De Utrechtse Sport Vereniging Hercules, beter bekend als USV Hercules, is een club met een lange en veelbewogen geschiedenis. Opgericht in 1882 als cricketclub, heeft Hercules zich ontwikkeld tot een veelzijdige sportvereniging met een prominente voetbalafdeling. De club staat bekend om zijn roemrijke verleden, memorabele momenten en recente bekerstunt tegen Ajax.
Van cricketclub tot voetbalvereniging (1882-1900)
De club werd op 22 april 1882 opgericht door een aantal leerlingen van de tweede klas van het Stedelijk Gymnasium te Utrecht. De eerste vergadering werd bijgewoond door 20 leden. Aanvankelijk mochten alleen gymnasiasten lid worden, maar deze bepaling verviel al snel. De verenigingskleuren werden blauw en wit.
In 1889 werd de afdeling voetbal opgericht en werd de naam van de vereniging veranderd van Utrechtsche Cricketclub (U.C.C.) “Hercules” in Utrechtsche Cricket- & Voetbalvereniging (U.C.&V.V.) Hercules. In mei 1882 kreeg de vereniging het Staatsspoorveld in bruikleen, gelegen tussen de spoorbanen van het Staatsspoor en de Kruisvaart. In 1893 moest dit sportveld verlaten worden en week men uit naar een openbaar terrein tussen de Poortstraat en de Blauwkapelseweg en later zelfs naar Hilversum. Vanaf 1896 tot 1902 maakte Hercules gebruik van het “Nederlandsche Sportpark” (ook “Veld van Moerkoert” genoemd) tussen de Koningslaan en de Frederik Hendrikstraat.
De vroege jaren van het voetbal (1900-1945)
De voetbalafdeling werd opgericht in 1889, met de eerste vergadering op 16 november van dat jaar, bijgewoond door 32 leden. Op 4 oktober 1890 werden de voetballers lid van de Nederlandsche Atletiek- en Voetbalbond, die in 1895 de atletiek losliet en de naam wijzigde in Nederlandsche Voetbalbond (N.V.B., later K.N.V.B.). Hercules nam deel aan de competitie in de 2e klasse en promoveerde in 1899 voor het eerst naar de eerste klasse. In 1911 degradeerde Hercules weer naar de 2e klasse.
De periode op het terrein aan de Amsterdamsche Straatweg (1912-1936) was een tijd van triomfen en tegenslagen. In 1914 keerde Hercules terug naar de 1e klasse, maar in 1919 degradeerde de club weer. Het zou tot 1999 duren voordat Hercules tijdelijk terugkeerde in de 1e klasse. In de jaren ’20 ontwikkelde het voetbal zich tot een populaire sport in Nederland. Na 1936 kreeg Hercules een grote toeloop van leden dankzij de nieuwe terreinen.
Lees ook: Een terugblik op de gedenkwaardige momenten van het Hercules Hengelo toernooi.
De oorlogsjaren hadden een negatieve impact op de club. Er werd tot 1944/1945 nog wel gevoetbald, maar er was weinig materiaal, veel Herculanen moesten onderduiken en de uitwedstrijden waren hachelijke ondernemingen.
Van amateurclub tot stabiele derde divisionist (1945-heden)
Na de oorlog nam het ledental weer geleidelijk toe, maar de sportresultaten waren de eerste jaren nog slecht. In 1954 stelde de K.N.V.B. betaald voetbal in. Hercules ging als principiële amateurclub niet over tot het professionalisme, waardoor de vereniging bij het grote publiek in de vergetelheid raakte. In 1957 werd nog wel het kampioenschap in de 3e klasse behaald en de terugkeer naar de 2e klasse werd uitbundig gevierd. Op 9 april 1967 speelde Hercules 1 zijn laatste competitiewedstrijd in het stadion Galgenwaard.
In 1992 werd de Stichting Voetbaltop Hercules opgericht om het eerste voetbalteam naar een hoger niveau te tillen. Cees Loffeld werd aangetrokken als trainer en hij slaagde erin Hercules in 3 jaar 2 maal te laten promoveren van de 4e naar de 2e klasse. Onder Jan Veldhuizen promoveerde Hercules naar de Topklasse en kwam daardoor na hervorming van de KNVB voetbalpiramide terecht in de Derde Divisie (zondag).
