Handbal is een dynamische en fysiek veeleisende teamsport die in Nederland aan populariteit wint, mede dankzij de successen van de Nederlandse vrouwen op internationaal niveau. Het spel vereist zowel fysieke kracht als tactisch inzicht, waarbij twee teams strijden om de bal in het doel van de tegenstander te werpen. Het combineert elementen van basketbal, voetbal en hockey, wat resulteert in een unieke en boeiende sport. Om succesvol te handballen, is het essentieel om de spelregels te begrijpen. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de handbalregels, inclusief recente wijzigingen en specifieke regels voor de jeugd en rolstoelhandbal.
Vormen van Handbal
Er zijn verschillende vormen van handbal, elk met hun eigen specifieke kenmerken:
- Zaalhandbal: De meest gespeelde vorm, die binnen in een sporthal wordt gespeeld.
- Veldhandbal: Een variant die buiten wordt gespeeld op asfalt, gras of kunstgras.
- Beach Handball: Een snelle, zomerse variant die op een zandondergrond wordt gespeeld en geschikt is voor alle leeftijden en niveaus.
- Street Handball: Kan zowel binnen als buiten gespeeld worden op een zelf uitgezet veldje, waarbij de lastige elementen van het traditionele handbal zijn weggelaten.
Algemene Spelregels
Om een goed begrip van handbal te krijgen, zijn hier de basisregels:
Team Samenstelling
Een team kan bestaan uit maximaal 14 spelers. Tijdens de wedstrijd staan er zeven spelers op het veld: zes veldspelers en een doelverdediger. De overige zeven spelers zijn wisselspelers.
Wissels
Tussen de veld- en wisselspelers is een vliegende wissel mogelijk. De spelerswissel mag alleen worden uitgevoerd via de wissellijn. Deze lijn bevindt zich aan de zijkant van het speelveld, 4,5 meter links en rechts van de middellijn. Als een speler de wissellijn onreglementair overschrijdt, begaat hij een wisselfout, wat resulteert in een vrije worp voor de tegenpartij en een tijdelijke verwijdering van de overtredende speler.
Lees ook: Alles over het WK Handbal voor Vrouwen
Speeltijd
Een handbalwedstrijd bestaat gewoonlijk uit twee speelhelften van 30 minuten. Bij de jeugd kiest men deels ook voor kortere speeltijden. Voor de Senioren, de A- jeugd en de landelijke B jeugd is de duur van een wedstrijd 2 x 30 minuten. De B- en C-jeugd speelt 2 x 25 minuten. Wanneer er bij bepaalde wedstrijden sowieso een winner uit de bus moet komen (bijvoorbeeld bekerwedstrijden) en het na 60 minuten nog steeds gelijkspel is, vinden er twee verlengingen van steeds 5 minuten plaats. Als de tweede verlenging ook geen winnaar oplevert, wordt deze bepaald door 7-meterworpen. Uitgesloten, gediskwalificeerde spelers en spelers die van het veld zijn gestuurd, mogen hieraan niet deelnemen. Ieder team wijst 5 spelers aan die beurtelings een doelworp uitvoeren.
Speelveld
Het speelveld meet 40 x 20 meter en wordt door talrijke lijnen begrensd en doorsneden. De zijlijnen en de achterlijnen omsluiten het veld. De middenlijn loopt door het midden van het speelveld. Het doelgebied wordt door een ononderbroken halve cirkel met een straal van 6 meter gedefinieerd. Dit gebied mag alleen door de doelverdediger worden betreden. De gestippelde vrijeworplijn ligt negen meter voor het doel. Tussen de doelcirkel en de vrijeworplijn ligt de 7-meterlijn. Aan een van de zijlijnen ligt de wissellijn die vanaf de middenlijn steeds 4,5 m naar rechts en links loopt. Het speelveld voor de F-jeugd is 20 meter lang en 12 meter tot 16 meter breed. Het doel is 1,60 meter hoog en 2 meter breed.
De Handbal
De handbal is gemaakt van kunststof of leer. De diameter van de bal varieert al naargelang geslacht en leeftijd van de teams. Een handbal voor herenteams heeft een omvang die ongeveer 10 cm kleiner is dan een voetbal, maar hetzelfde weegt. Daardoor kunnen handballers hem beter grijpen en harder gooien dan een voetbal. Vaak wordt de bal behandeld met hars zodat de spelers hem beter met één hand kunnen vangen en vasthouden. De IHF maakt in de toekomst onderscheid tussen een bal met en zonder hars.
