HBS Craeyenhout, een naam die synoniem staat voor traditie, sportiviteit en een rijke geschiedenis in Den Haag. De club, opgericht in de late 19e eeuw, heeft een indrukwekkende reis afgelegd, gekenmerkt door successen, uitdagingen en een onwrikbare clubgeest. Van de vroege dagen op het Malieveld tot de moderne faciliteiten op Sportpark Craeyenhout, HBS heeft altijd een speciale plaats ingenomen in het Nederlandse voetbal.
De Vroege Jaren: Van Malieveld tot Landstitels
Rond 1890 werd het voetballen in Nederland steeds populairder, vooral bij scholieren. Het cricket in de zomer bij scholieren werd afgewisseld met voetballen in de koelere jaargetijden. Het is voorjaar van het jaar 1893 als in Den Haag een groepje jongens naar het Malieveld (destijds Maliebaan geheten) wandelt. Voorop loopt Jan Dijkman, die onder zijn arm een sensationeel verjaardagscadeau draagt: een met veter dichtgenaaide bal. Jan was net vijftien jaar geworden. In Engeland hadden ze al jaren terug het ‘Football’ uitgevonden, daar konden ze echt voetballen. Echter op het Malieveld gingen in die tijd steeds meer jongens achter een donkerbruine bal aanhollen.
Jan Dijkman had zich van te voren laten informeren over de spelregels van het voetbalspel en zodoende zijn klasgenoten van de Hoogere Burger School (H.B.S.) aan het Blijenburg te Den Haag de beginselen van het nieuwe spel uitgelegd. Het was allemaal een rommelig gezicht, de jongen probeerden met hun nette schoenen de bal van elkaar af te pakken en “het bruine monster” stuiterde soms heel ver weg het Malieveld op. Na die eerste middag op het Malieveld zouden er nog vele partijtjes voetbal volgen. De HBS-scholieren gaven hun clubje zelfs al een naam: “Voorwaarts”. In het najaar van 1893 voetbalden er inmiddels al zo’n twintig jongens mee op de woensdag- en zaterdagmiddagen. Als na een paar maanden de voetbal kapot getrapt is, zaten de jongens in zak en as. Zij vonden dat de zaken serieuzer moesten worden aangepakt. Op 7 oktober 1893 was het dan zover! In Den Haag werd de tweede voetbalvereniging opgericht. De logische naam werd H.B.S, naar de school waar alle leden hun opleiding genoten. De nieuwe vereniging kende drie oprichters.
In de beginperiode van het Haagse voetbal speelde HVV en HBS alle op het Malieveld (destijds Maliebaan geheten). Dit openbare terrein was eigenlijk bestemd voor militaire parades maar er gebeurde daar op die Maliebaan al van alles, dus ook voetballen. Den Haag was in die tijd nog een kleine stad en de Maliebaan lag aan de buitenkant daarvan. HBS behoorde op 1 oktober 1894, samen met HVV, tot de oprichters van de Haagse Voetbalbond. De kersverse club leverde zelfs in de persoon van J.E. De voetbalprestaties van HBS waren zo goed dat op 14 april 1895 het kampioenschap van die zelfde Haagse Voetbal Bond werd behaald. HBS 1 in seizoen 1894-1895. Achterste rij v.l.n,r; Bill Dijxhoorn (1e voorzitter), Jan Stempels, Jaap Mulder, Hans van Helsdingen en Gerard Stigter (speler, penningmeester en mede oprichter). Middelste rij; Wim Pfeiffer, Max Schroder en Coen de Waal.
Het eerste elftal van HBS kwam in het seizoen 1895-1896 uit in de 2e Klasse B van de N.V.B. In deze Rotterdamse poule was het Haagse HBS oppermachtig want alle acht competitiewedstrijden werden gewonnen. In de hierop volgende promotiewedstrijden tussen de kampioenen van de andere 2e Klassen UNI (Amsterdam), Haarlem en Celeritas (Amsterdam) wist HBS ook succesvol af te ronden. In seizoen 1896-1897 zien we HBS op het allerhoogste niveau van Nederland acteren. De 1e Klasse West van de N.V.B. bestond namelijk uit; HBS, H.F.C. (Haarlem), HVV (Den Haag), R.A.P. Op 1 november 1896 stonden het “oude” HVV en het “jonge” HBS in competitieverband voor het eerst tegenover elkaar. Het pas gepromoveerde HBS won verrassend met 1-0.
