Voetbal, de meest populaire sport ter wereld, met meer dan 265 miljoen geregistreerde spelers, is een universele taal die mensen samenbrengt. Meer dan een bal en een stuk straat of veld is er niet nodig, maar de wortels van dit geliefde spel reiken verrassend ver terug in de tijd. Het Engelse nationale voetbalelftal maakt vaak kans om een belangrijke prijs te winnen, er wordt vaak gezegd dat ‘voetbal weer thuis komt’. Niet gek, want vaak wordt Engeland gezien als het land waar het moderne voetbal is ontstaan.
Vroege vormen van voetbal: Meer dan 2000 jaar oud
De exacte oorsprong van het voetbal is gehuld in mysterie, maar verhalen en afbeeldingen suggereren dat vroege versies van het balspel al meer dan tweeduizend jaar geleden bestonden. In militaire geschriften uit China, daterend uit de derde eeuw voor Christus, wordt melding gemaakt van een spel waarbij een leren bal, gevuld met haar en veren, in een bamboenet van de tegenstander moest worden gewerkt. Ook in de tijd van de Oude Romeinen en Grieken bestonden varianten van voetbal.
Meso-Amerikaanse balsporten: De voorlopers van teamsporten
De echte voorloper van de meeste moderne balsporten brengt ons naar een heel ander continent: het Amerikaanse. ‘Het idee van een teamsport is uitgevonden in Meso-Amerika,’ stelt Mary Miller, kunsthistoricus aan Yale University in de VS. Ze deed onderzoek naar het ontstaan van de eerst bekende balsporten. Van de Maya’s en Azteken is bewezen dat ze het spelletje zo’n drieduizend jaar geleden al speelden. Beide Meso-Amerikaanse culturen gaven deze sport een eigen naam: pok-ta-pok of pitz in Maya en ullamaliztli in Azteeks. Archeologen vonden talloze exemplaren van de ‘voetbal’ waarmee dergelijke spellen gespeeld werden: een rubberachtige, holle bal van zeker zeven kilo. Ander bewijs voor deze vroege teamsport is afkomstig van afbeeldingen op keramisch servieswerk en van meer dan de dertienhonderd in de regio gevonden speelvelden. Dit spel werd op dagelijkse basis gespeeld, maar was eveneens een belangrijk onderdeel van de religie en oorlogvoering binnen Meso-Amerikaanse culturen. Azteekse koningen verkozen het spel soms zelfs als alternatief voor oorlog.
Voetbal in Engeland: Van arbeiderssport tot eliteaangelegenheid
Ondanks een verbod groeide de populariteit van het spel in Engeland, vooral bij de arbeidersklasse. Het spel bracht afleiding, sociale contacten en plezier. Helaas verliep het niet altijd even vreedzaam. Een gebrek aan regels en arbitrage zorgde ervoor dat het voetbalveld geregeld in een boksring veranderde waarin ruzies hardhandig werden uitgevochten. Mede omdat er geen vast aantal spelers bestond en sommige wedstrijden dus wel honderden spelers op het veld hadden, escaleerden wedstrijden snel. Waar voetbal in eerste instantie een arbeiderssport was en in sommige delen van de wereld ook nog steeds zo bekend staat, wekte de sport in de achttiende en negentiende eeuw steeds meer de interesse van de Engelse elite. Vooraanstaande Britse privéscholen speelden al langere tijd voetbal, maar de moderne vorm liet nog even op zich wachten.
De ontwikkeling van regels: Van chaos naar structuur
Op de Britse privéscholen werd het spel steeds meer gespeeld en zo ontstond de behoefte aan regelgeving tijdens wedstrijden. De eerste vaste regels werden in 1815 in Eton en in 1825 in Aldenham bedacht, zoals de buitenspelregel. In 1848 werden in Cambridge regels over uittrappen, rechten van de keeper en ingooien vastgelegd. Deze regels zijn tot op de dag van vandaag hetzelfde. De scholen zagen de sport als een manier om hun studenten fit en competitief te houden. Door de technologische vooruitgang in het transport werd het in de jaren veertig van de negentiende eeuw mogelijk om wedstrijden te spelen tegen andere scholen, maar de verschillende regels maakten de competities lastig. De oplossing voor dit probleem werd aanvankelijk gevonden in het aanhouden van de regels van het thuisspelende team.
