Eén van de grootste internationale sportevenementen staat voor de deur, en hoewel het misschien aan je aandacht is ontsnapt, is het de moeite waard om erin te duiken. Cricket, de op één na populairste sport ter wereld, wordt op bijna elk continent en in bijna elke voormalige kolonie van Groot-Brittannië beoefend. Laten we eens kijken naar deze fascinerende sport.
De Basis van Cricket
Het doel van het spel is simpel: 'runs' scoren. Een 'bowler' werpt de bal naar de 'batsman', die met zijn 'bat' de bal probeert weg te slaan van de veldspelers. De batsman probeert dan, na het slaan van de bal, naar de andere kant van de 'pitch' te rennen om een 'run' te scoren.
Wanneer is een Slagman 'Out'?
Een slagman is 'out' in verschillende situaties:
- Als zijn slag onderschept wordt.
- Als de werper de 'bails' (twee houtjes) van de 'stumps' (drie sticks in de grond achter de slagman) gooit.
- Als hij een bal tegenhoudt met zijn been om te voorkomen dat die de 'wicketpaaltjes' zou raken (dit staat bekend als 'leg before wicket' of LBW).
Verschillende Vormen van Cricket
Er bestaan verschillende manieren om cricket te spelen, die variëren in duur en intensiteit:
- Twenty20 (T20) Matches: Deze duren ongeveer drie uur en staan bekend om hun snelle tempo en spanning.
- One Day International (ODI) Matches: Eendagswedstrijden zijn waarschijnlijk de populairste format en duren een hele dag. Dit is ook het format van de World Cup van dit jaar.
- Test Matches: Dit zijn de langste vormen van cricket, die tot vijf dagen kunnen duren. Ze testen het uithoudingsvermogen en de strategische vaardigheden van de teams.
De Sportiviteit en de Schijn
Als buitenstaander krijg je de indruk dat cricket één van de sportiefste sporten is die er bestaan. Tijdens een treinrit doorheen de meest traditionele streken van Engeland zou het wel eens kunnen dat je een cricketspel ziet op een grasveld in een vredig dorpje. Cricket staat bekend om zijn beschaafde karakter, maar er is ook een competitieve, soms minder fraaie kant.
Lees ook: Korfbalregels uitgelegd
'Sledging': De Kunst van Provocatie
'Sledging' is de manier om je tegenstanders van hun stuk te brengen zodat ze hun focus verliezen. Australiërs zijn erkende meesters in de kunst en hoe linker de beschuldigingen, hoe beter. Zo noemde de Pakistaan Javed Miandad de Australische legende Merv Hughes tijdens een testmatch in 1991 een “fat bus driver”. Maar vergeleken met andere sporten is de provocatie bij cricket nog relatief vriendelijk. Voormalig cricketspeler Rod Marsh zei: “We waren ons er steeds van bewust dat zinspelingen over vrouwen, vriendinnen, moeders, enz.
Eén van de bekendste incidenten vond plaats in 1981 tijdens een wedstrijd tussen Australië en Nieuw-Zeeland. De laatste bal was toen bepalend voor de wedstrijd. Nieuw-Zeeland moest nog zes runs scoren en dat was enkel mogelijk door de bal over de grenslijn te slaan zonder dat hij de grond raakte.
De ICC Cricket World Cup 2015
De ICC Cricket World Cup vond plaats tussen 14 februari en 29 maart 2015 op verschillende plaatsen in Australië en Nieuw-Zeeland. Zelfs het Afghaanse nationale team, dat pas sinds 2001 actief is, had zich voor het toernooi gekwalificeerd.
Cricket Termen en Uitdrukkingen
- Howzat?: Een uitroep van de bowler en veldspelers wanneer ze denken dat de batsman uit is, in de hoop de scheidsrechter te overtuigen.
- Stumps: De sticks die de slagman verdedigt.
- Run: Een punt dat wordt gescoord door heen en weer te lopen over de cricket pitch.
- Bowling: Het gooien van de bal naar de wicket die wordt verdedigd door een slagman.
- Batsman: De speler die de bal slaat.
- Pitch: Het rechthoekige gebied in het midden van het cricketveld waar het bowlen en batting plaatsvindt.
- Wicket: Het geheel van de stumps en bails.
- Overs: Een serie van zes ballen die door een bowler worden gegooid.
- Innings: Een slagbeurt van een team.
De Geschiedenis van Cricket
Hoewel spelen met bal en slaghout al in de middeleeuwen bekend waren en ongetwijfeld ouder zijn, houden Britse historici het erop dat de sport rond 1600 in Zuidoost-Engeland is ontstaan. Volgens Franse historici is cricket echter een Frans spel en hebben de Engelsen het tijdens de Honderdjarige Oorlog overgenomen.
