Hockey is een populaire balsport die wereldwijd wordt beoefend door jong en oud, op verschillende niveaus. Of het nu gaat om veldhockey of zaalhockey, de afmetingen van het speelveld zijn essentieel voor een eerlijk en gestructureerd spel. Dit artikel biedt een uitgebreide kijk op de belijning en afmetingen van een hockeyveld, de verschillende soorten velden en andere relevante aspecten.
Inleiding tot Veldhockey
Hockey is een stick- en balspel dat op (kunst)gras wordt gespeeld. Tijdens een wedstrijd staan twee teams van elk elf spelers tegenover elkaar. Alle spelers hebben een stick met een kromme haak, waarmee zij de bal slaan, pushen of stoppen. Het belangrijkste attribuut van de hockeyspeler is de stick, die wordt gebruikt om de bal te verplaatsen, pushen, slaan en stoppen. Het doel van het spel is om zoveel mogelijk doelpunten te scoren; liefst meer dan de tegenstander uiteraard. Een doelpunt is gescoord als de bal helemaal over de doellijn is gegaan.
Veldhockey: Afmetingen en Belijning
Een standaard veldhockeyveld heeft een lengte van 91,4 meter en een breedte van 55 meter, wat overeenkomt met een oppervlakte van ongeveer 5.027 vierkante meter. Deze afmetingen zijn inclusief de lijndikte. Het veld is verdeeld in twee helften door een middenlijn die over de breedte van het speelveld is getrokken. Aan beide uiteinden van het veld bevinden zich cirkelvormige strafschopgebieden met een straal van 14,63 meter en cirkelvormige cirkels met een straal van 15 meter.
Belijning: Details en Specificaties
Alle lijnen op een hockeyveld moeten 7,5 cm breed zijn en over hun volle lengte getrokken. De belijning moet contrasterend zijn ten opzichte van de kleur van het veld.
Korte Streepjes en Markeringen
Lijntjes van 30 cm lang zijn binnen het speelveld haaks op de zijlijnen geplaatst op 5 meter van de nabije hoekvlag en op 14,63 meter van de binnenzijde van de achterlijnen. Lijntjes van 30 cm zijn ook binnen het speelveld op de achterlijnen geplaatst aan weerszijden van de doelen op afstanden van 4,50 en 9 meter van de buitenkant van de doelpalen. Lijntjes van 15 cm lang zijn buiten het speelveld geplaatst op de achterlijnen op 1,83 meter van het midden van de achterlijn, om de juiste plaats van het doel te markeren. Strafbalstippen (met een doorsnede van 15 centimeter) staan midden voor elk doel. Voor elk doel is evenwijdig aan de achterlijn en op een afstand van 14,63 meter daarvan een lijn van 3,66 meter lengte getrokken.
Lees ook: Een diepgaande blik op de historische prestaties van het Duitse Dames Hockeyteam.
Wijzigingen in Markeringen
Markeringen zijn in 2001 van de binnenzijde naar de buitenzijde van het veld verplaatst, waarbij de lengtes van de lijnen zijn aangepast aan het metrieke stelsel. Deze wijzigingen gelden voor nieuwe velden en velden die opnieuw van lijnen worden voorzien. Oude markeringen mogen nog steeds gebruikt worden op bestaande velden. De markeringen die hierboven worden genoemd zijn in 2001 van de binnenzijde naar de buitenzijde van het veld verplaatst. De lengtes van die lijntjes zijn toen ook aan het metrieke stelsel aangepast. Deze gewijzigde markeringen gelden voor nieuwe velden of velden die opnieuw van lijnen worden voorzien. Velden met de oude markeringen mogen gebruikt worden.
Dispensatie voor Extra Belijning
Voor het aanbrengen van een extra belijning naast de bestaande hockeybelijning is dispensatie van het KNHB vereist. Bij internationale wedstrijden (F.I.H. en F.E.H) gelden aanvullende regels met betrekking tot de belijning en mag in principe alleen gespeeld worden op een veld met enkel hockeybelijning.
Uitloop en Veiligheidszone
De afmetingen van een veldhockeyveld zijn 91,40 x 55,00 meter, inclusief de lijndikte. Deze afmetingen zijn exclusief de verplichte uitloop of veiligheidszone. Voor de KNHB (Koninklijke Nederlandse Hockey Bond) moet de zijuitloop minimaal 2,0 meter en de achteruitloop minimaal 4,0 meter zijn. Een hockeyveld conform de KNHB heeft dus een afmeting van 59 x 99,40 meter inclusief uitloop. Bij internationale wedstrijden (F.I.H. en F.E.H) is de zijuitloop 3 meter en de achteruitloop 5 meter.
