Voetbal is meer dan alleen een spel; het is een sport die gedreven wordt door passie, strategie en, in toenemende mate, data. Tijdens voetbalwedstrijden zien we voortdurend statistieken voorbijkomen, zoals het percentage balbezit, het aantal passes en schoten op doel. Maar wie houdt al deze gegevens eigenlijk bij, en hoe worden ze verzameld? En nog belangrijker, waarvoor kunnen al die data gebruikt worden? Dit artikel duikt in de wereld van voetbalstatistieken om deze vragen te beantwoorden.
De Rol van Data-Analisten en Observatie
Voetbalwedstrijden worden nauwlettend in de gaten gehouden door verschillende mensen. Meestal zijn er per team twee personen aanwezig die de wedstrijd aandachtig bekijken en tegelijkertijd elke actie noteren op hun iPad. Dit is intensief werk, waarbij elke pass, tackle en schot wordt geregistreerd. Deze data gaat verder dan wat we op het scherm te zien krijgen. Spelers dragen bijvoorbeeld kleine kastjes op hun rug die medische data verzamelen, waardoor de medische staf de spelers goed in de gaten kan houden.
Tijs Roker, een sportdata-expert, legt uit dat de statistieken van Eredivisie-wedstrijden vaak door mensen uit landen worden geanalyseerd waar de salarissen lager liggen. Het verzamelen van al deze data is een combinatie van menselijk werk en geavanceerde technologieën.
Van Handmatige Registratie naar Geavanceerde Technologie
In het verleden werden veel statistieken handmatig bijgehouden, maar tegenwoordig wordt er steeds meer gebruikgemaakt van geautomatiseerde systemen. Een van de populairste systemen is optical tracking technology. Dit systeem maakt gebruik van meerdere camera's rondom het stadion om elke speler en de bal in real-time te volgen. De camera's werken samen met AI-algoritmes om de positie van elke speler en de bal honderden keren per seconde vast te leggen.
Optical Tracking Technology: Hoe Het Werkt
De beelden van de camera's worden naar krachtige computers gestuurd die de informatie verwerken. De AI-software analyseert de beelden en kan zo bepalen wie de bal heeft, hoeveel passes er worden gegeven, en waar de schoten op doel vandaan komen. Deze data wordt vervolgens vertaald naar bruikbare statistieken. Het hele proces verloopt razendsnel, waardoor coaches en analisten binnen enkele seconden real-time inzicht krijgen in de prestaties van hun team en individuele spelers. Dit stelt hen in staat om snelle en geïnformeerde beslissingen te nemen, zoals het aanpassen van tactieken of het wisselen van spelers.
Lees ook: Zaalvoetbalvereniging lidmaatschap
Balbezit: Van Passen Tellen naar AI-Analyse
Het meten van balbezit is complexer dan het lijkt. Vroeger werd het aantal passes geteld, maar nu identificeren systemen de laatste speler die contact met de bal heeft gehad. Als de bal door de lucht vliegt of over het veld rolt zonder directe controle van een speler, wordt het balbezit toegekend aan het team van de speler die de bal het laatst raakte, totdat een speler van het andere team de bal verovert of controleert.
Het Gebruik van Voetbalstatistieken
De verzamelde data wordt gebruikt voor verschillende doeleinden:
- Tactische Analyse: Coaches gebruiken de data om de sterke en zwakke punten van hun team en tegenstanders te analyseren. Ze kunnen bijvoorbeeld zien welke spelers de meeste passes geven, waar de meeste schoten op doel vandaan komen, en hoe effectief verschillende speelstijlen zijn.
- Spelers Evaluatie: Clubs gebruiken statistieken om spelers te evalueren en te vergelijken. Dit helpt bij het scouten van nieuwe spelers en het bepalen welke spelers opgesteld moeten worden.
- Blessure Preventie: Door de fysieke belasting van spelers te monitoren, kunnen clubs blessures helpen voorkomen.
- Informatie voor de Media: Bedrijven verkopen gegevens over wedstrijden aan de pers, die ze gebruikt om hun publiek te informeren.
Real Madrid en FC Barcelona zijn voorbeelden van grote clubs die al volop inzetten op data-analyse. Ook steeds meer Eredivisieclubs zien de meerwaarde van statistische analyses. Zo heeft AZ in 2015 Billy Beane aangesteld als adviseur.