Over de herkomst van het woord 'cricket' bestaat een soortgelijke verwarring. Het is ofwel afkomstig van 'cricce' - het Angelsaksische woord voor een herdersstaf - of van 'krikstoel', de naam waarmee in de Lage Landen van de Middeleeuwen een kerkbankje werd aangeduid. In het Frans heette zo'n bankje een 'cricket'. Bij vroege vormen van cricket werden wickets gebruikt die inderdaad iets weg hadden van een laag driepikkeltje. Volgens een recent onderzoek zou cricket afkomstig zijn uit Vlaanderen. Cricket zou etymologisch te verklaren zijn als 'met de krik ketsen'.
Lees ook: Wat is een Handbal Doelpunt?
In de achttiende eeuw was cricket uitgegroeid tot een van de favoriete sporten van de Britse aristocratie. De Londense elite stoorde zich echter aan het feit dat hun wedstrijden op een grasveld in Islington door Jan en alleman konden worden gadegeslagen. Thomas Lord richtte daarom in 1787 in de wijk Marylebone een afgesloten cricketterrein in.
De Geboorte van Internationale Wedstrijden
In 1880 vond in Engeland de eerste serieuze wedstrijd tussen de landenteams van Engeland en Australië plaats. De MCC had in de jaren daarvoor al een paar keer door Australië getoerd maar die wedstrijden werden niet zo serieus genomen. De wedstrijd werd uiteindelijk gespeeld op de Londense Kennington Oval. Engeland had, vanwege een rampzalig verlopende tweede slagbeurt, grote moeite om de wedstrijd te winnen. Uiteindelijk gaf W.G.
Dat de sport inmiddels nauw verbonden was geraakt met het Engelse zelfbewustzijn bleek toen Australië er in 1882 in slaagde om van het Engelse team te winnen. Met enig gevoel voor melodrama plaatste de Sporting Times daags na de wedstrijd een necrologie voor het overleden Engelse cricket. De "testwedstrijden" tussen Engeland en Australië worden sindsdien aangeduid als een strijd om 'the Ashes'. The Ashes worden tegenwoordig meestal gewonnen door Australië. In 2005 sleepte Engeland na afloop van de laatste van 5 "test"matches voor het eerst sinds 1987 de overwinning in de wacht. Er werd twee keer gewonnen, een keer verloren en tweemaal eindigde de wedstrijd onbeslist (draw). Lang hebben de Engelsen niet kunnen genieten, want een jaar later werden zij overtuigend in en door Australië verslagen met 5-0.
Andere Test Cricket Naties
Andere landen die "test" cricket spelen zijn India, Pakistan, Nieuw-Zeeland, Zuid-Afrika, Sri Lanka, Brits West-Indië, Zimbabwe en Bangladesh.
Het Cricketveld
Het cricketveld is ovaal en wordt afgebakend door een polsdik touw dat in het gras ligt. Verplichte afmetingen voor het veld zijn niet vastgesteld maar een doorsnede van ongeveer 150 meter is gebruikelijk. In het midden van het veld is er geen gras, of heel kort gras in een rechthoek. Die zone heet de pitch. De afmeting van de pitch is 20,12 bij 3,05 meter. Aan de korte zijden van de pitch bevinden zich kniehoge houten constructies, die wickets worden genoemd. Het geheel van wickets en pitch wordt de wicket genoemd. Het grootste deel van het spel speelt zich op en bij de wicket af. De wickets bestaan uit drie rechtopstaande paaltjes die met zodanige tussenruimte op een rijtje zijn gezet dat de bal er niet tussen door kan. De paaltjes heten stumps. De toppen van de stumps worden overbrugd door twee kleine houtjes die bails worden genoemd. Op de pitch zijn enkele lijnen getrokken, die de creases genoemd worden.
Lees ook: Korfbal scoren: tips en technieken
Het Spelverloop
Het spel verloopt in slagbeurten ("innings"). In de meeste wedstrijden heeft elk team één slagbeurt. Elke slagbeurt duurt totdat 10 van de 11 slagmensen ("batsman") uit zijn, of het maximum aantal gebowlde ballen is bereikt. De belangrijkste wedstrijden - het Test cricket (internationaal) of first-class (bvw. inter-graafschap) - duren langer en elk team heeft twee slagbeurten. In de belangrijke eendagswedstrijden ("one day matches") krijgt ieder team een slagbeurt van 50 overs (dus 300 ballen).