Balbezit
Staande mogen de spelers de bal slechts drie seconden vasthouden. Met de bal in de hand mogen zij slechts drie stappen doen. 3x pushen binnen 3 seconden, dan binnen 3 sec vervolgen met dribbelen. Dribbelen mag tot schouderhoogte, dus je mag de bal niet voor je uit opgooien om snelheid te maken. Als je de bal vastpakt, moet je binnen 3 seconden overspelen of op doel gooien. Deze acties mogen ook uitgevoerd worden door eerst te dribbelen en dan 3x pushen binnen 3 sec. Na laatste wielcontact start de 3-secondenregel om over te spelen of op doel te gooien.
Toegestane Acties
De bal mag met de handen, armen, hoofd, romp, bovenbeen of knie worden geworpen, opgevangen, gestopt en met hand of vuist worden geslagen. Contact met onderbenen en voeten is niet toegestaan. Een speler kan in balbezit komen als het hem lukt de bal op de tegenspeler met open hand te veroveren.
Lees ook: Oliveo Handbal Heren 1: Alles wat je moet weten
Fouls en Sancties
Als een speler er door vastgrijpen, omklemmen, stoten en vasthouden op een onsportieve manier aan wordt gehinderd de bal te werpen, wordt dit gezien als een foul en wordt doorgaans bestraft met een vrije worp. Als de scheidsrechter een speler de gele kaart toont, is dit een waarschuwing die geen onmiddellijke uitwerking heeft op het verloop van de wedstrijd. Een tweede overtreding van de speler, die de gele kaart rechtvaardigt, wordt bestraft met een 2-minuten uitsluiting. Het team moet dan verder spelen met een speler minder. Als een speler voor de tweede keer wordt bestraft met een 2-minuten uitsluiting, wordt hij gediskwalificeerd met de rode kaart en mag voor de verdere rest van de wedstrijd niet meer worden ingewisseld. Bij een zware overtreding krijgt een speler een waarschuwing of een tijdstraf. Bij zeer ernstige overtredingen kan er een directe rode kaart ook direct worden getoond, dit zijn overtredingen zoals het achterover trekken aan de schotarm of het duwen in de rug van een tegenstander. De speler moet het veld verlaten en mag niet meer deelnemen aan het spel.
Beginworp
De beginworp wordt na het beginsignaal van de scheidsrechter in het midden van het speelveld uitgevoerd. Daarbij moet de speler met één voet de middenlijn aanraken, terwijl de andere voet op de eigen helft moet staan. Spelers van de tegenpartij moeten op een afstand van 3 meter van de speler blijven die de beginworp uitvoert.
Vrije Worp
De vrije worp wordt uitgevoerd als gevolg van overtredingen, bijvoorbeeld als een speler van de aanvallende ploeg binnen de doelcirkel komt. De vrije worp wordt uitgevoerd op de plek waar de overtreding werd begaan. Overtredingen die met een vrije worp worden bestraft op een afstand van minder dan 9 meter van het doel van de tegenpartij worden genomen aan de vrijeworplijn.
Inworp
Als de bal buiten het speelveld komt, wordt de inworp uitgevoerd.
Uitworp
De uitworp wordt uitgevoerd door de doelverdediger en vindt plaats als de bal over de doellijn het speelveld verlaat en voor het laatst werd aangeraakt door de aanvallende ploeg of de doelverdediger van de verdedigende ploeg of wanneer de bal in het doelgebied blijft liggen. Anders dan bij voetbal, waarbij de keeper bij de doellijn moet blijven, mag de keeper bij handbal maximaal 4 meter voor zijn doel staan.
Lees ook: Hemelvaart Handbal: Programma en Meer
7-Meter Worp
Als een duidelijke doelkans wordt verhinderd door een foul of door het betreden van het doelgebied, wordt de gelijkheid van kansen weer hersteld door een 7-meter worp. De werpende speler gaat voor de 7-meter staan en probeert na het fluitsignaal een doelpunt te scoren. Zo lang de speler de bal vasthoudt, mag hij de 7-meter lijn niet aanraken of overschrijden.
Recente Spelregelwijzigingen (2022)
De Internationale Handbal Federatie (IHF) heeft per 1 juli 2022 enkele spelregelwijzigingen doorgevoerd. Deze wijzigingen zijn ook in het Nederlandse Spelregelboekje verwerkt:
- Beginworp Gebied: Er is een beginworp gebied met een doorsnede van 4 meter ingevoerd. Echter, de Nederlandse Handbal Verbond (NHV) heeft besloten deze regel in eerste instantie alleen in de BENE-League en de HandbalNL League toe te passen.
