Handbalregels: Zaalhandbal Spelregels Uitgelegd

Handbal is een dynamische en snelle teamsport die wereldwijd beoefend wordt. Teamgeest, snelheid en fysiek contact zijn kenmerkend voor deze sport. Het doel is simpel: meer doelpunten maken dan de tegenstander. Er bestaan verschillende varianten van handbal, waaronder zaalhandbal, veldhandbal, beachhandbal en street handbal, elk met hun eigen specifieke regels. Deze pagina bespreekt uitgebreid de spelregels, met de nadruk op zaalhandbal, zodat je goed voorbereid aan de slag kunt.

Geschiedenis van Handbal

De oorsprong van handbal ligt vermoedelijk in Duitsland. Max Heiser stelde in 1917 de eerste spelregels op, die officieel werden vastgelegd door de turnbond onder de naam ‘Bestimmungen für die Abhaltung des Handbalspieles für die Damenabteilungen des Berliner Turnrathes’. Aanvankelijk was handbal bedoeld als een sport voor vrouwen, ter uitbreiding van de gymnastiek. Later werd de sport ook door mannen beoefend. De Duitse handbaltraditie vormt nog steeds de basis voor de internationale sport. De spelregels waren in eerste instantie een combinatie van basketbal, korfbal en voetbal.

In Nederland kwam handbal terecht via een uitwisseling tussen turnverenigingen uit Hamburg en Berlijn. Groningen legde de basis voor het Nederlandse handbal. Aanvankelijk werd de sport op een aangepast voetbalveld gespeeld, met teams van 11 spelers. Het eerste landskampioenschap vond plaats in 1930, en in 1935 werd de eerste interland tegen Duitsland gespeeld in Den Haag. In datzelfde jaar kreeg handbal een eigen bond: het Nederlands Handbal Verbond.

Algemene Spelregels voor Zaalhandbal

Spelers en Wissels

Een handbalteam bestaat uit maximaal 14 spelers, waarvan er 7 op het veld staan (6 veldspelers en 1 doelverdediger). De overige 7 spelers fungeren als wisselspelers. Tijdens de wedstrijd komen vrijwel alle spelers aan bod.

Een zogenaamde 'vliegende wissel' tussen veldspelers en wisselspelers is toegestaan, mits deze plaatsvindt binnen de wisselzone. Deze zone bevindt zich aan de zijlijn en strekt zich uit over 4,5 meter aan beide zijden van de middellijn. Een ongeoorloofde overschrijding van de wissellijn resulteert in een straf: de betreffende speler wordt van het veld gestuurd en de tegenpartij krijgt een vrije worp.

Lees ook: Alles over het WK Handbal voor Vrouwen

In bepaalde situaties, met name in de hogere divisies, wordt de doelverdediger soms gewisseld voor een extra veldspeler om de aanval te versterken. Als de bal verloren wordt, wordt de doelverdediger weer ingebracht. Deze tactiek wordt vaak toegepast aan het einde van een wedstrijd wanneer de stand gelijk is.

Speeltijd

Een reguliere handbalwedstrijd bestaat uit twee helften van elk 30 minuten. Voor de jeugd kunnen kortere speeltijden gelden. Bij wedstrijden waar een winnaar vereist is (bijvoorbeeld bekerwedstrijden), worden bij een gelijke stand na de reguliere speeltijd twee verlengingen van elk 5 minuten gespeeld. Indien er dan nog geen winnaar is, volgen er 7-meterworpen. Gediskwalificeerde of uitgesloten spelers mogen hieraan niet deelnemen. Elk team wijst 5 spelers aan die om de beurt een 7-meterworp nemen. Als de stand na deze 10 worpen nog gelijk is, worden er opnieuw 5 spelers aangewezen die doorgaan totdat er een winnaar bekend is.

Speelveld

Het handbalveld is 40 meter lang en 20 meter breed. Verschillende lijnen markeren de grenzen en zones:

• Zijlijnen en achterlijnen: Bepalen de grenzen van het veld.
• Middenlijn: Verdeelt het veld in twee gelijke helften.
• Doelgebied: Een halve cirkel met een straal van 6 meter rondom het doel. Alleen de doelverdediger mag zich in dit gebied bevinden.
• Vrijeworplijn: Een gestippelde lijn op 9 meter afstand van het doel.
• 7-meterlijn: Een korte lijn tussen de doelcirkel en de vrijeworplijn.
• Wissellijn: Een lijn van 4,5 meter aan beide zijden van de middellijn, waarbinnen de wissels moeten plaatsvinden.

De Bal

De handbal is gemaakt van kunststof of leer. De grootte en het gewicht van de bal variëren afhankelijk van de leeftijd en het geslacht van de spelers. Herenteams gebruiken een bal met een omtrek van 58-60 cm en een gewicht van 425-475 gram, terwijl damesteams een bal met een omtrek van 54-56 cm en een gewicht van 325-375 gram gebruiken. Vaak wordt hars gebruikt om de grip op de bal te verbeteren, hoewel dit niet altijd is toegestaan in sporthallen vanwege de kans op plakkerige sporen.