Tot op de dag van vandaag speelt Hercules een rol van betekenis, met af en toe succesjes. Zo werd op 17 mei 2017 Spakenburg met 2-1 verslagen in de nacompetitie. Op 21 september 2017 ontving Hercules onder leiding van Eric Speelziek FC Groningen in de tweede ronde van de KNVB bekercompetitie. Omdat de accommodatie op de Voorveldselaan niet voldeed aan de eisen van de KNVB voor het ontvangen van een BVO werd uitgeweken naar de Galgenwaard. Hercules verloor de wedstrijd, maar de Stadstribune vol Herculanen zag Fouad Belarbi scoren in de 11de minuut.
Inmiddels is Hercules één van de grootste voetbalverenigingen in de regio Utrecht geworden, met 20 seniorenteams en meer dan 40 jeugdteams. Hercules JO 17, JO 19 en JO 21 spelen alle op Divisie niveau. Bovendien kent Hercules een bloeiende meiden- en vrouwenvoetbal tak.
Lees ook: Resultaten en Prestaties van Hercules Handbal
De bekerstunt tegen Ajax
Op 21 december 2023 schreef USV Hercules geschiedenis door recordkampioen Ajax te verslaan in de KNVB Beker. De nummer tien van de Derde Divisie won met 3-2 van Ajax, een prestatie die wordt beschouwd als de grootste stunt uit de Nederlandse bekerhistorie. Het is de eerste keer dat een amateurclub een van de traditionele top drie uitschakelt in de TOTO KNVB Beker.
Andere sporten bij Hercules
Naast voetbal heeft Hercules ook afdelingen voor cricket, tennis, softbal, goalball en badminton. In 1981 werd de tennisafdeling opgericht en in 1986 werd softbal aan het sportaanbod toegevoegd. In 2002 volgde goalball, een sport voor visueel gehandicapten, en in 2006 sloot badmintonvereniging Internos zich aan bij Hercules.
Sociale aspecten en tradities
Sociale contacten hebben bij Hercules altijd een belangrijke rol gespeeld. Leden ontmoetten elkaar graag buiten het sportveld, bijvoorbeeld in het Jaarbeursrestaurant en later in het eigen paviljoen. In 1911 richtten oudere leden de sociëteit “De Antieke” op. Ter ere van het 50-jarig en het 100-jarig bestaan verschenen gedenkboeken. In 2017 vierde Hercules haar 135 jubileum onder voorzitterschap van Jon Bolte.
Het archief van Hercules
Het archief van de USV Hercules werd in 1983 overgedragen aan het Gemeentelijk Archief van Utrecht. Na het gereedkomen van de conceptinventaris werd in 1988 een tentoonstelling over Hercules gehouden in de hal van de Archiefdienst. Omdat het archief bij het Gemeentelijk Archief ligt opgeslagen en dit dus niet direct bereikbaar was, besloot D.G.F.(Donald) Noorhoff een nieuw archief op te zetten.
Memorabele wedstrijden tegen Ajax
Hercules en Ajax hebben een bewogen geschiedenis, met enkele memorabele wedstrijden. In mei 1914 zorgde Hercules er zelfs voor dat Ajax degradeerde vanuit de Eerste Klasse. Ajax verloor thuis met 1-0 en de return eindigde in 1-1, waardoor Ajax definitief was gedegradeerd. In de bekercompetitie van 1916-1917 won Ajax met 2-0 van Hercules.
Lees ook: USV Hercules Utrecht Zaalvoetbal: een blik op hun innovatie en ontwikkeling.
Een bizarre ontknoping
Recentelijk was er een opmerkelijke gebeurtenis tijdens een wedstrijd tussen Hercules en ADO'20. Hercules leidde met 3-2 tegen ADO'20, maar in de blessuretijd scoorde ADO'20 de gelijkmaker. Hierdoor werd Hercules geen kampioen en miste ADO'20 de play-offs om promotie.
tags: #hercules #stand #voetbal #geschiedenis