Lees ook: Passie en Kritiek NAC Breda Ultras
De club veroverde in de beginjaren vier landstitels, waarmee het zich vestigde als een van de topclubs van Nederland. Deze successen waren het resultaat van talent, toewijding en een sterke clubgeest.
Verhuizingen en Nieuwe Uitdagingen
In 1898 gingen een aantal oprichters van de club, zoals A. Broerse van Groenou met diploma van school en die initiale van HBS gingen op initiatief van voorzitter Stokvis over in Houdt Braef Stant. In dit zelfde jaar verbood het rijk, dat eigenaar was van het Malieveld, om nog langer te voetballen op dit veld. HVV verhuisde naar de Diepput in Benoordenhout en HBS vertrok naar een terrein bij de hoeve Hanenburg aan de Beeklaan. De periode Hanenburg was van korte duur.
De verhuizingen naar diverse locaties, waaronder het terrein bij de hoeve Hanenburg en later Sportpark Houtrust, brachten nieuwe uitdagingen met zich mee. Toch wist HBS zich aan te passen en bleef de club een belangrijke rol spelen in het Nederlandse voetbal.
Gloriejaren op Houtrust
In 1910 vond HBS een nieuwe behuizing op sportterrein Houtrust. Het zou de meest bewogen periode uit de geschiedenis van de “Kraaien” worden. Toen HBS Houtrust betrok waren daar vaste tribunes voor het jaarlijkse concours hippique. Dit evenement heeft bestaan tot in de jaren 30. Op Sportpark Houtrust gebeurde altijd wel wat. Zo was bijvoorbeeld op 24 maart 1913, voor maar liefst 16.000 toeschouwers, de veel bejubelde en historische 2-1 overwinning van het Nederlands elftal op Engeland.
De periode op Houtrust wordt vaak beschouwd als de meest bewogen periode uit de clubgeschiedenis. Hier beleefde HBS vele hoogtepunten, waaronder de laatste landstitel in 1925. Het sportpark was niet alleen een plek voor voetbal, maar ook een ontmoetingsplaats voor de Haagse gemeenschap.
Lees ook: Kleding en benodigdheden Uganda
Het Laatste Landskampioenschap in 1925
Op zaterdag 17 mei 2025 vierde HBS Craeyenhout een bijzonder moment in haar rijke geschiedenis. Tijdens de rust van de wedstrijd HBS - Heerjansdam, op het vertrouwde Sportpark Kraaienhout, werd het eerste exemplaar van het jubileumboek 1925 - Het jaar van de Kraai overhandigd aan burgemeester Jan van Zanen. Pim van der Vegt, een prominent HBS’er, ontving het tweede exemplaar .Het boek markeert de honderdjarige herdenking van het laatste landskampioenschap van HBS in 1925. Op 17 mei van dat jaar versloegen de ‘Kraaien’ Go Ahead in Deventer, waarmee ze hun derde landstitel veiligstelden.
De overwinning op Go Ahead in Deventer was een historische gebeurtenis die diep in het collectieve geheugen van de club is gegrift. Het was een periode van grote vreugde en trots voor alle HBS’ers.
Oorlogsjaren en Gedwongen Verhuizing
Al vrij spoedig kwamen de Duitsers met de mededeling dat HBS sportpark Houtrust moest verlaten. De Hsv VUC bood HBS de helpende hand en zodoende verhuisde men met alle elftallen naar de VUC-velden aan de Schenkkade te Den Haag. VUC toonde zich buitengewoon loyaal tegenover HBS waardoor het clubleven in tact bleef. In 1943 was er een gedwongen evacuatie van Houtrust.
De Tweede Wereldoorlog had een grote impact op HBS, net als op de rest van Nederland. De gedwongen verhuizing van Sportpark Houtrust was een moeilijke periode, maar dankzij de steun van HSV VUC kon de club blijven voortbestaan.