- Passief Spel: Het maximum aantal passes nadat de scheidsrechters een waarschuwing voor passief spel hebben gegeven, is teruggebracht van zes naar vier.
- Bescherming van de Keeper: Vanaf het seizoen 2022-2023 volgt er een 2-minuten tijdstraf wanneer het hoofd van de keeper wordt geraakt bij een vrije schotkans. Een vrije shotkans houdt in dat de aanvaller ongehinderd kan schieten en er dus géén overtreding gemaakt wordt op de aanvaller. Ook mogen zich geen verdedigers tussen de aanvaller en de doelverdediger bevinden. Het hoofd moet het eerste punt van contact zijn met de bal én de keeper maakt géén bewuste beweging met het hoofd naar de bal.
Specifieke Jeugdregels
Er zijn specifieke regels voor de jeugd om het spel aantrekkelijker en leerzamer te maken:
- E-Jeugd (9-10 jaar): Spelen op een groot veld met een doelverkleiner en een harde bal (maat 0). Focus op vrijlopen en balverovering in een 1-op-1 situatie op de eigen helft.
- D-Jeugd (11-12 jaar): Spelen op een groot veld met een groot doel en een harde bal (maat 1). Het is toegestaan om over het hele veld 1-op-1 de bal te veroveren. Verdedigen met alle spelers op de cirkel is niet toegestaan.
Na afloop van de wedstrijd (ook in de zaal) zijn er shoot-outs: elk kind mag vanaf de middellijn richting cirkel tippen en op doel gooien. Per wedstrijd wordt de score bijgehouden. Uitslagen worden alleen gebruikt om de sterkte van de teams te bepalen. Coaches mogen eventueel ook in het speelveld lopen om het spel te begeleiden. Uiteraard wel volgens de regels van Fairplay. Geef de kinderen hierbij de kans om het spel zelf te ontdekken.
Spelregelbewijs
Wanneer spelers de leeftijd bereiken waarin zij overgaan naar de A-jeugdcategorie, zijn ze verplicht het Spelregelbewijs te hebben behaald voor de start van de competitie op 1 september.
Verdedigingsregels voor de Jeugd
Verdedigen mag niet meer met zijn allen op de cirkel. Op de eigen speelhelft wordt er offensief verdedigd. Als een team niet offensief verdedigt en met alle kinderen aan de cirkel staat, volgt na een time-out een waarschuwing aan de coach. Die krijgt de kans de verdediging om te zetten.
Rolstoelhandbal
Rolstoelhandbal is een aangepaste versie van handbal voor mensen met een lichamelijke beperking. Hier zijn enkele specifieke regels:
- Teams spelen 6 tegen 6, inclusief de keeper. (Het Nationaal rolstoel team speelt officieel 4 tegen 4).
- De bal mag niet met de rolstoel verdedigd worden.
- Inrijden op een andere speler is niet toegestaan.
- 3x pushen binnen 3 seconden, dan binnen 3 sec vervolgen met dribbelen.
- Dribbelen mag tot schouderhoogte, dus je mag de bal niet voor je uit opgooien om snelheid te maken.
- Als je de bal vastpakt, moet je binnen 3 seconden overspelen of op doel gooien.
- Deze acties mogen ook uitgevoerd worden door eerst te dribbelen en dan 3x pushen binnen 3 sec.
- Na laatste wielcontact start de 3-secondenregel om over te spelen of op doel te gooien.
Handbal Wereldwijd
Wereldwijd gezien is handbal niet overal even verbreid. Dat komt vooral door het feit dat handbal hoofdzakelijk een zaalsport is en dus de beschikbaarheid van sporthallen vereist. Bovendien is handbal een betrekkelijk jong sport die zich, anders dan de oudere sporten, zoals voetbal, niet over een langere tijd een positie kon veroveren.
Handbal in Nederland: EHC als voorbeeld
Binnen Nederland wordt er voornamelijk in de zaal gespeeld. Er is een eredivisie voor mannen en voor vrouwen. Hieronder zit de eerste divisie en daaronder komen de hoofdklasse en de regioklasse. De handbalvereniging EHC is een bruisende vereniging die veel te bieden heeft op het gebied van handbal. Jong en oud kunnen zich ontwikkelen in deze tak van sport. Of je nu recreatief wilt handballen of de prestatie belangrijker vindt. EHC is deelnemer aan de ooievaarspas.
