorner.
- Voorkomt shoot een doelpunt? Dan krijgt de tegenstander een strafbal.
- In andere gevallen volgt een vrije slag of voordeel: gewoon doorspelen.
Afhouden betekent het belemmeren van de tegenstander bij het spelen van de bal. Je houdt ‘m van de bal af, terwijl hij er anders wel bij kon. Afhouden wordt bestraft met een vrije bal of strafcorner. Dit is afhankelijk van de plek van de overtreding.
Strafcorner en Strafbal: Uitleg
- Strafcorner: Een strafcorner is een straf voor het verdedigende team. En een grote kans om te scoren voor de aanvallende ploeg. Het aanvallende team speelt de bal van het strafcornerstreepje op de achterlijn. Eerst moet de bal buiten de cirkel gebracht worden. Daarna mogen ze scoren. Het eerste schot, wanneer geslagen of geflatst, mag niet hoger dan de plank in het doel eindigen. Een push mag wel hoog gemikt worden.
- Strafbal: Een strafbal lijkt op een penalty in een voetbalwedstrijd. Vanaf de stip mag de nemer 1 keer op doel pushen. De speler heeft geen rebound of 2e kans.
Shoot-outs
Shoot-outs zijn 1-op-1 duels tussen een speler en een keeper. Ze worden alleen genomen als er na een gelijkspel een winnaar moet worden bepaald. In de reguliere speeltijd komt een shoot-out dus nooit voor. Vanaf de 23-meterlijn rent de aanvaller richting het doel. Hij probeert binnen 8 seconden te scoren. In die 8 seconden mag hij meerdere doelpogingen doen, zolang de bal in het spel of het veld blijft.
Hockey voor Beginners: Voordelen en Tips
Hockey is niet alleen goed voor je fysieke gezondheid, maar ook voor je mentale scherpte en sociale vaardigheden.
Voordelen van Hockey
- Gezondheid: Hockey verbetert je uithoudingsvermogen, kracht en snelheid.
- Mentale scherpte: Het spel vereist snelle reacties, anticipatie en besluitvorming onder druk.
- Samenwerking en teamgeest: Hockey bevordert teamwork en het bereiken van gezamenlijke doelen.
- Stressvermindering: Een intensieve hockeytraining helpt stress los te laten.
- Plezier en variatie: Hockey is een spannende en afwisselende sport met veel dynamiek en technische uitdagingen.
Tips voor Beginners
- Leer de basis: Begin met het opdoen van kennis over de spelregels.
- Rustig opbouwen: Verhoog de trainingsintensiteit geleidelijk om blessures te voorkomen.
- Teamtraining: Sluit je aan bij een club en speel met een team om de benodigde vaardigheden te ontwikkelen.
Hockey voor Kinderen
Hockey is een uitstekende hobby voor kinderen, omdat het niet alleen de fysieke conditie bevordert, maar ook de teamgeest en sociale vaardigheden. Op jonge leeftijd ligt de focus van de hockeytraining op speelse oefeningen die de motoriek en balbeheersing verbeteren.