Waarom Afwijkende Maatvoering?
De exacte lengte van een hockeyveld, 91,40 meter, lijkt wellicht een vreemde maatvoering. Dit komt doordat de eerste maatvoering wetten van het hockey zijn opgesteld in Engeland, waarbij alle afmetingen in Britse lengtematen, yards, werden uitgedrukt. Een yard is omgerekend naar meters en afgerond naar centimeters.
Het Hockeydoel: Afmetingen en Specificaties
Een veldhockeydoel bestaat uit twee verticale palen, 3,66 meter van elkaar, verbonden door een horizontale lat op 2.14 meter van de grond (binnenzijde gemeten). De voorzijde van de doelpalen moet de buitenkant van de achterlijn raken. De palen en de lat zijn rechthoekig, 5 cm breed en niet meer dan 7,5 cm diep. Ze moeten wit van kleur zijn.
Lees ook: De evolutie van hockey: een gedetailleerde analyse
Details van het Doel
Een achterplank, 46 cm hoog en 3,66 meter lang, moet op de grond worden geplaatst, binnen de doelnetten. Zijborden, 46 cm hoog en ten minste 1,20 meter lang, moeten worden geplaatst in een haakse hoek met de achterlijn. De zijplanken moeten worden vastgemaakt aan de achterkant van de doelpalen, opdat de breedte van de doelpalen niet wordt vergroot. Aan de binnenzijde van het doel mogen geen klampen worden aangebracht om de planken te steunen. De zijplanken en achterbord zijn soms bekleed met een rubbergranulaat om geluid te reduceren en de snelheid van hockeyballen te verminderen.
Netten zijn stevig aan de palen en de lat bevestigd met tussenruimten van niet meer dan 15 centimeter.
Soorten Hockeyvelden: Van Zand tot Water
Veldhockey werd vroeger op natuurgras gespeeld, maar tegenwoordig alleen maar op kunstgras. Hockeyvelden zijn er in verschillende soorten, elk met hun eigen kenmerken en speeleigenschappen. De meest voorkomende typen zijn:
- Vol Bezand Veld: Dit type veld is volledig bezand met kwartszand, waardoor het niet bewaterd hoeft te worden voor gebruik. Het onderhoud is minimaal, waarbij soms wat extra zand gestrooid en ingeveegd moet worden, vooral op intensief gebruikte delen zoals de doelgebieden.
- Semi-Waterveld: Dit veld is minder bezand dan een zandveld en moet voor gebruik besproeid worden met water om slijtage van het kunstgras te voorkomen en de balsnelheid te bevorderen.
- Waterveld: Dit type veld heeft een kunstgrasmat gemaakt van korte polyethyleen vezels zonder zand. Het veld moet vochtig gehouden worden met waterkanonnen of sprinklers. Watervelden zorgen voor een hoge balsnelheid en verminderen de wrijving, wat resulteert in minder schaafwonden bij een sliding. Het water houdt het veld vlak en zorgt ervoor dat het minder snel bevriest.
Kosten en Onderhoud
De kosten en het onderhoud van de verschillende veldtypen variëren aanzienlijk:
- Waterveld: Dit is de duurste optie, met kosten tussen de €105.000 en €125.000 en een levensduur van ongeveer 10-11 jaar. Het vereist meer onderhoud, inclusief het aanleggen van een sproei-installatie, drainerende onderbouw en een drainagesysteem.
- Semi-Waterveld: De kosten liggen tussen de €95.000 en €105.000 met een levensduur van 11-12 jaar. Het vereist minder onderhoud dan een waterveld.
- Zand Gevuld Veld: Dit is de goedkoopste optie, met kosten tussen de €55.000 en €65.000 en een levensduur van 13-15 jaar.
Zaalhockey: Afmetingen en Aanpassingen
In de winterperiode wordt zaalhockey gespeeld, waarbij gebruik wordt gemaakt van balken om het veld af te bakenen. Een zaalhockeyveld is kleiner dan een veldhockeyveld. In de zaal is de afstand die spelers moeten houden bij een vrije bal van de tegenstander 3 meter, terwijl dit op het veld 5 meter is. 23-meterlijnen bestaan niet in de zaal.
Lees ook: Een overzicht van de carrière van Chloe Hockey en haar bijdrage aan het Nederlandse hockey.
Afmetingen van het Doel bij Zaalhockey
De doelen in zaalhockey zijn ook kleiner dan die op het veld en hebben een breedte van 2,13 meter en een hoogte van 1,83 meter.