Succesverhalen en Voorbeelden
Er zijn verschillende voorbeelden van clubs die met succes statistieken hebben ingezet:
- FC Midtjylland: Deze Deense club werd in 2014 gekocht door Matthew Benham, een voormalige hedgefondsmanager en professionele sportgokker. Hij stelde Rasmus Ankersen aan als voorzitter en implementeerde een datagedreven aanpak. Elke wedstrijd wordt geanalyseerd en alle belangrijke beslissingen worden genomen op basis van hun modellen. Dit leidde tot het kampioenschap in 2014-2015 en het overleven van de groepsfase van de Europa League.
- Sparta Rotterdam: In 2013 werd de reallifeserie "Achter de poorten van het Kasteel" uitgezonden, waarin eerstedivisieclub Sparta werd gevolgd in hun poging om kampioen te worden. Ze werden geholpen door softwarebedrijf ORTEC, dat probeerde het moneyball-principe in het voetbal te implementeren.
De Rol van Sideline in Team Management
Voor degenen die zelf betrokken zijn bij het managen van een team, is er Sideline. Sideline is een tool die helpt bij het beheren van de aanwezigheidsregistratie, het berekenen van opkomstpercentages op trainingen en het bijhouden van statistieken in één overzicht.
Lees ook: Wanneer pakt Feyenoord de titel?
Functionaliteiten van Sideline
- Aanwezigheidsregistratie: Eenvoudig bijhouden wie er op de training aanwezig is.
- Statistieken: Inzicht in team- en persoonlijke statistieken, zoals doelpunten, assists en clean sheets.
- Wedstrijdbeheer: Automatisch wedstrijden bijwerken via voetbal.nl en de standen van de competitie en beker inzien.
- Teamcommunicatie: Navigatiekoppeling van Google Maps en contactgegevens van de tegenstander bij uitwedstrijden.
- Seizoensarchief: Inzien van statistieken van voorgaande seizoenen.
Na de training kan de aanvoerder, trainer of teamouder opgeven wie er werkelijk aanwezig was, waarna de trainingsstatistieken direct worden bijgewerkt. Na de wedstrijd worden de uitslag, doelpuntenmakers en assists ingevuld, zodat spelers direct hun statistieken kunnen inzien.
De Wetenschap Achter Penalty's
Zelfs niet-sporters proberen op basis van wedstrijdgegevens te achterhalen hoe je een voetbalwedstrijd kunt winnen. Documentairemaker Bernard Krikke deed samen met onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen een grootschalig statistisch onderzoek voor zijn documentaire "How to win the FIFA World cup". Ze analyseerden 28.400 minuten en 260.737 acties van bijna 300 WK-wedstrijden van 1990 tot 2006.
Opvallende Resultaten
- Spelers die de bal tijdens de wedstrijd op de stip neerleggen, zich daarna omdraaien, een stukje teruglopen en vervolgens weer omdraaien, scoren 96 procent van de gevallen.
- Als ze dit niet doen en naar de keeper blijven kijken, is de kans dat ze scoren 69 procent.
- Bij de penaltyserie aan het eind van de wedstrijd is het juist beter om achteruit te lopen.
- De grootste kans op een doelpunt heb je als een penalty wordt genomen door een jonge rechtsbenige speler, bij voorkeur een aanvaller. Hij moet de penalty schieten in de linker- of rechterbovenhoek.
Natuurkundigen en Voetbalanalyse
Ook natuurkundigen houden zich bezig met voetbalanalyse. De Duitser Metin Tolan, hoogleraar experimentele natuurkunde aan de TU Dortmund, voorspelde in 2012 dat het Duitse elftal het Europees Kampioenschap zou gaan winnen op basis van het gemiddelde doelsaldo van alle teams in de kwalificatierondes.
Jörg Seidel, een andere Duitse natuurkundige en data-analist, ontwikkelde in 2000 Goalimpact, een model waarmee hij op een accurate en objectieve manier individuele spelers wil beoordelen om zo talent te ontdekken. Zijn modellen kijken naar wat er gebeurt met het doelsaldo van een ploeg als een bepaalde speler in het veld staat.
De Discussie: Menselijke Intuïtie versus Data
De komst van AI heeft het voetbal ingrijpend veranderd. Sommige supporters vinden dit goed voor het spel, omdat het nauwkeurige analyses mogelijk maakt en coaches helpt bij het verbeteren van tactieken. Anderen zouden het liever old school houden, waarbij menselijke observatie en intuïtie een grotere rol speelden.
Lees ook: Keeper Worden: Is het iets voor jou?
tags: #hoe #worden #voetbal #statistieken #bijgehouden