Lees ook: Passie en Kritiek NAC Breda Ultras
De geboorte van de Football Association: De officiële start
Na de Factory Act van 1850 begon hier weer verandering in te komen. De officiële voetbalgeschiedenis begint in 1863 toen de Football Association werd opgericht in Engeland. Die maakte gebruik van de in 1848 vastgelegde Cambridge regels. De grote privéscholen sloten zich bij de organisatie aan. Met de komst van de Football Association begon de professionalisering van het voetbal toe te nemen. Clubs werden opgericht en vaste spelers werden in dienst genomen. Betaald voetbal werd in 1885 door de Football Association geaccepteerd. Met de komst van de eerste echte competitie voor de Football Association Challenge Cup in 1871 en de vorming van een Football League waarin de topclubs tegen elkaar streden in 1888 maakte de voetballerij compleet.
De verspreiding van voetbal: Van Engeland naar de wereld
Vanaf dat moment verspreidde de sport zich snel over de wereld. Britse arbeiders die in Nederland werkten, introduceerden het spel daar. De eerste voetbalclub in Nederland was een studentenclub: Haarlemsche Football Club (HFC).
In 1904 werd de Fédération Internationale de Football Association (FIFA) opgericht om het internationale voetbal te besturen. In 1930 organiseerde de FIFA het eerste wereldkampioenschap, waarmee voetbal officieel de wereld veroverde.
Spelregels door de jaren heen
De spelregels van voetbal zijn door de jaren heen aanzienlijk veranderd. Zo werd in 1874 het buitenspel ingevoerd, in 1891 de hoekschop en in 1902 de strafschop. Opvallend is dat gele en rode kaarten pas in 1912 werden ingevoerd, bijna 40 jaar na het invoeren van buitenspel. De laatste wijzigingen in het voetbal zijn het verhogen van het toegestane aantal wissels per team van 5 spelers per wedstrijd en natuurlijk de VAR.
Voetbal vandaag de dag: Een wereldwijd fenomeen
Daarna nam de populariteit van voetbal een ongekende vlucht: in 1908 werd de sport een officieel onderdeel van de Olympische Spelen en in 1930 organiseerde FIFA het eerste wereldkampioenschap. En om het grote succes in geld uit te drukken: de wereldvoetbalbond zag in 2021 alleen al zeker zevenhonderd miljoen euro aan inkomsten binnenstromen.
Lees ook: Kleding en benodigdheden Uganda
Voetbal is de meest populaire sport in de wereld. Meer dan 2 miljard mensen houden zich met de zogenaamde beautiful game bezig. Ook staan de professionele spelers van deze sport bekend om hun enorme salarissen. Zo zijn er spelers geweest die meer dan €30 miljoen per jaar hebben verdiend.
Voetbal in Nederland: Een rijke historie
Op 8 december 1889 werd de Nederlandschen Voetbal- en Athletischen Bond (NVAB) opgericht door Pim Mulier. In 1895 veranderde de naam in Nederlandse Voetbalbond (NVB), nadat de atleten zich hadden afgescheiden. Ter ere van het veertigjarig jubileum kende koningin Wilhelmina de NVB in 1929 het predicaat 'koninklijk' toe. Daarmee was de Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond een feit. Andere memorabele momenten uit onze geschiedenis zijn onder meer de eerste interland van het Nederlands elftal in 1905 en de Europese titel in 1988 in West-Duitsland. Het Nederlands vrouwenelftal kroonde zich in 2017 in eigen land eveneens tot het beste team van Europa.
Voetbal: Meer dan een sport
Maar het hart van de balsport heeft altijd gelegen óp het veld, waar iedereen - van kleine kinderen tot doorgewinterde atleten - van het spelletje kan genieten. En, stelt Miller, de essentie van het voetbal is uiteindelijk de kunst van het samenspelen. Als een team. Duizenden jaren geleden al, en vandaag de dag nog steeds. Voetbal is niet weg te denken uit het hedendaagse wereldbeeld. Het is in veel landen zelfs een groot onderdeel van de cultuur, zoals in Brazilië, Spanje en Engeland. Voetbal is cultuur. Versierde straten, kleding, tattoos, taarten, huisinrichtingen; je kunt het zo gek niet bedenken of het staat in het teken van voetbal.
Lees ook: Steun het Nederlands Elftal met stijl
tags: #hoe #oud #is #voetbal #geschiedenis