Blauwe Hockeyvelden: Een Nieuwe Innovatie
Een recente innovatie in de hockeywereld is het blauw gekleurde kunstgras hockeyveld. Dit veld zorgt voor een betere spelervaring voor zowel spelers als toeschouwers, doordat het een groter contrast biedt ten opzichte van de witte hockeybal. Hierdoor kunnen spelers makkelijker anticiperen op de bal en is het spel beter te volgen voor toeschouwers.
Een Hockeyveld in de Tuin: Opties en Mogelijkheden
Het aanleggen van een hockeyveld in de tuin biedt de mogelijkheid om op elk moment thuis te oefenen en te spelen. Er zijn diverse opties en mogelijkheden, zoals een verzonken speelveld of een opstaande speelrand. Een betonnen speelrand bevordert het spelgenot, omdat de bal via de rand gespeeld kan worden en minder snel buiten het veld terechtkomt.
Verzonken vs. Onverzonken Veld
Bij de aanleg kan gekozen worden voor een verzonken of onverzonken hockeyveld. Een verzonken veld ligt lager dan het maaiveld, waardoor het speelveld in de tuin verzonken ligt. De aanleg van een verzonken veld is duurder vanwege meer grondwerk en afvoer.
Omheining
Indien er geen speelrand is, kan een hek om het veld worden geplaatst. Een dubbelstaafs hekwerk in zwart of groen is een veelgebruikte vorm van omheining.
Valdemping en Belijning
Valdemping onder het hockeyveld is niet noodzakelijk, maar vermindert de kans op blessures en gewrichtsproblemen. Het heeft ook een goede drainerende werking. Hockeybelijning, zoals doellijnen, middellijn en doelgebieden, geeft het veld een professionele uitstraling. De belijning kan naar wens gerealiseerd worden met wit kunstgras dat in het hockeyveld wordt verlijmd.
Doeltjes en Vangnetten
Het plaatsen van doeltjes op het hockeyveld is een optie, waarbij er keuze is uit hockeydoelen met of zonder slagplaat. Op risicovolle plekken is het aan te raden om vangnetten te plaatsen om ergernis te voorkomen.
Drainage
Een drainagesysteem onder het hockeyveld is niet altijd vereist, maar wordt aanbevolen bij overtollig water. Er worden sleuven gegraven en gevuld met drainerend materiaal, waarin drainagebuizen worden geplaatst.
Andere Vormen van Hockey
Naast het traditionele elftalhockey zijn er ook andere spelvormen die worden toegepast, vooral bij de jeugd:
- Drietalhockey: Wordt toegepast bij wedstrijden van de F-jeugd. Kinderen vanaf zeven jaar mogen competitie drie tegen drie spelen, maar laat kinderen pas competitie spelen als ze op een veilige manier met stick, bal en medespelers kunnen omgaan. De afmetingen van een speelveld voor drietalhockey zijn 23 bij 23 meter, waarbij de zijlijnen gevormd worden door de achterlijn en de 23-meterlijn of de 23-meterlijn en de middenlijn van een normaal veld.
- Zestalhockey: Wordt toegepast bij wedstrijden van de E-jeugd. Afhankelijk van het niveau(verschil) kunnen spelleiders en coaches aanpassingen in het reglement aanbrengen. Vóór de wedstrijd dienen hier duidelijke afspraken over gemaakt te worden tussen beide partijen. Geadviseerd wordt een kwart veld te gebruiken, waarbij de zijlijnen als achterlijnen fungeren en de middenlijn en een 23-meterlijn of de 23-meterlijn en een achterlijn als zijlijn. Een tweede mogelijkheid is het uitzetten van een specifiek zestalhockeyveld van 23 x 55m.
- Achttalhockey: Wordt toegepast bij wedstrijden van 8E of 8D jeugd. Er wordt gespeeld op een half veld van zijlijn naar zijlijn tussen middenlijn en achterlijn.
Spelregels en Wedstrijdduur
Alle hockeywedstrijden vanaf de D-jeugd (vanaf 10 jaar) duren vier keer 17,5 minuten. Elftalhockey voor de -jeugd duurt twee keer 35 minuten en wordt gespeeld door twee teams met ieder elf spelers. Twee scheidsrechters leiden de wedstrijd, die begint met de toss, waarbij de aanvoerders van de teams de speelrichting of de beginslag kiezen.
Overige Veldvereisten
Omheining en Teambanken
Bij bondswedstrijden van standaardteams moet rond het speelveld een vaste omheining staan. Bij bondswedstrijden van standaardteams moeten bij het speelveld twee teambanken staan (één voor elk aan de wedstrijd deelnemende teams) die plaats biedt aan negen personen. Zij moeten (eventueel binnen de afrastering en/of in dug-outs) worden geplaatst aan één zijde van het speelveld.