De Scheidsrechters en de Toss
Het spel heeft twee scheidsrechters (umpires), één van hen stelt zich op achter een van de wickets (aan de kant waar gebowld wordt). De ander houdt vanaf de zijkant het tweede wicket in het oog. De aanvoerders tossen om te mogen beslissen of ze eerst gaan batten of bowlen. De toss wordt in het cricket als zeer belangrijk ervaren, omdat het hele spelverloop ervan afhangt.
De Bal
De rode cricketbal wordt vaak gedurende daglichtwedstrijden gebruikt. Bij veel avondwedstrijden (meestal Twenty20-wedstrijden) worden witte ballen gebruikt voor betere zichtbaarheid bij kunstlicht.
De Rollen in het Veld
Het team dat eerst aan slag is, de slagpartij, stuurt twee spelers het veld op die het eerst zullen slaan. Zij vormen het eerste partnership van de wedstrijd. Het team dat eerst moet fielden en bowlen, stelt alle 11 man op het veld. Eén van hen is de wicketkeeper, hij is de enige van het bowlingteam die handschoenen en beenbeschermers draagt. Dit is omdat hij zich plaatst net achter de batsman die aan slag is, net als de catcher bij honkbal. Hij heeft een specialistenrol, omdat hij de gebowlde bal moet vangen indien die de slagman passeert of bij edges (waar de bal alleen een randje raakt van slaghout en zo toch doorvliegt).
Een andere speler van het bowling team is de bowler. De bowler is de man die de bal gooit naar de slagman. De bowler gooit 6 maal (correct) richting slagman, deze serie van 6 wordt een "over" genoemd. Na een over wisselt men van kant waar men gooit en moet het bowling team een nieuwe bowler aanduiden. Nadat iemand anders gebowld heeft, kan men weer bowlen. Een team heeft dus meerdere bowlers nodig, ook heeft men verschillende types bowlers (snelle en spin bowlers). In een team zijn meestal 4 tot 5 goede bowlers in huis, die elkaar afwisselen, afhankelijk van de tactiek, de tegenstander en de hardheid van de pitch.
Een "over" kan soms meer dan zes ballen tellen. Dit is het geval wanneer de bowler een slechte bal gegooid heeft, namelijk een 'no-ball' of een 'wide'.
Runs Scoren
De taak van de slagmannen is om zo veel mogelijk runs te scoren. Ze doen dit door de bal te slaan en naar elkaars wicket te lopen. Dan hebben ze één run, ze kunnen stoppen met lopen of opnieuw de oversteek wagen om twee of meer runs te scoren. Indien de bal zo geslagen wordt dat die over de grond het speelveld uitrolt, dan scoort de slagman 4 runs (een boundary four). Slaat hij de bal op een manier dat die uit het veld vliegt zonder de grond te raken dan worden 6 runs toegekend. Bijgevolg is het zo dat als beide batsmen een oneven aantal runs lopen, de andere slagman aan slag komt.
Een slagman mag zolang slaan als hij wil zolang hij niet uitraakt (out), de overs niet op zijn of de wedstrijd al is gewonnen.
Manieren om 'Out' te Gaan
Er zijn verschillende manieren waarop een batsman 'out' kan gaan:
- Uitgelopen (Run Out): Een speler die niet op tijd "in" is (over de witte lijn voor zijn wicket) op het moment dat het wicket waar hij naartoe loopt wordt opgegooid.
- Twee Maal Slaan (Hit the ball twice): Een slagman mag niet twee maal slaan, hij mag wel zijn slaghout of voet gebruiken om de bal te stoppen om te voorkomen dat die het wicket zou raken.
- Wicket Raken (Hit Wicket): Een slagman die zijn wicket aanraakt en de bails laat vallen is uit.
- Retired Out: Een slagman kan vrijwillig ervoor kiezen om te stoppen.
Een batsman is overigens pas uit indien hij ofwel na een begane fout zelf het veld verlaat, ofwel nadat de veldploeg de umpire om een beslissing vraagt. Indien de umpire oordeelt dat een speler volgens de regels uit is, maar niemand van de spelers schijnt het op te merken, dan houdt de umpire zijn mond. Dit is het gevolg van de wet dat een umpire uitsluitend na een appeal een beslissing neemt. Wanneer een umpire een appeal honoreert, doet hij dat door zijn wijsvinger op te steken.
Als een batsman uit is, wordt hij vervangen door een ploegmaat. Als er 10 van de 11 batsmen uit zijn, is de slagbeurt afgelopen (de laatste overgebleven batsman heeft immers geen partner meer om runs te lopen).
Het Einde van de Wedstrijd
De wedstrijd eindigt als ook het tweede team klaar is met zijn slagbeurt, of op het moment dat het tweede team meer runs heeft gescoord dan het eerste team.