Spelregels tijdens het Spel

• Stappen: Een speler mag maximaal drie seconden stilstaan met de bal in de hand en mag maximaal drie stappen zetten met de bal in de hand. Na elke derde stap moet de bal stuiteren.
• Balcontact: De bal mag met de handen, armen, hoofd, romp, bovenbeen of knie worden geworpen, gevangen of gestopt. Het is niet toegestaan de bal met de onderbenen of voeten te spelen.
• Aanval: Bij balbezit is het de bedoeling de bal in het doel van de tegenstander te werpen.
• Verdediging: Het doel van de verdediging is om balbezit te heroveren zonder dat de tegenstander scoort. Spelers proberen de bal te blokkeren of de tegenstander te hinderen.
• Foul: Het vasthouden, omklemmen, duwen of hinderen van een speler wordt beschouwd als een overtreding en bestraft met een vrije worp.

Worpen

• Beginworp: De eerste worp van de wedstrijd, genomen vanaf het midden van het veld.
• Vrije worp: Toegekend na een overtreding van de tegenpartij.
• Inworp: Wordt genomen wanneer de bal over de zijlijn is gegaan.
• Uitworp: Wordt genomen door de doelverdediger wanneer de bal over de achterlijn is gegaan en het laatst is aangeraakt door een speler van de aanvallende partij.
• 7-meterworp: Een strafworp toegekend bij een duidelijke scoringskans die door een overtreding wordt verhinderd.

Time-out

Een time-out is verplicht in bepaalde situaties, zoals bij een tijdstraf, diskwalificatie, overleg tussen scheidsrechters, wisselfout of een speler te veel op het veld. De scheidsrechter kan ook een time-out geven bij invloeden van buitenaf, een blessure, het raken van het plafond door de bal of het vertragen van het spel.

Lees ook: Oliveo Handbal Heren 1: Alles wat je moet weten

Persoonlijke Straf

Een persoonlijke straf wordt gegeven bij een overtreding die gericht is op het lichaam van de tegenstander. Er zijn verschillende soorten persoonlijke straffen:

• Waarschuwing: Gele kaart.
• 2-minuten uitsluiting: De speler moet 2 minuten van het veld.
• Diskwalificatie: Rode kaart, de speler mag niet verder spelen.
• Diskwalificatie met rapport: Rode kaart met een schriftelijk rapport.

Passief Spel

Passief spel is het vertragen van het spel zonder duidelijke poging om aan te vallen of te scoren. De scheidsrechter geeft een waarschuwingsteken, waarna het aanvallende team actie moet ondernemen. Als dit niet gebeurt, krijgt de tegenpartij een vrije worp.

Handbal voor de Jeugd

Voor de jeugd gelden aangepaste regels en balmaten. De categorieën zijn als volgt ingedeeld:

• F-jeugd (Mini's): 7-8 jaar, speeltijd 2 x 15 minuten, balmaat 0 (max. 300 gram, 46-48 cm).
• E-jeugd: 9-10 jaar, speeltijd 2 x 20 minuten, balmaat 1 (290-330 gram, 50-52 cm).
• D-jeugd: 11-12 jaar, speeltijd 2 x 20 minuten, balmaat 1 (290-330 gram, 50-52 cm).
• C-jeugd: 13-14 jaar, speeltijd 2 x 25 minuten, balmaat 2 (325-375 gram, 54-56 cm).
• B-jeugd: 15-16 jaar, speeltijd 2 x 25 minuten, balmaat 2 (325-375 gram, 54-56 cm).
• A-jeugd: 17-18 jaar, speeltijd 2 x 30 minuten, balmaat 2 (dames) of 3 (heren).

Bij de F- en E-jeugd worden geen standen bijgehouden; plezier en ontwikkeling staan voorop. Ter afsluiting van een wedstrijd zijn er shoot-outs: elk kind mag vanaf de middellijn richting cirkel tippen en op doel gooien.

Rolstoelhandbal

Rolstoelhandbal wordt gespeeld door teams van 6 tegen 6, inclusief een keeper. Het nationale rolstoelteam speelt officieel 4 tegen 4 sinds 2025. Het is niet toegestaan de bal met de rolstoel te verdedigen of op een andere speler in te rijden.

Lees ook: Hemelvaart Handbal: Programma en Meer

Beach Handball

Beach Handball is een variant die op zand wordt gespeeld. Teams bestaan uit 3 veldspelers en 1 doelverdediger. Een wedstrijd duurt 2 x 10 minuten met 5 minuten rust. In plaats van helften spreekt men van sets. Een gewonnen set levert een punt op. Wanneer elk team één set heeft gewonnen, volgt een shoot-out.

Street Handball

Street Handball kan zowel binnen als buiten worden gespeeld op een klein veld. De regels zijn vereenvoudigd en de nadruk ligt op fair play. Er is geen scheidsrechter nodig.

tags: #handbal #regels #zaal #spelregels