EHC is een voorbeeld van een vereniging met een rijke historie. In 1948 werd de Haagse handbalvereniging H.I.O.S. opgericht. Een jaar later in 1949 kwam in Voorburg de vereniging Wilhelmus tot stand. Kort na Wilhelmus werd in 1951 in Leidschendam de vereniging R.K.H.V.L. opgericht. Wilhelmus en R.K.H.V.L. gingen in 1964 een fusie aan. De laatste fusie stamt uit 1967. Toen gingen Eridos en H.I.O.S. Deze lange naam leidde al snel tot EHC. Momenteel zijn er drie heren- en twee dames seniorenteams waarvan het eerste heren team op landelijk niveau spelen. Met daarbij twaalf jeugdteams, neemt EHC een belangrijke plaats in binnen de regio. Sinds 2005 beschikt EHC over nieuwe kleedkamers en sinds februari 2019 beschikt EHC over een eigen Ballonhal, waardoor alle wedstrijden nu op het eigen complex gespeeld kunnen worden.
De vereniging neemt deel aan twee competities: de veldcompetitie en de zaalcompetitie. De veldcompetitie wordt gespeeld in de maanden augustus, september, oktober en na de winter in de maanden april, mei en juni. Bij de C en D-jeugd wordt er na de eerste helft van de veldcompetitie een eindstand opgemaakt. Daarna wordt een nieuwe poule-indeling gemaakt voor de competitie in het voorjaar. De kabouters en mini's spelen wedstrijden waarvan geen standen worden bijgehouden.
EHC legt de nadruk op het beoefenen van de breedtesport, dat wil zeggen dat wij iedereen de mogelijkheid bieden om de handbalsport te beoefenen. Naar inzet en kunnen worden de spelers gestimuleerd zo optimaal mogelijk hun sport te beleven en te verbeteren. Daarnaast is er ook een onderverdeling naar selectie-wedstrijdsport. Hiermee bedoelen wij dat het leveren van meer gerichte sportprestaties voorop staat. Dit houdt onder meer in dat van deze groep spelers verwacht wordt dat zij tweemaal in de week de trainingen volgen. De selectieteams bestaan uit de hoogste teams uit de C-B-A-leeftijdsgroepen en senioren.
Het bezoeken van de trainingen is niet vrijblijvend maar verplicht. Bij verhindering verwachten wij dat je dit aan de trainer/ster bekend maakt. Van de leden wordt verwacht dat zij op tijd op de training aanwezig zijn. Trainen moet gebeuren in correcte sportkleding, dus niet in een spijkerbroek. Het dragen van goed schoeisel is verplicht.
Om te zorgen dat de spelers ook naar uitwedstrijden kunnen gaan, verwachten wij dat alle ouders zich hiervoor inzetten. Via de leiding zullen de ouders worden benaderd, om gedurende 2 à 3 uitwedstrijden de spelers te vervoeren.
Gedragsregels en Fairplay
Je eigen bijdrage en houding is bepalend. Schuttingtaal door spelers, coaches en aanwezige ouders is niet acceptabel. Alcohol en roken gaan niet samen met sport. Fairplay staat bij de vereniging hoog aangeschreven. Overtredingen kunnen ernstige blessures veroorzaken, daarom is een goede zelfbeheersing van de spelers van belang. In dit verband zijn normen en waarden heel belangrijk. Wij verwachten dan ook van onze spelende leden, kaderleden en supporters correct en sportief gedrag. Tegen wangedrag zal het bestuur maatregelen nemen. Reageer niet op een beslissing van de scheidsrechter.
Verzekering
De leden van EHC, die bij het Nederlands Handbal Verbond zijn ingeschreven, zijn verzekerd door middel van een sportverzekering. Als er een schade door jou wordt veroorzaakt, of je krijgt een ongeval, dan dien je dit direct te melden bij het secretariaat. Een volledige en accurate schademelding bespoedigt de afhandeling. Je dient je na een ongeval met letsel direct onder behandeling te stellen van je huisarts. De rekening voor geneeskundige of tandheelkundige behandeling dien je in bij je eigen ziektekostenverzekering.
Waardevolle Spullen
Als je waardevolle dingen, zoals je handbal, Smartphone, geld of sieraden meeneemt naar een training of wedstrijd, zorg er dan voor dat je deze spullen niet achterlaat in de kleedruimte.
Zaalwacht
Tijdens de zaalperiode worden senior leden alsmede de oudste A-jeugdleden door het wedstrijdsecretariaat aangewezen om, gedurende een tijdsdeel op de zondag, toezicht te houden als zaalwachter. In sporthallen is het verboden te roken, te eten en te drinken. Verder is het niet toegestaan om tijdens wedstrijden langs de zijlijn te ballen.
tags: #handbal #heren #competitie #regels