De Overgang naar Craeyenhout
Op 1 april 1968 gaf de gemeenteraad van Den Haag zijn goedkeuring aan het project en op 19 maart 1969 was het zover: HBS verhuisde naar Craeyenhout, het gloednieuwe sportcomplex aan de rand van de bosjes van Pex. Voorheen was dit terrein eigendom van de ‘s-Gravenhaagsche IJsvereniging. De afscheidswedstrijd van HBS 1 van Sportpark Houtrust vond plaats op 9 maart 1969 tegen onderhuurder Holland Sport. De “Kraaien zorgden, voor 3.000 toeschouwers, voor een enorme verrassing door de Eredivisionist met 1-0 te verslaan door een doelpunt van Pim van der Vegt. Op zondag 23 maart 1969 speelde het vlaggenschip van HBS de allereerste wedstrijd op het fonkelnieuwe Sportpark Craeyenhout. Het betrof de competitiewedstrijd HBS - VUC die eindigde in een 3-0 overwinning. Hans Mittelberg had de eer om het allereerste doelpunt aan de Evert Wijtemaweg op zijn naam te zetten.
Lees ook: Steun het Nederlands Elftal met stijl
De verhuizing naar Sportpark Craeyenhout in 1969 markeerde een nieuw tijdperk voor HBS. Het moderne sportcomplex bood de club nieuwe mogelijkheden en droeg bij aan de verdere ontwikkeling van de vereniging.
HBS Vandaag: Een Bloeiende Vereniging
Anno 2024 is HBS Craeyenhout een bloeiende vereniging met een actieve jeugdafdeling, een succesvolle cricketsectie en een groeiende hockeytak. De club hecht veel waarde aan haar tradities en clubgeest, maar is tegelijkertijd gericht op de toekomst.
Focus op de Jeugd
De jeugdopleiding van HBS maakt in de afgelopen jaren een positieve ontwikkeling door. Er staat een hecht team van trainers, die samenwerken om alle spelers van de opleiding te ontwikkelen en plezier te bieden. HBS organiseert regelmatig evenementen voor de jeugd, zoals de HBS fandag voor alle spelers van O6 t/m O12.
Cricket en Hockey
Naast voetbal heeft HBS ook een sterke cricketsectie. Met trots kondigt HBS aan dat Mike de Geer vanaf het seizoen 2025-2026 de nieuwe hoofdtrainer van het eerste elftal wordt. Het cricketbestuur is uiteraard al heel druk met de selectie voor HBS 1 voor het nieuwe seizoen. We zijn dan ook blij dat de eerste coach voor het nieuwe seizoen getekend heeft. Zijn naam is Ruan Terblanche en hij heeft ervaring op het hoogste niveau in Zuid Afrika.
Ook de hockeytak van HBS is in opkomst. Kijk jij graag naar de hockeywedstrijd van je dochter? Sta je weleens langs het veld bij een training? Of speel je zelf?
Evenementen en Activiteiten
HBS organiseert het hele jaar door diverse evenementen en activiteiten voor haar leden. Denk aan de traditionele Snertcup, het HBS Zomerkamp en de gezellige voetbalquiz voor HBS-ers van 16 jaar en ouder.
HBS in de Media en Gemeenschap
HBS is actief in de media en onderhoudt goede relaties met de lokale gemeenschap. De club publiceert regelmatig nieuwsberichten over haar activiteiten en successen. Ook organiseert HBS acties voor het goede doel, zoals de jaarlijkse actie voor Het Vergeten Kind.
Jubileumboek 125 Jaar
In 2018 bestond HBS 125 jaar. Twee jaar geleden vormden een aantal enthousiaste schrijvers de redactiecommissie van het HBS 125 jubileumboek. Onder leiding van Jan Hillenius en Rogier Schildkamp begon de grote zoektocht naar onbekende verhalen en vergeten foto’s. De zoektocht voerde door de archieven van HBS, de archieven van de kranten uit de regio en door de geheugens van prominente HBS’ ers. Omdat de club trots is op haar geschiedenis en oprecht meent dat alle leden daar kennis van moeten nemen, is besloten om het boek aan alle leden aan te bieden.
Toekomstplannen en Ambities
HBS Craeyenhout heeft ambitieuze plannen voor de toekomst. De club wil haar sportieve prestaties verder verbeteren, de jeugdopleiding verder ontwikkelen en de band met de gemeenschap versterken.
Nieuw Clubhuis
Op de algemene ledenvergadering van 24 juni is ook aandacht besteed aan de stand van zaken met betrekking tot het nieuwe clubhuis. De grote knopen blijken nog niet te zijn doorgehakt. Bijvoorbeeld of de vereniging kiest voor renoveren, uitbreiden of een nieuw gebouw neerzetten (al dan niet op dezelfde plek).
tags: #hbs #craeyenhout #voetbal #geschiedenis